1. Tổng quan về bệnh lý

Thống kê trong 1000 trẻ sẽ có 8 trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh. Vì vậy nếu không nhận biết dấu hiệu trẻ sơ sinh bị tim bẩm sinh sớm có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là tử vong.

Bệnh tim bẩm sinh là gì?

Bệnh tim bẩm sinh là những dị dạng ở tim xuất hiện ngay khi trẻ còn trong bào thai. Đây là hiện tượng cấu trúc tim bị khiếm khuyết chức năng, hoạt động của tim không bình thường dẫn đến tuần hoàn máu không bình thường.

Tim bẩm sinh là dị tật bẩm sinh phổ biến nhất và là lý do gây tử vong nhiều nhất. Tuy nhiên, nhờ sự phát triển của y học, hiện nay kỹ thuật siêu âm tim bẩm sinh có thể tiến hành ở tuần thứ 18 của thai kỳ.

Tỷ lệ trẻ sinh ra bị tim bẩm sinh khá cao

Các nhóm tim bẩm sinh ở trẻ

Tim bẩm sinh ở trẻ chia thành hai nhóm chính với đặc trưng từng nhóm như sau.

Tim bẩm sinh tím

Trong nhóm tim bẩm sinh tím, bệnh thường gặp nhất là tứ chứng Fallot với biểu hiện bên ngoài đặc trưng là da tím tái do máu không được cung cấp đủ oxi.

Có 4 dạng tứ chứng Fallot chính: 

• Thông liên thất.

• Hẹp đường thoát thất phải.

• Phì đại thất phải.

• Động mạch chủ chồng lên vách liên thất.

Căn bệnh này cũng thường kèm theo một số bệnh về đột biến nhiễm sắc thể như hội chứng Down, hở hàm ếch.

Tim bẩm sinh không tím

Đây là bệnh thường gặp hơn và ít nguy hiểm hơn so với tim bẩm sinh tím. Bao gồm một số dạng như thông liên thất. thông liên nhĩ, phổi bẩm sinh, hẹp eo động mạch chủ, van động mạch chủ,…

Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị tim bẩm sinh không tím thường không cụ thể nên giai đoạn mới sinh chưa thể phát hiện. Trẻ có nguy cơ suy tim nếu trẻ khóc ít hơn, không đủ sức để bú, thể chất chậm phát triển, khó thở hoặc thở nhanh. Cũng có một số trẻ khi lớn lên mới xuất hiện triệu chứng bệnh.

Tim bẩm sinh là dị tật phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh

Nguyên nhân mắc tim bẩm sinh ở trẻ

Đa số trẻ bị tim bẩm sinh rất khó xác định nguyên nhân. Nhưng có thể kể đến một vài tác nhân sau.

Yếu tố di truyền

Đây là yếu tố quan trọng trong việc hình thành dị tật bẩm sinh ở trẻ, nhất là những dị tật về tim. Nếu trong gia đình có bố, mẹ hoặc người thân bị tim bẩm sinh thì nguy cơ mắc bệnh ở trẻ cao hơn. Nếu bộ hoặc mẹ có mang gen bệnh nhưng không bị thì trẻ vẫn có nguy cơ bị tim bẩm sinh cao.

Do nhiễm độc thai

Nếu mẹ sử dụng thuốc không theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc sử dụng chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá, ma túy trong quá trình mang thai thì con sinh ra rất dễ bị tim bẩm sinh. Ngoài ra, nếu mẹ sống trong môi trường độc hại, có tiếp xúc với chất phóng xạ hay tia X-quang thì con cũng có nguy cơ bị tim bẩm sinh.

Nhiễm độc thai là một trong những nguyên nhân khiến trẻ mắc tim bẩm sinh

Mẹ nhiễm bệnh trong thai kỳ

Nếu 3 tháng đầu thai kỳ mẹ bị nhiễm một số virus như Herpes, Rubella hay Cytomegalo,… thì trẻ rất dễ mắc dị tật bẩm sinh, nhất là dị tật tim bẩm sinh. Ngoài ra, nếu mẹ bị tiểu đường thai kỳ, Lupus ban đỏ trong thai kỳ cũng có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, khiến trẻ có nguy cơ mắc tim bẩm sinh.

2. Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị tim bẩm sinh

Trẻ sơ sinh bị tim bẩm sinh thường có một số dấu hiệu sau:

• Thở nhanh, khó thở, thở rút lõm, bú ít hơn và khóc ít hơn bình thường, ngừng liên tục khi bú.

• Nếu trẻ được vài tháng tuổi sẽ thường xuyên bị ho, thở khò khè và có thể bị viêm phổi.

• Ngoài ra, trẻ có thể chậm phát triển về thể chất, da xanh xao, khi trẻ khóc thì môi và đầu ngón tay, ngón chân thường tím tái.

• Thông thường dị tật tim bẩm sinh còn đi kèm với những bệnh về đột biến nhiễm sắc thể như thừa, thiếu ngón chân, hội chứng Down, hở hàm ếch. Nếu trẻ thuộc những trường hợp này thì nên theo dõi đặc biệt vì đây cũng là dấu hiệu trẻ sơ sinh bị tim bẩm sinh.

• Tuy nhiên, cũng có một số trẻ bị tim bẩm sinh nhưng không có dấu hiệu cụ thể mà chỉ được tình cờ phát hiện khi kiểm tra sức khỏe. Do đó, bố mẹ nên chú ý cho trẻ kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Trẻ sơ sinh bị tim bẩm sinh thường bú ít và khóc ít hơn bình thường

3. Những phương pháp điều trị trẻ bị tim bẩm sinh

Trẻ bị tim bẩm sinh vẫn có thể khỏi bệnh nếu được phát hiện và điều trị sớm. Tùy vào tình trạng riêng mà mỗi trẻ sẽ có một phác đồ điều trị khác nhau. Hiện nay điều trị trẻ bị tim bẩm sinh có những phương pháp sau.

Dùng thuốc đặc trị

Nếu chỉ ở mức độ nhẹ, không quá ảnh hưởng đến sức khỏe thì bác sĩ có thể kê một số loại thuốc giúp trẻ ổn định, điều hòa nhịp tim mà không cần phẫu thuật. Vì vậy, đây được xem như cách chữa bệnh ít ảnh hưởng đến trẻ nhất.

Can thiệp tim

Can thiệp tim tức một ống nhỏ và dài sẽ được đưa qua các mạch máu dẫn vào tim để hỗ trợ quá trình lưu thông máu. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể đưa một số thiết bị theo dõi vào để có thể đóng lỗ thông nếu cần thiết.

Phương pháp này không cần mở xương ức, ít nhiễm khuẩn và nhanh phục hồi nhưng chi phí cao và chỉ áp dụng cho một số dị tật nhất định.

Tùy từng tình trạng mà bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị thích hợp

Phẫu thuật tim

Nếu không thể can thiệp thì trẻ cần được phẫu thuật. Hiện nay đã có phương pháp nội soi ít xâm lấn giúp trẻ bớt đau đớn, ít chảy máu, ít để lại sẹo. Đối với những trường hợp bệnh nặng hơn và không thể phẫu thuật, bác sĩ sẽ xem xét để thực hiện phương pháp cấy ghép tim.

Với sự phát triển của nền y học hiện nay, tim bẩm sinh có thể can thiệp sớm và trẻ bị dị tật này hoàn toàn có thể khỏe mạnh như bình thường. Do đó, nhận biets các dấu hiệu trẻ sơ sinh bị tim bẩm sinh là điều cha mẹ nên lưu tâm để bảo vệ sức khỏe cho con. 

Nếu còn thắc mắc về bệnh lý tim bẩm sinh hay các thông tin sức khỏe khác, độc giả có thể liên hệ đến Tổng đài 1900 56 56. Đội ngũ y bác sĩ giỏi chuyên môn và giàu kinh nghiệm của Bệnh viện MEDLATEC sẽ tư vấn và giải đáp cho bạn.