1. Vai trò của chế độ ăn đối với người bị suy thận giai đoạn cuối

Đối với bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối, việc duy trì chế độ ăn theo chỉ dẫn từ bác sĩ chuyên khoa có vai trò:

1.1. Giảm gánh nặng cho thận

Khi thận đã không còn hoạt động tốt, việc lọc chất độc, bài tiết nước dư thừa và muối ra khỏi máu sẽ không thể thực hiện hiệu quả. Lúc này, chế độ ăn hợp lý sẽ giúp giảm áp lực lên thận, hạn chế tình trạng ứ nước, phù nề và gặp phải các biến chứng khác.

1.2. Kiểm soát chỉ số điện giải 

Người bị suy thận giai đoạn cuối dễ bị rối loạn các chỉ số điện giải như kali, natri, phốt pho, canxi,... Nếu áp dụng đúng chế độ ăn cho người suy thận giai đoạn cuối có thể giúp cân bằng điện giải, ngăn ngừa rối loạn nhịp tim và các biến chứng tim mạch.

1.3. Duy trì thể trạng

Suy thận khiến cơ thể dễ suy nhược, mệt mỏi, thiếu máu và sụt cân. Chế độ dinh dưỡng đầy đủ và đúng cách sẽ giúp người bệnh không bị sụt cân, thiếu dinh dưỡng hay mất sức trong quá trình lọc máu định kỳ.

Chế độ ăn cho người suy thận giai đoạn cuối có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả điều trị bệnh

2. Chế độ ăn cho người suy thận giai đoạn cuối: Nên tham khảo

2.1. Nguyên tắc khi xây dựng chế độ ăn cho bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối

Chế độ ăn cho người suy thận giai đoạn cuối cần được thực hiện dựa trên những nguyên tắc sau: 

2.1.1. Hạn chế protein nhưng vẫn đảm bảo đủ chất lượng

Giảm lượng protein nạp vào sẽ hạn chế tăng ure máu, giảm gánh nặng cho thận còn lại và làm chậm tiến triển suy thận nếu chưa lọc máu. Tuy nhiên, người bệnh không nên kiêng đạm hoàn toàn để duy trì mô cơ và hệ miễn dịch. Nên ưu tiên nguồn đạm chất lượng cao từ trứng, thịt nạc, cá nạc với hàm lượng khoảng 0.6 - 0.8g protein/kg cân nặng/ngày (hoặc theo chỉ định của bác sĩ).

2.1.2. Giảm muối 

Muối là nguyên nhân gây giữ nước, phù và tăng huyết áp, tăng gánh nặng cho tim, thận. Người bệnh thận giai đoạn cuối nên giảm muối tối đa trong bữa ăn hàng ngày, tránh dùng nước mắm, bột nêm, đồ hộp, thức ăn nhanh,... 

Lượng natri tối đa khuyến nghị là nhỏ hơn 2g natri/ngày tương đương khoảng 5g muối ăn/ngày (hoặc ít hơn tùy theo chỉ định bác sĩ).

Cần giảm tối đa lượng muối sử dụng khi chế biến đồ ăn cho bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối

2.1.3. Kiểm soát kali

Kali cao dễ làm loạn nhịp tim, nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối. Vì vậy, người bị suy thận giai đoạn cuối cần kiểm tra kali trong máu thường xuyên và giảm ăn thực phẩm giàu kali nếu cần.

2.1.4. Hạn chế phốt pho

Thận yếu không thể đào thải tốt phốt pho từ đó làm tăng nguy cơ loãng xương, ngứa da, tổn thương mô mềm. Do đó, chế độ ăn cho người suy thận giai đoạn cuối nên tránh tiêu thụ nhóm thực phẩm nhiều phốt pho.

2.1.5. Kiểm soát lượng nước đưa vào cơ thể

Khi suy thận nặng, cơ thể không bài tiết tốt gây ứ nước, phù và khó thở. Người bệnh chỉ được uống nước theo chỉ định bác sĩ (không tự ý uống nhiều nước nếu có dấu hiệu giữ nước hoặc tiểu ít). Người bệnh nên tránh dùng nhiều nước canh, trái cây mọng nước, sữa, nước ép,... để tránh vượt quá mức dịch cho phép trong ngày.

