1. Dấu hiệu nhận biết bệnh tay chân miệng

1.1. Triệu chứng điển hình

Những triệu chứng của bệnh khá đặc trưng nên bố mẹ có thể dễ dàng nhận biết để kịp thời cho con đi khám. Thông thường, trẻ có thể ủ bệnh khoảng 2 ngày và đến ngày thứ 3, những triệu chứng bắt đầu xuất hiện. Dưới đây là một số triệu chứng bệnh được cho là phổ biến: 

• Sốt: Khi bị virus, vi khuẩn tấn công, sốt chính là phản ứng thường gặp của cơ thể nhằm chống lại những yếu tố gây bệnh này. Vì thế, sốt là một triệu chứng phổ biến khi trẻ bị bệnh tay chân miệng. Nhưng tùy thuộc vào mỗi trường hợp, tùy thuộc vào mức độ bệnh, bé có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao. 
• Tổn thương trên da: Các bé mắc bệnh này thường xuất hiện những tổn thương trên da, chẳng hạn như các nốt mẩn đỏ, mụn nước ở lòng bàn tay, bàn chân hay trong khoang miệng hoặc lưỡi,…Những tổn thương này có thể khiến trẻ bị ngứa rát và càng khó chịu hơn khi mụn nước bị vỡ ra. Cha mẹ cần chăm sóc để hạn chế việc trẻ có thể dùng tay để gãi vào những vết đỏ trên da và các loại đồ chơi của bé đều cần được vệ sinh sạch sẽ. Đây là cách giúp bé tránh nguy cơ bị nhiễm trùng. 
• Mệt mỏi, chán ăn: Ngoài các triệu chứng như sốt và các tổn thương trên da, cha mẹ cũng có thể nhận ra một dấu hiệu khác của bệnh tay chân miệng là trẻ bị đau ở miệng, ăn kém và luôn trong tình trạng mệt mỏi. Một số trẻ có biểu hiện bị tiêu chảy.

Bệnh tay chân miệng thường khởi phát bằng các nốt ban đỏ trên da ở lòng bàn chân bàn tay, mông

1.2. Dấu hiệu cảnh báo bệnh trở nặng

Nếu thấy trẻ có những dấu hiệu đặc biệt nghiêm trọng dưới đây, cha mẹ nên đưa con đi khám càng sớm càng tốt: 

• Liên tục quấy khóc: Cha mẹ thường chủ quan cho rằng vì đau nên con quấy khóc nhưng cũng nhiều trường hợp trẻ liên tục khóc, thậm chí khóc cả đêm, cứ 20 phút lại dậy và liên tục quấy khóc. Hiện tượng này còn có thể là dấu hiệu cho thấy bé bị nhiễm độc thần kinh. Rất nguy hiểm.
• Sốt cao liên tục: Trường hợp trẻ sốt cao mà không hạ dù bạn đã thực hiện những phương pháp hạ sốt thì bạn nên ngay lập tức đưa trẻ đi khám và làm theo chỉ định của bác sĩ, hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng cho trẻ. 
• Hay giật mình: Cho dù đang chơi đùa hoặc đang ngủ, bé cũng thường xuyên bị giật mình. Đây là một dấu hiệu không tốt, nó có thể là cảnh bảo của tình trạng nhiễm độc thần kinh ở trẻ.
• Thở khò khè, thở rít, lồng ngực rút lõm, thở nông, thở khó.
• Chân tay run, đi loạng choạng, ngồi không vững.

Vì thế, nếu xuất hiện những triệu chứng đặc biệt kể trên, cha mẹ cần đưa trẻ đến thăm khám tại bệnh viện uy tín để trẻ được xử trí kịp thời. 

2. Cách chăm sóc tại nhà cho trẻ bị tay chân miệng 

2.1. Hạ sốt và giảm đau

Trẻ bị tay chân miệng thường có biểu hiện sốt cao. Cha mẹ có thể sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol theo hướng dẫn của bác sĩ nếu trẻ sốt trên 38,5°C. Trong trường hợp trẻ đau miệng, có thể dùng gel gây tê nhẹ theo tư vấn của bác sĩ.

2.2. Giữ vệ sinh răng miệng và cơ thể

Trẻ bị tay chân miệng có thể xuất hiện mụn nước trong miệng gây đau đớn. Cha mẹ hãy hướng dẫn trẻ súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ. 

