1. Tìm hiểu chung về bệnh hen suyễn ở trẻ em 

Hen suyễn ở trẻ em là một bệnh lý hô hấp mạn tính, xảy ra khi các ống phế quản bị viêm và co thắt, dẫn đến tình trạng khó thở, ho và thở khò khè. Bệnh có thể xuất hiện từ giai đoạn sơ sinh hoặc khi trẻ còn nhỏ và thường tái phát nhiều lần nếu không được kiểm soát tốt.

Nguyên nhân gây hen suyễn ở trẻ em bao gồm yếu tố di truyền, dị ứng với bụi, phấn hoa, lông thú, môi trường ô nhiễm, hoặc các yếu tố kích thích khác như cảm lạnh, khói thuốc. Triệu chứng điển hình của hen suyễn ở trẻ em là:

• Ho kéo dài, đặc biệt về đêm hoặc khi vận động mạnh.
• Thở khò khè hoặc khó thở từng cơn.
• Mệt mỏi, chán ăn hoặc giảm khả năng vận động khi bệnh nặng.

Hiểu rõ về bệnh hen suyễn sẽ giúp bố mẹ nhận biết sớm triệu chứng, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị và thuốc phù hợp, đảm bảo trẻ được chăm sóc an toàn và hiệu quả.

Ho kéo dài, đặc biệt về đêm là triệu chứng điển hình của bệnh hen suyễn ở trẻ em

2. Các loại thuốc trị hen suyễn cho trẻ em an toàn

Với trẻ em, việc lựa chọn thuốc trị hen suyễn cần đặc biệt cẩn thận, để vừa kiểm soát triệu chứng hiệu quả, vừa đảm bảo an toàn. Dưới đây là những nhóm thuốc phổ biến, được bác sĩ khuyến cáo sử dụng cho trẻ:

Thuốc giãn phế quản tác dụng ngắn (SABA)

Đây là nhóm thuốc giúp giảm nhanh các cơn hen cấp tính ở trẻ em. SABA tác động trực tiếp lên cơ trơn của phế quản, giúp đường thở giãn ra, từ đó làm giảm khó thở và thở khò khè một cách nhanh chóng. Thuốc thường được sử dụng khi xuất hiện các triệu chứng cấp tính và là giải pháp tạm thời để trẻ cảm thấy dễ chịu hơn. Một số thuốc phổ biến trong nhóm này có thể kể đến Salbutamol hay Terbutaline, thường được bác sĩ chỉ định khi cần giảm cơn hen ngay lập tức. 

Tuy nhiên, SABA chỉ là thuốc cắt cơn, không có tác dụng kiểm soát bệnh lâu dài. Nếu trẻ phải dùng thuốc cắt cơn nhiều lần trong tuần, đó có thể là dấu hiệu bệnh kiểm soát kém và cần được bác sĩ đánh giá lại để điều chỉnh thuốc kiểm soát phù hợp.

Corticosteroid dạng hít (ICS)

ICS là nhóm thuốc trị hen suyễn cho trẻ em giúp kiểm soát viêm mạn tính trong đường hô hấp, giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn hen ở trẻ em. Thuốc không chỉ làm giảm triệu chứng, mà còn giúp phòng ngừa cơn hen tái phát lâu dài. Một số thuốc phổ biến trong nhóm này bao gồm Budesonide và Fluticasone. Đây là nhóm thuốc được xem là “nền tảng” trong điều trị hen mạn tính ở cả người lớn và trẻ em, được khuyến cáo trong hầu hết các hướng dẫn điều trị hen hiện nay.

Thuốc giãn phế quản tác dụng dài (LABA) kết hợp ICS

Nhóm thuốc này thường được dùng để duy trì kiểm soát hen lâu dài, giảm tái phát các cơn hen nặng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho trẻ. LABA không nên sử dụng đơn lẻ mà luôn kết hợp với ICS để đảm bảo an toàn. Ví dụ tiêu biểu là các chế phẩm kết hợp như Seretide hay Symbicort. Việc sử dụng phối hợp ICS/LABA cần được bác sĩ chuyên khoa chỉ định dựa trên độ tuổi, mức độ hen và khả năng hợp tác của trẻ.

