1. Tổng quan về bệnh dại và mức độ nguy hiểm 

bệnh dại là bệnh truyền nhiễm, do virus dại lây từ động vật có vú sang người. Khi bị động vật nhiễm virus dại cắn hoặc cào xước, bạn có thể bị lây nhiễm virus. Trong nhiều trường hợp, virus dại cũng có thể lây truyền qua nước bọt của vật nuôi nếu chúng vô tình liếm lên mắt hay vết thương hở hoặc miệng của người bệnh. 

Phần lớn các ca nhiễm virus dại là do bị chó cắn

Phần lớn các ca bệnh dại là do lây truyền virus dại từ chó nhà. Bên cạnh đó, một số nguồn lây bệnh dại phổ biến có thể kể đến như mèo, gấu trúc, dơi, cáo, chồn hôi, cầy mangut,… 

Sau khi bị lây nhiễm virus, thời gian ủ bệnh ở mỗi người sẽ khác nhau. Có những người chỉ ủ bệnh 1 tuần nhưng cũng có nhiều trường hợp thời gian ủ bệnh kéo dài 1 năm. Điều này phụ thuộc rất nhiều vào vị trí xâm nhập của virus và tải lượng virus xâm nhập vào cơ thể người bệnh nhiều hay ít.

Bệnh dại rất nguy hiểm với tỷ lệ tử vong gần như 100% nếu đã phát bệnh. Chính vì thế, việc nhận biết sớm là cực kỳ quan trọng để giảm nguy cơ biến chứng và bảo vệ tính mạng cho người bệnh. 

2. Dấu hiệu bệnh dại ở người theo từng giai đoạn 

Ở những giai đoạn khác nhau, dấu hiệu bệnh dại ở người cũng sẽ có sự khác biệt. Cụ thể như sau: 

- Giai đoạn ủ bệnh: Giai đoạn này được tính từ khi bị chó (hay động vật mắc bệnh dại) cắn, cào hoặc liếm lên vùng da bị tổn thương cho đến khi phát bệnh. Có thể nói rằng, giai đoạn ủ bệnh chính là “cơ hội vàng” để có thể cứu sống người bệnh. Người bệnh không có triệu chứng rõ ràng. Ở những trường hợp bệnh nhân có giai đoạn ủ bệnh ngắn thì triệu chứng duy nhất để nhận biết bệnh chính là là vết cắn hay vết cào xước trên da. Do đó, nếu bị động vật cắn, người bệnh cần được đưa đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra và tiêm vắc-xin phòng bệnh dại.

Sốt cao có thể là dấu hiệu bệnh dại ở người

- Giai đoạn tiền triệu: Người bệnh có thể xuất hiện những triệu chứng đầu tiên của bệnh dại. Ở giai đoạn này, bệnh nhân thường có biểu hiện lo lắng, thay đổi tâm tính, đau đầu, sốt nhẹ, bị đau hoặc ngứa ở vết cắn. Ở giai đoạn này, phần lớn bệnh nhân đã quên việc bị chó hay động vật khác cắn. 

- Giai đoạn thần kinh: Người bệnh có những biểu hiện bất thường như sợ nước, sợ gió, co giật, ảo giác, kích động. Bên cạnh thể dại điên cuồng với các triệu chứng như sợ nước, sợ gió, co giật, kích động và ảo giác, bệnh dại còn có dạng thể liệt, chiếm khoảng 20% các ca bệnh ở người. Ở dạng này, bệnh nhân thường không có triệu chứng kích động hay sợ nước mà xuất hiện tình trạng yếu cơ, liệt tiến triển từ vùng bị cắn lan ra toàn thân. Do triệu chứng ít đặc hiệu, dạng thể liệt có thể khó nhận biết hơn, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thần kinh khác, dẫn đến chậm trễ trong chẩn đoán.

- Giai đoạn cuối: Người bệnh hôn mê, tử vong.

3. Cần làm gì khi phơi nhiễm bệnh dại

Khi nghi ngờ phơi nhiễm với virus gây bệnh dại, người bệnh cần xử trí như sau: 

- Rửa kỹ vết thương ngay lập tức: Ngay sau khi bị vật nuôi cắn hoặc làm trầy xước da, người bệnh cần rửa sạch vết thương, trong khoảng ít nhất 15 phút. 

- Sát khuẩn vết thương và không băng kín vết thương. 

- Đưa người bệnh đến cơ sở y tế: Tại cơ sở y tế, bác sĩ sẽ điều trị vết thương và tiêm vắc xin phòng bệnh dại, một số bệnh nhân được chỉ định tiêm huyết thanh ngừa bệnh dại. Càng đến viện sớm thì hiệu quả điều trị càng cao, người bệnh có thể giảm nguy cơ khởi phát triệu chứng và bảo vệ được tính mạng. 

Một khi bệnh nhân đã xuất hiện các triệu chứng của bệnh dại (như sợ nước, kích động hoặc yếu liệt), không có phương pháp điều trị đặc hiệu nào có thể chữa khỏi. Các biện pháp chăm sóc chủ yếu tập trung vào giảm đau, kiểm soát triệu chứng và hỗ trợ bệnh nhân trong giai đoạn cuối đời, chẳng hạn như hỗ trợ hô hấp hoặc dùng thuốc an thần. Do đó, việc xử trí kịp thời ngay sau phơi nhiễm là rất quan trọng để ngăn bệnh phát triển.

4. Biện pháp phòng bệnh dại hiệu quả?

Dưới đây là một số biện pháp giúp bạn phòng ngừa bệnh dại: 

- Tiêm phòng dại định kỳ cho chó, mèo: Phần lớn các trường hợp bị bệnh dại là do bị chó nhà cắn. Do đó, điều quan trọng là cần tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh dại cho chó, mèo. Phương pháp phòng bệnh này đơn giản, không quá tốn kém và có thể bảo vệ hiệu quả cả người và vật nuôi. 

- Không tiếp xúc với động vật lạ hoặc có dấu hiệu bất thường: Đây không chỉ là nguồn lây bệnh dại mà còn có thể lây truyền nhiều bệnh nghiêm trọng khác. Do đó, bạn không nên tiếp xúc với động vật lạ và hãy tránh xa những con vật đang có những triệu chứng bất thường. 

Bạn cần tiêm vắc xin phòng bệnh ngay sau khi bị chó cắn

- Hạn chế để trẻ nhỏ chơi với chó, mèo chưa rõ tình trạng tiêm phòng: Trẻ nhỏ thường rất yêu thích động vật và có thói quen chơi đùa với các loại thú cưng. Tuy nhiên, nếu chưa rõ về tình trạng tiêm phòng của những loại vật nuôi này, cha mẹ không nên để con tới gần hoặc chơi đùa với chúng để hạn chế tối đa nguy cơ bị lây nhiễm bệnh. 

- Tiêm phòng dại trước phơi nhiễm cho nhóm nguy cơ cao: Những người thường xuyên tiếp xúc với động vật hoặc sống ở khu vực có bệnh dại lưu hành (như bác sĩ thú y, nhân viên kiểm soát động vật, người dân ở vùng nguy cơ cao) nên tiêm vắc-xin phòng dại trước phơi nhiễm. Biện pháp này giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và đơn giản hóa điều trị nếu bị phơi nhiễm sau này.

5. Lưu ý

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng về bệnh dại: 

- Không chủ quan với bệnh dại: Mỗi người đều cần được trang bị những kiến thức cơ bản về bệnh dại để hiểu rõ về mức độ nguy hiểm của bệnh và chủ động tiêm vắc xin cho vật nuôi. Đặc biệt, những gia đình có nuôi thú cưng như chó, mèo, cần tuân thủ luật pháp về việc phòng tránh nguy cơ chó cắn người và biết cách sơ cứu khi bị chó cắn.

- Xử trí phơi nhiễm bệnh dại kịp thời và đúng cách: Dù vết cắn nhỏ hay chưa rõ tình trạng con vật, vẫn cần xử trí như phơi nhiễm bệnh dại. Việc chờ có triệu chứng mới xử lý là quá muộn và có thể làm tăng nguy cơ tử vong cho người bệnh. 

Bệnh dại rất nguy hiểm. Khi những dấu hiệu bệnh dại ở người khởi phát, bệnh nhân có nguy cơ tử vong rất cao. Do đó, nếu bị động vật cắn hay cào xước, người bệnh cần được tiêm vắc xin dự phòng sớm để phòng ngừa nguy cơ rủi ro. 

Mọi thắc mắc hay có nhu cầu đặt lịch thăm khám, tiêm phòng, quý khách vui lòng liên hệ đến Hệ thống Y tế MEDLATEC qua tổng đài 1900 56 56 56 để được các tổng đài viên hỗ trợ nhanh chóng và tư vấn chi tiết hơn.