1. Cơ quan sinh dục nữ: Cấu tạo và những chức năng cơ bản

Cơ quan sinh dục nữ gồm hai phần chính là: cơ quan sinh dục ngoài và cơ quan sinh dục trong. Mỗi phần gồm nhiều bộ phận khác nhau, có cấu trúc và chức năng riêng biệt nhưng liên kết chặt chẽ với nhau để đảm nhiệm các chức năng sinh lý, sinh sản và bảo vệ.

1.1. Cơ quan sinh dục bên ngoài

Cơ quan sinh dục ngoài của nữ giới gồm các bộ phận đảm nhận các chức năng như sau:

- Âm hộ:

Đây là phần bên ngoài của cơ quan sinh dục nữ, nhìn thấy được bằng mắt thường, gồm có:
+ Gò mu: Đây là nơi gặp gỡ của hai xương mu, nằm nhô cao trên âm hộ, bao quanh bởi môi lớn. Vào độ tuổi dậy thì, gò mu sẽ được bao phủ bởi rất nhiều lớp lông dài và xoăn, có tác dụng bảo vệ âm đạo tránh khỏi ma sát trong “cuộc yêu”.

+ Môi lớn: Là hai nếp da bên ngoài âm đạo, có tác dụng bảo vệ các cơ quan bên trong khỏi sự xâm nhập của vi khuẩn và các yếu tố gây tổn thương. Khi nữ giới đến tuổi dậy thì, trên da của môi lớn sẽ bắt đầu xuất hiện lông mu.

+ Môi bé: Nằm giữa hai môi lớn, mỏng hơn môi lớn, quanh lỗ mở của âm đạo và niệu đạo, chứa nhiều mạch máu và đầu dây thần kinh cảm giác. Nhiệm vụ chính của môi bé là giữ ẩm cho vùng kín đồng thời bảo vệ cho âm hộ và niệu đạo tránh được sự tấn công từ các yếu tố gây viêm nhiễm và kích ứng ở bên ngoài.

+ Âm vật: Là bộ phận nhô ra ngoài, nằm bên dưới xương mu, nhỏ như hạt đậu, là nơi gặp gỡ của hai môi bé. Âm vật chứa nhiều đầu dây thần kinh nên đảm nhận nhiệm vụ tạo nên các khoái cảm tình dục.

+ Lỗ âm đạo: Có khả năng co giãn tốt, hình ống dài, nối từ âm hộ vào trong tử cung, có chức năng hỗ trợ quá trình quan hệ tình dục và sinh nở của nữ giới.

+ Lỗ tiểu (Lỗ niệu đạo): Nằm dưới âm vật, là nơi nước tiểu được bài tiết ra ngoài. 

+ Màng trinh: Là lớp màng nằm chắn bên trong lỗ âm đạo. Cơ quan sinh dục nữ này được cấu tạo bởi một hoặc nhiều lỗ nhỏ cho máu kinh thoát ra.

Hình ảnh mô phỏng vị trí các bộ phận trong cơ quan sinh dục ngoài ở nữ giới

1.2. Cơ quan sinh dục bên trong

Cơ quan sinh dục nữ bên trong gồm những bộ phận sau:

+ Âm đạo: Là ống cơ dài khoảng 8 - 10cm, nối từ âm hộ đến cổ tử cung. Đây là nơi tiếp nhận dương vật khi quan hệ tình dục đồng thời cũng là đường ra của máu kinh, đường sinh nở tự nhiên của nữ giới.

+ Cổ tử cung: Là phần hẹp dưới cùng của tử cung, được nối liền với âm đạo. Cổ tử cung có lỗ nhỏ gọi là lỗ cổ tử cung - nơi máu kinh và tinh trùng đi qua. Cổ tử cung sẽ được mở rộng khi chuyển dạ để thai nhi đi qua dễ dàng.

+ Tử cung: Là cơ quan rỗng hình tương tự như quả lê ngược, ở trong khung chậu. Thành tử cung được cấu tạo bởi nhiều lớp cơ có khả năng co bóp mạnh mẽ. Tử cung có chức năng là điểm đến để phôi thai làm tổ và phát triển thành thai nhi, co bóp để đẩy máu kinh ra ngoài và tạo cơn co trong quá trình sinh nở qua đường âm đạo.

