1. Sơ lược về ung thư gan

Những năm gần đây, tỷ lệ người mắc ung thư gan ở nước ta đang ngày càng tăng lên. Điều nguy hiểm của bệnh lý này là tỷ lệ sống trung bình trong vòng 5 năm sau khi được chẩn đoán chỉ khoảng 9%. Trường hợp phát hiện và điều trị bệnh ngay từ giai đoạn đầu thì khả năng sống trên 5 năm được khoảng 19% bệnh nhân.

Siêu âm có thể cung cấp gợi ý tổn thương, góp phần chẩn đoán ung thư gan

Bệnh ung thư gan có thể được gợi ý bằng các dấu hiệu sau:

- Giai đoạn sớm: hầu như dấu hiệu không rõ ràng. Người bệnh có thể sẽ cảm thấy buồn nôn và bị nôn, chán ăn, mệt mỏi, cảm giác ăn nhanh no và sau khi ăn hay bị đầy hơi, vùng mạn sườn phải đau tức,...

- Giai đoạn muộn thường có các dấu hiệu:

+ Chán ăn, ăn kém.

+ Có cảm giác đầy chướng bụng.

+ Phân có thể có váng mỡ.

+ Hạ sườn phải đau ngày càng mạnh.

+ Tự sờ thấy được ở vùng gan có khối u.

+ Kết mạc, niêm mạc mắt và da có màu vàng.

+ Ngứa da.

+ Nước tiểu có màu sẫm, phân bị bạc màu.

+ Xuất huyết bất thường dưới da, lợi,...

+ Cân nặng giảm đột ngột không tìm được nguyên nhân.

+ Bụng bị phù hoặc trướng.

2. Chẩn đoán hình ảnh ung thư gan qua siêu âm - ý nghĩa và đặc điểm

2.1. Ý nghĩa của kỹ thuật siêu âm trong chẩn đoán ung thư gan

Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, thực hiện thông qua nguyên lý sóng siêu âm nên không bị nhiễm tia xạ. Từ đầu dò của thiết bị siêu âm sẽ phát ra sóng đi tới cơ quan được khảo sát sau đó lại có một sóng phản xạ quay trở lại đầu dò. Máy sẽ thu nhận loại sóng này, xử lý rồi cho ra kết quả là hình ảnh siêu âm.

Đối với bệnh ung thư gan, siêu âm được xem là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh có ý nghĩa tầm soát đạt độ nhạy cảm lên tới 68 - 87%. Đặc biệt, với sự phát triển vượt bậc của kỹ thuật siêu âm thì hiện nay, những hình ảnh mà nó mang lại có thể gợi ý tốt đối với chẩn đoán ung thư gan có kích thước trên 1cm.

Những thông tin về giải phẫu lá gan sẽ được phát hiện khi bác sĩ tiến hành siêu âm bụng tổng quát hoặc thực hiện siêu âm gan riêng biệt. Mặc dù kỹ thuật chẩn đoán này không được xem là tiêu chuẩn vàng để xác định bệnh lý ác tính nhưng nhờ sự tiến bộ của kỹ thuật, siêu âm có thể gợi ý hình ảnh ung thư gan lan tỏa hoặc ác tính. Nhờ điều này mà bác sĩ sẽ có căn cứ để thực hiện các kiểm tra khác giúp chẩn đoán xác định bệnh.

Siêu âm giúp tầm soát ung thư gan với độ nhạy cao

Ưu điểm của kỹ thuật siêu âm trong hỗ trợ chẩn đoán ung thư gan là dễ thực hiện, chi phí thấp, không có tác dụng phụ và có tỷ lệ chẩn đoán tương đối chính xác. Với kỹ thuật này, mọi đối tượng đều có thể thực hiện được mà vẫn đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Hình ảnh siêu âm sẽ giúp bác sĩ có căn cứ để đánh giá các tổn thương hay bệnh lý về gan.

2.2. Hình ảnh ung thư gan có đặc điểm như thế nào qua siêu âm

Bệnh ung thư gan ở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng cụ thể. Siêu âm gan kết hợp với đo nồng độ AFP trong máu được xem là biện pháp tối ưu hơn so với việc thực hiện riêng lẻ các loại hình xét nghiệm này trong phác đồ tầm soát bệnh ung thư gan.