2.1.6. Không tự ý ăn kiêng cực đoan 

Người bị suy thận giai đoạn cuối không nên vì lo lắng ảnh hưởng đến chức năng thận mà tự ý ăn kiêng một cách cực đoan. Điều này rất dễ khiến bệnh nhân bị suy dinh dưỡng, mất sức, giảm hiệu quả điều trị.

2.2. Thực phẩm nên ưu tiên bổ sung khi bị suy thận giai đoạn cuối

Khi xây dựng chế độ ăn cho người suy thận giai đoạn cuối nên chú ý ưu tiên bổ sung các thực phẩm như:

• Nhóm tinh bột dễ tiêu, ít kali như: phở gạo, miến dong, bánh mì trắng, gạo trắng, khoai sọ được ngâm nước và luộc kỹ để giảm kali,...
• Rau củ ít kali như bắp cải, bí xanh, mướp, su hào, cải thảo, củ cải trắng, cà rốt,... chế biến dạng luộc và bỏ nước luộc để hạn chế kali.
• Trái cây ít kali như dưa hấu, táo, lê, thanh long, dứa,...
• Nhóm đạm chất lượng cao như: thịt lợn nạc, gà bỏ da, cá quả, trứng gà,... (theo đúng chỉ định về nhu cầu protein của từng người bệnh).

Người bệnh nên tuân thủ chế độ ăn dành cho bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối do bác sĩ chỉ dẫn

3. Gợi ý thực đơn một ngày cho người bị suy thận giai đoạn cuối

Nếu bạn đang quan tâm đến chế độ ăn cho người suy thận giai đoạn cuối thì có thể tham khảo thực đơn dưới đây:

• Bữa sáng:

- Cháo gạo trắng thịt nạc xay nhuyễn.

- 1 quả lê nhỏ

• Bữa trưa:

- 1 bát cơm trắng nhỏ.

- 40g cá hấp.

- Bí xanh luộc

- Canh cải thảo ít nước.

• Bữa phụ chiều:

- 1 lát bánh mì không muối.

- 1 quả táo nhỏ.

• Bữa tối:

- Bún luộc ăn với thịt gà xé chấm ít muối.

- Cà rốt luộc kỹ.

4. Một số lưu ý trong quá trình chế biến thực phẩm cho người bị suy thận giai đoạn cuối

Để giảm thiểu các yếu tố gây áp lực cho thận, khi chế biến thực phẩm cho bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối, bạn cần:

• Luộc rau hai lần, trong đó, một lần chắt bỏ nước, sau đó luộc lại với nước mới để loại bỏ bớt kali.
• Tránh nêm gia vị mặn, không dùng hạt nêm hay nước mắm.
• Kiểm tra nhãn mác sản phẩm để tránh dùng sản phẩm chứa phosphate hoặc chất bảo quản.
• Theo dõi cân nặng và huyết áp mỗi ngày vì tăng cân đột ngột hoặc phù chân, phù mặt có thể là dấu hiệu giữ nước, cần điều chỉnh ngay lượng nước và muối trong khẩu phần ăn.

Thông tin về chế độ ăn cho người suy thận giai đoạn cuối trên đây chỉ mang tính tham khảo và không thể thay thế cho phác đồ điều trị bằng thuốc hoặc lọc máu. Người bệnh cần tuân thủ nghiêm túc phác đồ điều trị để cải thiện chất lượng sống.

Nếu bạn hoặc người thân đang trong giai đoạn này, hãy chú ý theo dõi sức khỏe, nếu phát hiện các dấu hiệu như tiểu ít, phù chân, mệt mỏi kéo dài,... hãy liên hệ Hotline 1900 56 56 56, đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được thăm khám và tư vấn chế độ dinh dưỡng phù hợp.