+ Ống dẫn trứng: Là hai ống nhỏ nối từ tử cung đến buồng trứng, mỗi bên một ống dài khoảng 10cm. Ống dẫn trứng là nơi tinh trùng và trứng gặp nhau để thụ tinh, đưa trứng đã được thụ tinh về tử cung làm tổ. Nếu cơ quan sinh dục nữ này bị tắc sẽ gây khó khăn trong việc thụ thai tự nhiên.

+ Buồng trứng: Nằm ở hai bên của tử cung, hình bầu dục. Đây là bộ phận sản xuất trứng và rụng trứng hàng tháng đồng thời tiết ra nội tiết tố nữ điều hòa kinh nguyệt, duy trì chức năng sinh sản

Các bộ phận trong cơ quan sinh dục nữ không hoạt động riêng lẻ mà liên kết chặt chẽ với nhau để thực hiện các chức năng sinh sản và tình dục.

Hình ảnh vị trí các bộ phận của cơ quan sinh dục trong ở nữ giới

2. Những vấn đề thường gặp ở cơ quan sinh dục nữ và phương pháp phòng ngừa

2.1. Những bệnh lý thường gặp ở cơ quan sinh dục nữ

Khi tiếp xúc với yếu tố nguy cơ, các cơ quan sinh dục nữ có thể mắc phải bệnh lý như:

- Viêm nhiễm đường sinh dục: Thường do vi nấm, vi khuẩn, thay đổi nội tiết tố, quan hệ tình dục không an toàn,... Bệnh lý này khiến nữ giới xuất hiện khí hư bất thường kèm mùi hôi, ngứa ngáy vùng kín,...

- U xơ tử cung: Là khối u tử cung lành tính. Khối u này có thể chèn ép các cơ quan lân cận và gây tiểu nhiều, rong kinh, đau bụng dưới,...

- Ung thư cổ tử cung: Là bệnh lý tiến triển âm thầm, do chủng HPV có nguy cơ cao là HPV 16 và 18 gây nên. Bệnh có thể được phát hiện thông qua kết quả xét nghiệm Pap hoặc xét nghiệm DNA HPV.

2.2. Cách chăm sóc cơ quan sinh dục nữ để phòng ngừa nguy cơ bệnh lý

Để bảo vệ sức khỏe sinh sản của cơ quan sinh dục nữ trước nguy cơ bệnh lý, chị em cần:

- Vệ sinh vùng kín hàng ngày với nước sạch hoặc sử dụng nước sạch và dung dịch vệ sinh có thành phần dịu nhẹ. Trong quá trình vệ sinh chú ý không thụt rửa sâu vào phía trong của âm đạo.

- Khi đến kỳ kinh cần chú ý thay băng vệ sinh mỗi 4 - 6 giờ.

- Sử dụng bao cao su để phòng tránh lây nhiễm bệnh tình dục và không quan hệ thô bạo để tránh gây tổn thương bộ phận sinh dục.

- Khám phụ khoa tối thiểu 6 tháng - 1 năm/lần để được phát hiện kịp thời những dấu hiệu bất thường.

- Tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ thông qua xét nghiệm PAP, xét nghiệm DNA HPV để phát hiện nguy cơ nhiễm nhóm virus HPV nguy cơ cao với bệnh ung thư cổ tử cung cũng như các biến đổi sớm của tế bào ở cổ tử cung.

Khám phụ khoa và xét nghiệm HPV định kỳ giúp phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh lý ở cơ quan sinh dục nữ

Cơ quan sinh dục nữ là một hệ thống phức tạp với nhiều bộ phận đảm nhận những chức năng riêng nhưng có sự liên kết chặt chẽ với nhau. Vì thế, bất cứ bộ phận nào gặp vấn đề bất thường đều có nguy cơ ảnh hưởng đến toàn bộ hệ sinh dục nữ.

Quý khách hàng nghi ngờ có triệu chứng bất thường vùng kín, có thể liên hệ Hotline 1900 56 56 56, đặt lịch khám cùng bác sĩ Sản phụ khoa - Hệ thống Y tế MEDLATEC để được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời.