1. Tầm quan trọng của tiêm vắc xin phòng dại

1.1. Ai nên tiêm phòng dại?

Tiêm vắc xin phòng dại là giải pháp duy nhất để bảo vệ sự sống cho người bị nghi ngờ nhiễm/nhiễm virus dại. Những đối tượng sau được khuyến cáo nên thực hiện chích ngừa vắc xin phòng bệnh dại:

Người làm công việc thường xuyên tiếp xúc với động vật thuộc nhóm cần tiêm phòng dại

- Người có nguy cơ cao đối với lây nhiễm dại: nhân viên làm trong phòng thí nghiệm liên quan đến bệnh dại, người thường xuyên tiếp xúc với động vật,... 

- Người cần tiêm liều nhắc lại, test huyết thanh chẩn đoán định kỳ 6 tháng/lần.

- Nhân viên kiểm lâm, thợ săn.

- Người đang làm tại các lò mổ.

- Người làm nghề nghiên cứu hang động.

- Người làm nghề liên quan đến du lịch, hay đi du lịch hoặc di chuyển đến các vùng có dịch bệnh dại ở súc vật.

1.2. Tiêm phòng dại có tác dụng gì?

Bệnh dại hiện vẫn không có biện pháp điều trị nên khi đã được chẩn đoán mắc dại thì 100% trường hợp sẽ tử vong. Virus dại có trong nước bọt của động vật nhiễm bệnh rồi lây cho người qua tổn thương niêm mạc, da hoặc xâm nhập qua vết cào, vết cắn.

Vắc xin phòng dại có tác dụng phòng tránh và bảo vệ cơ thể con người trước bệnh dại. Hiện có một số dòng vắc xin đang được đưa vào để tiêm chủng là: Verorab (Pháp), Abhayrab (Ấn Độ), Indirab (Ấn Độ), Rabipur (Ấn Độ) và Speeda (Trung Quốc). Tiêm đủ liều vắc xin dại là cách duy nhất giúp giảm thiểu số lượng người bị tử vong do bệnh dại. 

Khi đi vào cơ thể người, vắc xin dại sẽ kích hoạt cơ chế miễn dịch tự nhiên. Nhờ đó mà cơ thể sản xuất ra các kháng thể chống lại sự tấn công của virus dại, dần dần đáp ứng và hoàn thiện miễn dịch hoàn chỉnh với bệnh dại.

2. Các phản ứng phụ sau khi tiêm phòng dại có thể gặp phải

2.1. Phản ứng phụ có thể gặp sau khi tiêm phòng dại

Tương tự như khi tiêm các loại vắc xin khác, việc tiêm phòng dại cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ. Những phản ứng phụ sau khi tiêm phòng dại có thể kể đến là:

Sốt nhẹ là một trong các phản ứng phụ sau khi tiêm phòng dại dễ gặp phải

- Sốt

Đây là phản ứng bình thường của cơ thể đối với kháng nguyên có trong vắc xin phòng dại và hầu hết trường hợp là sốt nhẹ, tự khỏi sau 1 - 2 ngày và đại đa số không cần dùng thuốc hạ sốt.

- Nổi hạch

Biểu hiện này là kết quả của rối loạn do hệ bạch huyết và máu phản ứng lại với vắc-xin. Hạch thường chỉ sưng với kích thước vừa phải, nằm ở bên vừa được tiêm và cũng không cần can thiệp vì sau đó một thời gian ngắn sẽ tự động biến mất.

- Da và niêm mạc bất thường

Các biểu hiện bất thường ở những vùng này gồm: phát ban, ngứa, nổi mề đay trên da,... Một số ít bị phù Quincke khiến thanh quản phù nề, khó thở được xem là phản ứng nguy hiểm nhưng tỷ lệ gặp rất thấp (<1%).

- Buồn ngủ, chóng mặt, nhức đầu

Những phản ứng phụ sau khi tiêm phòng dại này là kết quả của việc vắc xin ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Khi gặp tác dụng phụ này cần tránh tham gia giao thông hay vận hành máy móc. Một số trường hợp hiếm gặp hơn là xuất hiện co giật và bệnh não.

- Một số phản ứng phụ khác

+ Run chân tay, đau khớp, đau cơ.

+ Tiêu chảy, buồn nôn, đau bụng.

- Phản ứng phụ tại chỗ: đau, đỏ và ngứa ở vùng da được tiêm, có thể xuất hiện vết bầm tím.

- Phản vệ

Đây là phản ứng phụ sau khi tiêm phòng dại được cảnh báo nguy hiểm. Nguyên nhân gây phản vệ là do người được chích ngừa có thể dị ứng với thành phần trong vắc xin nên cơ thể chuyển biến thành dạng phản vệ với những mức độ khác nhau. Nghiêm trọng nhất có thể gây ngưng thở, ngưng tim và tử vong.

Do quá trình diễn tiến sốc phản vệ rất nhanh và khó phán đoán nên sau khi tiêm phòng dại cần theo dõi kỹ để phát hiện và đến cơ sở cấp cứu ngay.

Nhìn chung, các phản ứng phụ sau khi tiêm phòng dại trên đây đều tự giới hạn, thoáng qua và không cần áp dụng bất cứ phương pháp xử lý đặc biệt nào. 

2.2. Lưu ý sau khi tiêm vắc xin phòng dại

Để hạn chế tối đa các phản ứng phụ sau khi tiêm phòng dại, cần lưu ý:

Sau khi tiêm phòng dại cần lưu lại cơ sở tiêm chủng 30 phút để theo dõi sức khỏe

- Tuân thủ đúng đối tượng chống chỉ định đối với vắc xin phòng dại do nhà sản xuất khuyến cáo.

- Hoãn tiêm phòng khi đang sốt cao hoặc đang bị bệnh cấp tính.

- Không tiêm khi đang dùng corticoid trong thời gian dài, dùng thuốc ức chế miễn dịch và bị suy giảm miễn dịch.

- Tuân thủ phác đồ tiêm và số mũi tiêm để đảm bảo hiệu quả phòng bệnh của vắc xin.

- Lưu lại cơ sở tiêm chủng đúng thời gian quy định để theo dõi và kịp thời xử trí với phản ứng phụ sau khi tiêm phòng dại nguy cấp (nếu xảy ra).

- Không dùng các loại thuốc dễ gây suy yếu hoặc ức chế hệ miễn dịch vì chúng khiến cơ thể không sản xuất đủ liều lượng kháng thể cần thiết sau khi tiêm phòng.

- Người đang điều trị bệnh lý ác tính nên tiêm vắc xin qua đường bắp và sau đó cần theo dõi lượng kháng thể trong máu.

- Tránh dùng đồ uống có ga, có cồn vì nó làm ảnh hưởng đến quá trình cơ thể sản sinh ra kháng thể.

Để tránh gặp phải phản ứng phụ của vắc xin phòng dại, những đối tượng sau không nên chích ngừa loại vắc xin này:

- Người có vấn đề dị ứng với neomycin.

- Người đang bị bệnh liên quan đến bệnh lý làm rối loạn đông máu hoặc giảm tiểu cầu.

- Phụ nữ mang thai và đang cho con bú.

Tổ chức Y tế thế giới cho biết các loại vắc xin phòng dại đang được sử dụng hiện nay đều có tính an toàn và hiệu quả cao đối với phòng ngừa bệnh dại. Những vắc xin này đều chứa thành phần virus dại bất hoạt nên khi tiêm vào cơ thể sẽ không còn khả năng gây bệnh nữa.

So với hiệu quả phòng ngừa và ngăn chặn hệ lụy do bệnh dại mà vắc xin mang lại thì các phản ứng phụ sau khi tiêm phòng dại không đáng để đưa vào lý do cần cân nhắc trước khi đưa ra quyết định chích ngừa vì hầu hết không gây ra nguy hiểm.

Nếu còn bất cứ thắc mắc nào liên quan đến tiêm phòng dại, quý khách hàng có thể gọi điện tới số 1900 56 56 56, Tổng đài viên của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC sẽ giải đáp chi tiết về vấn đề mà quý khách quan tâm.