Thuốc kháng leukotriene (LTRA)

LTRA giúp giảm viêm và kiểm soát triệu chứng hen mạn tính, đặc biệt hiệu quả với trẻ nhạy cảm với dị nguyên như bụi, phấn hoa hay lông thú. Nhóm thuốc này có dạng viên hoặc siro, dễ sử dụng cho trẻ nhỏ. 

Một loại thuốc phổ biến là Montelukast. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy hiệu quả kiểm soát hen của LTRA thường kém hơn so với corticosteroid dạng hít, và Montelukast đã được cảnh báo về nguy cơ xuất hiện tác dụng phụ trên tâm thần – thần kinh (như thay đổi hành vi, rối loạn giấc ngủ, trầm cảm) ở một số trường hợp. Do đó, thuốc cần được dùng theo chỉ định và bác sĩ sẽ cân nhắc lợi ích – nguy cơ trước khi cho trẻ sử dụng.

3. Lưu ý quan trọng khi chọn thuốc cho trẻ em

Khi chọn thuốc trị hen suyễn cho trẻ em, bố mẹ cần đặc biệt lưu ý để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị. Một số điểm quan trọng gồm:

• Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ: Không tự ý tăng hoặc giảm liều, tránh nguy cơ biến chứng hoặc tác dụng phụ.
• Chọn loại thuốc phù hợp với độ tuổi và cân nặng của trẻ: Một số thuốc chỉ dùng được cho trẻ trên 6 tuổi, một số khác có dạng siro dành cho trẻ nhỏ.
• Sử dụng đúng thiết bị hít: Với trẻ nhỏ, nên dùng ống đệm (spacer) để thuốc đi sâu vào phổi và phát huy hiệu quả tối ưu.
• Theo dõi tác dụng phụ: Một số trẻ có thể gặp run tay, đau họng, khàn tiếng hoặc khó chịu nhẹ; nếu xuất hiện triệu chứng bất thường, cần thông báo bác sĩ, đặc biệt khi dùng những thuốc có cảnh báo về tác dụng phụ trên hành vi hoặc tâm trạng như một số thuốc kháng leukotriene.
• Quản lý môi trường sống: Tránh khói thuốc, bụi bẩn, lông thú và các tác nhân dị ứng khác để hạn chế kích thích cơn hen. Bên cạnh đó, bố mẹ không nên chỉ dựa vào thuốc xịt cắt cơn. Nếu trẻ phải dùng thuốc cắt cơn thường xuyên, cần đưa trẻ đi khám để bác sĩ đánh giá lại mức độ kiểm soát hen và điều chỉnh thuốc kiểm soát (như ICS) cho phù hợp.

Phụ huynh cần theo dõi phản ứng của con sau khi dùng thuốc

4. Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ? 

Bố mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ ngay khi xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Cơn hen nặng không thuyên giảm: Triệu chứng khó thở, ho, thở khò khè kéo dài ngay cả sau khi dùng thuốc cắt cơn.
• Khó thở nghiêm trọng: Môi, đầu ngón tay tím tái, thở nhanh hoặc thở rên.
• Hen tái phát thường xuyên: Cơn hen ảnh hưởng đến sinh hoạt, giấc ngủ hoặc học tập của trẻ.
• Phản ứng bất thường với thuốc: Mệt mỏi quá mức, nôn, phát ban hoặc các triệu chứng khác.

Việc đưa trẻ đi khám kịp thời giúp bác sĩ đánh giá mức độ hen, điều chỉnh thuốc phù hợp và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm, đảm bảo trẻ được chăm sóc an toàn và hiệu quả.

Phụ huynh cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay nếu cơn hen nặng không thuyên giảm

Việc lựa chọn thuốc trị hen suyễn cho trẻ em an toàn và phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh, ngăn ngừa các cơn hen tái phát và giúp trẻ phát triển khỏe mạnh. Bố mẹ cần hiểu rõ công dụng của từng nhóm thuốc, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, đồng thời kết hợp quản lý môi trường sống và theo dõi triệu chứng thường xuyên. Khi áp dụng đúng cách, các triệu chứng cấp tính được giảm bớt, dồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống và đảm bảo an toàn lâu dài cho trẻ.

Nếu phụ huynh có bất kỳ thắc mắc liên quan, hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe định kỳ cho trẻ, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC – 1900 56 56 56 để được giải đáp chi tiết và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.