Đồng thời tắm rửa hàng ngày bằng nước ấm và xà phòng diệt khuẩn. để làm sạch cơ thể, tránh nhiễm trùng từ các nốt mụn nước.

Trẻ bị tay chân miệng cần được tắm sạch sẽ mỗi ngày bằng nước ấm và xà phòng diệt khuẩn

2.3. Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ

Chế độ dinh dưỡng hợp lý là yếu tố quan trọng trong việc chăm sóc trẻ bị tay chân miệng, giúp tăng cường sức đề kháng và thúc đẩy quá trình hồi phục. Một số lưu ý về dinh dưỡng bao gồm:

• Chia nhỏ bữa ăn giúp cơ thể dễ tiêu hóa: Cháo, súp, hoặc bột dinh dưỡng là lựa chọn lý tưởng. 
• Bổ sung nước: Nước lọc, nước dừa, hoặc nước ép trái cây loãng giúp bù nước và điện giải.
• Tăng cường vitamin: Các loại rau củ, trái cây xay nhuyễn chứa nhiều vitamin C, giúp tăng đề kháng.
• Tránh thức ăn chiên rán: Loại thức ăn này dễ gây kích ứng hệ tiêu hóa của trẻ

2.4 Phòng tránh lây lan

Vì tay chân miệng là bệnh lý có khả năng lây lan nhanh chóng, dễ bùng phát thành dịch trong cộng đồng nên cha mẹ cần lưu ý:

• Cho trẻ nghỉ học khoảng 7 - 10 ngày từ khi phát hiện bệnh cho đến khi khỏi để ngăn chặn lây lan cho các trẻ khác.
• Nếu gia đình có nhiều trẻ nhỏ, tùy hoàn cảnh nên cách ly trẻ lành và trẻ bệnh để không lây nhiễm lẫn nhau. 
• Hướng dẫn trẻ thường xuyên rửa tay sạch và đúng cách để ngăn ngừa virus bám dính vào tay khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
• Trẻ bị tay chân miệng cần được sử dụng vật dụng cá nhân riêng, luộc sôi trước khi dùng. Quần áo của trẻ nên được luộc nước sôi trước khi giặt và phơi khô ngoài trời nắng để diệt khuẩn.
• Vệ sinh sạch sẽ phòng ốc nơi trẻ sinh hoạt bằng dung dịch khử khuẩn để trẻ có môi trường sạch sẽ khi chơi đùa, hạn chế tác nhân xấu tấn công làm bệnh nặng hơn.

Hướng dẫn trẻ thường xuyên vệ sinh tay chân sạch sẽ giúp hạn chế nguy cơ bội nhiễm do tay chân miệng

2.5. Theo dõi sát sao các dấu hiệu bất thường

Mặc dù phần lớn các trường hợp tay chân miệng có thể điều trị tại nhà, nhưng bạn cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay khi xuất hiện các triệu chứng sau:

• Sốt kéo dài trên 48 giờ và không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
• Trẻ thở khó, co giật, hoặc có biểu hiện mệt lả.
• Mụn nước có dấu hiệu nhiễm trùng, sưng đỏ, chảy mủ.
• Trẻ có biểu hiện giật mình khi ngủ, ăn uống kém, li bì hoặc kích thích.

Đừng chần chừ trong việc thăm khám khi thấy tình trạng trẻ chuyển biến xấu. 

2.6. Giúp trẻ nhanh hồi phục sau khi khỏi bệnh

Khi những triệu chứng bệnh đã biến mất, cha mẹ vẫn cần chăm sóc trẻ kỹ lưỡng vì thời gian này trẻ vẫn còn rất yếu. Để giúp trẻ nhanh hồi phục sau những ngày Mệt mỏi vì bệnh tay chân miệng, cha mẹ cần lưu ý:

• Đảm bảo nghỉ ngơi đầy đủ: Giúp trẻ giữ sức và tăng cường khả năng miễn dịch.
• Giữ vệ sinh sạch sẽ: Đặc biệt quan trọng trong việc hạn chế nguy cơ nhiễm trùng thứ phát.
• Theo dõi sát sao: Luôn kiểm tra tình trạng sức khỏe của trẻ để kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường

3. Những điều lưu ý khi chăm sóc trẻ bị tay chân miệng

Chăm sóc trẻ mắc tay chân miệng cần sự chú ý đặc biệt để giúp trẻ hồi phục nhanh chóng và ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là những điều cần lưu ý khi chăm sóc trẻ mắc bệnh tay chân miệng:

• Không kiêng gió, kiêng tắm, ủ kín trẻ, chích cho mụn nước vỡ ra:
• Nhiều người cho rằng trẻ bị tay chân miệng cần được kiêng gió, ủ ấm mà không biết rằng đây là quan niệm sai lầm. Trẻ không cần ủ kín hay kiêng cữ gì khác. 
• Việc vệ sinh mụn nước cũng chỉ cần 1 lần/ngày bằng dung dịch sát khuẩn do bác sĩ kê đơn. 
• Khi trẻ sốt cao cần được mặc đồ rộng rãi, thoáng mát; ở nơi thông thoáng. Ủ trẻ quá kỹ dễ gây sốt cao và làm bệnh nặng hơn.
• Không tự ý truyền nước: 
• Trẻ mắc bệnh lý này chỉ nên truyền nước khi có biểu hiện mất nước nặng với các dấu hiệu: Sốt cao, tiêu chảy, nôn nhiều. Tuy nhiên, việc truyền nước phải tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn và có sự theo dõi của nhân viên y tế.
• Hầu hết các trường hợp trẻ bị chân tay miệng có thể điều trị tại nhà và bổ sung nước bằng cách tăng cường cho trẻ uống nước trái cây giàu vitamin C, A đề tăng sức đề kháng, cải thiện hệ miễn dịch giúp tổn thương mau lành.
• Vệ sinh răng miệng:
• Các nốt loét trong miệng thường gây đau đớn khiến trẻ không muốn ăn, không ăn được. Nếu không biết cách vệ sinh răng miệng trong trường hợp này trẻ rất dễ bị bội nhiễm. 
• Thay vì dùng bông gạc hay khăn thấm nước muối vệ sinh dễ khiến nốt loét vỡ ra, nặng hơn; cha mẹ nên sử dụng nước muối sinh lý để cho trẻ súc miệng sau mỗi bữa ăn, trước và sau khi ngủ. Đây là cách tốt nhất để làm sạch miệng và giúp vết loét mau lành.
• Không ăn đồ ăn cứng, có tính nóng: Trong thời gian trẻ bị bệnh không nên cho trẻ ăn đồ ăn thô cứng, cay nóng, có vị chua bởi chúng dễ khiến tổn thương trong miệng trẻ trở nên nặng hơn. Thay vào đó, cha mẹ hãy chọn những đồ ăn lỏng, mềm, dễ tiêu hóa để trẻ bớt cảm thấy đau đớn, dễ ăn uống.
• Không tự ý dùng kháng sinh: Tay chân miệng do virus gây ra, vì vậy kháng sinh không có tác dụng trong điều trị bệnh.Chỉ dùng những loại thuốc điều trị bệnh tay chân miệng do bác sĩ chỉ định. Nếu trẻ sốt cao nên bù nước bằng dung dịch điện giải pha đúng liều lượng đã được hướng dẫn. Tại vị trí tổn thương, hãy bôi dung dịch sát khuẩn do bác sĩ kê để tránh bội nhiễm.

Vệ sinh các nốt mụn nước đúng cách, theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ

Cha mẹ nên nhớ, virus gây bệnh tay chân miệng có khả năng lây lan từ người này qua người khác rất nhanh với các con đường: phân của người bệnh; tiếp xúc với dịch tiết nước bọt, mũi, họng, hay trong mụn nước của người bệnh. Vì thế cách ly trẻ ít nhất 10 ngày từ khi trẻ mắc bệnh là việc cha mẹ nên làm để các trẻ khác hay người lớn không bị lây nhiễm bệnh.

Tay chân miệng nguy hiểm hay không hoàn toàn phụ thuộc vào sự nhận diện đúng bệnh, chăm sóc và điều trị đúng cách từ cha mẹ. Để làm được điều này cha mẹ nên tham vấn ý kiến bác sĩ chuyên khoa. Hoặc cha mẹ cũng có thể gọi tới tổng đài 1900 56 56 56 để được chuyên viên y tế của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC tư vấn biện pháp xử trí giúp trẻ an toàn vượt qua căn bệnh này.