1. Khi nào cần chụp mạch máu não

Bệnh nhân có thể được chỉ định chụp mạch máu não để tìm nguyên nhân khi đến khám với các triệu chứng lâm sàng như đau đầu dữ dội, nói lắp, mất thăng bằng, yếu các chi, nhìn mờ hoặc nhìn đôi. Đánh giá hệ thống động mạch vùng đầu và cổ  hoặc đánh giá hệ thống mạch máu nuôi khối u trước khi thực hiện phẫu thuật. Chụp mạch máu qua catheter được thực hiện nhằm chẩn đoán xác định kết hợp điều trị các bệnh lý như phình động mạch, hẹp động mạch hoặc nút mạch khối u não.. 

2. Chụp mạch não cần lưu ý những gì

• Nguyên lý chung của chụp mạch não qua catheter hoặc qua máy cắt lớp vi tính đa dãy (MSCT) là sử dụng thuốc cản quang và dùng tia X chiếu qua dựa vào mức độ cản tia X máy tính sẽ tính toán và dựng thành hình ảnh. Vì vậy bệnh nhân cần tuân thủ đầy đủ những quy định trước tiêm giống như chụp một ca cắt lớp vi tính sử dụng chất tương phản. Bệnh nhân cần nhịn ăn trước 4-6 tiếng, có kết quả xét nghiệm chức năng gan thận bình thường và đảm bảo không dị ứng với chất cản quang..
• Đối với chụp mạch máu qua catheter cần sử dụng thêm chất gây tê vì thế cần đảm bảo bệnh nhân không bị dị ứng với chất gây tê. Nếu có tiền sử dị ứng với thuốc cản quang hay thuốc gây tê cần báo ngay cho bác sĩ trước khi thực hiện thủ thuật
• Chụp mạch não qua máy chụp cộng hưởng từ nếu trường hợp cần sử dụng chất đối quang từ bệnh nhân cũng đảm bảo không có tiền sử dị ứng với chất đối quang từ
• Người bệnh khi chụp mạch máu não cần phối hợp nằm im theo hướng dẫn của kỹ thuật viên hoặc bác sĩ. Nếu bệnh nhân không thể nằm im cần thêm thuốc an thần hỗ trợ.
• Phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú cần báo cho bác sĩ về tình trạng của mình. Bác sĩ sẽ cân nhắc lợi - hại của việc chụp và có chỉ định phương pháp chụp phù hợp nhất.

3. Các phương pháp chụp mạch máu não

Có rất nhiều phương pháp thăm khám mạch máu não tuy nhiên bài viết sẽ tập chung vào ba phương pháp chụp mạch máu não chính. Chụp mạch não qua catheter - máy X quang, chụp mạch não bằng máy cắt lớp vi tính đa dãy (MSCT) và chụp mạch não bằng máy cộng hưởng từ (MRI).

Chụp mạch máu não qua catheter là gì?

• Nguyên lý: Ta sử dụng máy chụp - chiếu x quang và thuốc cản quang được bơm vào lòng mạch qua catheter đến mạch máu não cần thăm khám. Hình ảnh thu được giúp bác sĩ chẩn đoán kết hợp điều trị chính xác nhất

Chụp mạch não qua catheter

• Kỹ thuật: Chụp mạch máu qua catheter cần thực hiện trong phòng vô khuẩn và đầy đủ các trang thiết bị máy móc phục vụ chụp và theo dõi dấu hiệu sinh tồn cho người bệnh. 

Bệnh nhân được nằm lên bàn chụp, cố định đầu, sát khuẩn và gây tê vùng  mạch máu bẹn hoặc đùi. Bác sĩ sẽ sử dụng catheter luồn theo động mạch đùi hoặc bện đến động mạch não cần thăm khám. khi catheter đến động mạch đích bác sĩ sẽ bơm thuốc cản quang theo catheter và đồng thời chụp - chiếu. Dựa vào hình ảnh thu được bác sĩ có thể đánh giá được tình trạng bệnh lý cũng như có thể trực tiếp kết hợp điều trị nút mạch, đặt stent hoặc nút túi phình..

Bộ dụng cụ Catheter

• Ưu điểm:  Phương pháp chụp mạch máu qua catheter có thể chụp từ tổng quan đến chọn lọc từng nhánh nhỏ của mạch máu não , hình ảnh chiếu là hình ảnh động, từ đó bác sĩ có thể đánh giá được quá trình lưu thông và tình trạng bệnh lý một cách chính xác nhất. Khi chụp mạch máu qua catheter bác sĩ thường kết hợp vừa chẩn đoán và điều trị trong một lần thực hiện thủ thuật.
• Nhược điểm: Bên cạnh những lợi ích vô cùng to lớn và rõ ràng phương pháp chụp mạch máu qua catheter vẫn tồn tại một vài nhược điểm như sau:
  • Bệnh nhân có thể dị ứng với thuốc cản quang hoặc thuốc gây tê. điều này có thể hạn chế bằng cách khai thác kỹ lâm sàng trước khi thực hiện thủ thuật
  • Một số rủi ro khi làm thủ thuật như tổn thương mạch máu, bầm, tím, chảy máu hoặc viêm nhiễm tại vị trí đặt catheter. Kíp thủ thuật sẽ có các biện pháp đảm bảo hạn chế tối đa những rủi ro này.
  • Chụp mạch máu qua catheter có nguy cơ nhỏ tạo thành cục máu đông xung quanh đầu catheter có thể gây tắc lòng mạch.
  • Sử dụng thuốc cản quang với liều lượng lớn có nguy cơ nhỏ gây suy thận nếu bộ máy lọc thận không đảm bảo. Điều này cần kiểm tra kỹ về chức năng lọc thận trước khi làm thủ thuật và cần cân nhắc phối hợp hội chẩn chuyên khoa đối với những bệnh nhân có tiền sử bệnh lý suy thận.