Khi siêu âm, bác sĩ có thể nhìn thấy toàn bộ gan, phát hiện được tổn thương và khối u tại gan. Hình ảnh ung thư gan qua siêu âm thường cho thấy gan to toàn bộ, riêng một thùy hoặc phân thùy.

Hình ảnh ung thư tế bào gan trái qua siêu âm bụng

Nếu khối u nằm ở lớp nông thì bề mặt gan sẽ gồ ghề, góc bên và góc dưới gan thường tù và mở rộng. Nếu khối u hoại tử thì sẽ có hình một khối đặc và rỗng ở giữa, phần bờ hốc rỗng không đều và dày.

Trường hợp bệnh phát triển trên gan lành thì hình ảnh siêu âm sẽ thấy phần nhu mô gan xung quanh bình thường. Trường hợp ung thư phát triển trên gan xơ thì hình ảnh sẽ thấy có kèm xơ gan.

Mặt khác, siêu âm còn giúp bác sĩ đánh giá được số lượng, vị trí, hình dạng và kích thước của khối u. Đặc biệt, với siêu âm doppler bác sĩ còn đánh giá được tình trạng cấp máu, xâm lấn và di căn của khối u vào các mạch máu xung quanh, nhất là tĩnh mạch chủ dưới và tĩnh mạch cửa.

Cụ thể về hình ảnh ung thư gan qua siêu âm ở từng loại bệnh sẽ có kết quả như sau:

- Ung thư gan nguyên phát

+ Khối u có kích thước <3cm: hình ảnh dạng nốt, phần bờ có giới hạn không rõ ràng, so với nhu mô gan thì nốt này có thể giảm hoặc tăng âm nhưng số đông sẽ là nốt giảm âm. Thực hiện Doppler mạch nhận thấy trong khối u có sự hiện diện của tăng sinh mạch máu với hình ảnh tưới máu dạng mạng lưới dòng chảy nhỏ quanh khối đi vào phân nhánh ở trong khối.

Khi siêu âm phát hiện có ung thư gan, người bệnh nên bình tĩnh lắng nghe hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa

+ Khối u có kích thước >3cm: hình ảnh dạng nốt có ranh giới rõ ràng, xung quanh có viền giảm âm, cấu trúc âm không đều. Dạng thâm nhiễm điển hình là khối có ranh giới không rõ, khu vực xung quanh xâm lấn, tĩnh mạch cửa xâm lấn và đè đẩy các tổ chức lân cận. Dạng lan toả nhận thấy trong gan có các nốt rải rác với kích thước nhỏ.

- Ung thư gan thứ phát

Hình ảnh ung thư gan thứ phát qua siêu âm thường có đặc điểm: khối u có kích thước khác nhau nằm rải rác trên gan, so với nhu mô gan có thể tăng hoặc giảm âm nhưng chủ yếu là giảm âm, doppler mạch thấy khối u di căn không có hoặc ít có tín hiệu tăng sinh mạch máu.

Nhìn chung, hình ảnh ung thư gan qua kỹ thuật siêu âm là tương đối rõ nhưng không đủ cơ sở để trở thành tiêu chí chẩn đoán bệnh. Muốn kết luận ung thư gan cần có sự kết hợp của thăm khám và nhiều biện pháp kiểm tra khác. Nếu khi siêu âm gợi ý đến ung thư, người bệnh không nên quá hoang mang mà cần bình tĩnh để lắng nghe những hướng dẫn, giải thích khác từ phía bác sĩ chuyên khoa.

Những chia sẻ về hình ảnh ung thư gan trên đây chỉ có tính chất tham khảo. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ bệnh lý này, tốt nhất bạn đọc nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn cách thức chẩn đoán đúng nhất. Ngoài ra, bạn đọc cũng có thể thông qua Tổng đài 1900 56 56 56 để chia sẻ vướng mắc của mình cùng đội ngũ bác sĩ, chuyên gia y tế của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Tại đây, chắc chắn bạn đọc sẽ có được những hướng dẫn cụ thể và xác đáng.