Chụp mạch máu não bằng máy cắt lớp vi tính đa dãy (MSCT)

• Nguyên lý: Nguyên lý của chụp mạch máu qua máy cắt lớp vi tính đa dãy tương tự như chụp mạch máu qua catheter. Chúng ta đều sử dụng máy phát tia X và thuốc cản quang. Khi chụp ta bơm một lượng thuốc cản quang  phù hợp bằng máy bơm tiêm điện. Dữ liệu thu được sẽ được máy tính xử lý tái tạo thành hình ảnh mạch máu, dựa vào hình ảnh bác sĩ có thể đánh giá được những bất thường mạch máu não nếu có.

Chụp mạch não qua máy MSCT tại bệnh viện Medlatec

• Kỹ thuật: Bệnh nhân nằm ngửa trên bàn chụp, được cố định đầu đảm bảo không thể di chuyển trong khi chụp. Đặt đường truyền tĩnh mạch bơm tiêm điện. Kỹ thuật viên sẽ chụp thì trước tiêm và sau tiêm thuốc. Dựa vào hình ảnh trước tiêm và sau tiêm máy tính sẽ xử lý và dựng thành hình ảnh 3D mạch máu não.
• Ưu điểm: Chụp mạch não qua máy cắt lớp vi tính là phương pháp chụp dễ dàng thực hiện, giá thành hợp lý, không cần sử dụng thuốc gây tê. Bác sĩ có thể đánh giá toàn bộ mạch máu não và các cấu trúc xung quanh với độ chính xác cao.
• Nhược điểm: Việc chụp mạch não có sử dụng tia X và thuốc cản quang cần lưu ý vấn đề nhiễm xạ tia X và dị ứng thuốc cản quang trong và sau khi chụp.

Chụp mạch não bằng máy chụp MRI

• Nguyên lý: Khác với chụp mạch não bằng máy MSCT hay chụp mạch não qua catheter nguyên lý của chụp mạch qua máy cộng hưởng từ sử dụng sóng Radio và hiệu ứng dòng chảy để  tạo ảnh. Phương pháp này có hoặc không sử dụng thuốc đối quang từ đều có thể thực hiện được.

Chụp mạch não qua máy MRI tại bệnh viện Medlatec

• Kỹ thuật. Bệnh nhân nằm ngửa trên bàn chụp, cố định đầu để không di chuyển trong quá trình chụp. Máy cộng hưởng từ sẽ phát ra sóng radio kích thích cách nguyên tử proton  trong mạch. các nguyên tử sẽ giải phóng ra năng lượng và phát ra tín hiệu. Nhưng tín hiệu thu được sẽ được máy tính tái tạo và dựng ảnh mạch máu.
• Ưu điểm: Đây là phương pháp chụp an toàn, không xâm lấn vẫn có thể đánh giá được mạch máu não, không sử dụng tia X vì vậy không ảnh ảnh hưởng nhiễm xạ cho bệnh nhân.
• Nhược điểm: Thời gian chụp dài và khi chụp máy sẽ phát ra tiếng ồn có thể gây khó chịu cho bệnh nhân.
  • Chụp mạch máu qua máy cắt lớp vi tính và cộng hưởng từ chỉ có thể chẩn đoán được bệnh lý cho bệnh nhân không thể kết hợp với điều trị.
  • Trường hợp chụp mạch não cần thuốc đối quang từ cần chú ý đến vấn đề dị ứng thuốc đối quang từ của bệnh nhân tuy nhiên tỷ lệ vô cùng thấp.

4. Kết luận

Trong ba phương pháp thăm khám mạch máu não đã giới thiệu ở bài viết phương pháp chụp mạch máu não qua catheter là phương pháp duy nhất sử dụng vừa chẩn đoán bệnh lý vừa can thiệp điều trị. Hai phương pháp còn lại có giá trị rất lớn trong việc chẩn đoán bệnh lý mạch máu não. Hệ thống bệnh viện đa khoa Medlatec có đầy đủ máy chụp cắt lớp vi tính đa dãy và máy chụp cộng hưởng từ. Kết hợp các chuyên gia đầu ngành về chẩn đoán hình ảnh có thể chẩn đoán bệnh lý một cách chính xác nhất. Quý khách hàng có thể liên hệ hotline 1900565656 để được tư vấn thêm.

Máy chụp MRI tại bệnh viện đa khoa MEDLATEC

Hệ thống bệnh viện đa khoa MEDLATEC có đầy đủ máy chụp cắt lớp vi tính đa dãy và máy chụp cộng hưởng từ. Kết hợp các chuyên gia đầu ngành về chẩn đoán hình ảnh có thể chẩn đoán bệnh lý một cách chính xác nhất. Quý khách hàng có thể liên hệ hotline 1900565656 để được tư vấn thêm.