1. Nguyên nhân khiến lưỡi trẻ bị trắng

Trước khi tìm hiểu về cách làm sạch lưỡi bị trắng cho trẻ sơ sinh, cha mẹ cần nắm rõ những nguyên nhân phổ biến gây ra hiện tượng này. Bởi chỉ khi hiểu đúng, cha mẹ mới có thể chăm sóc bé một cách hiệu quả và an toàn.

Có hai nguyên nhân chính khiến lưỡi trẻ sơ sinh xuất hiện màu trắng là:

1.1. Do cặn sữa

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất khiến lưỡi trẻ bị trắng. Sau mỗi lần bú, một lượng sữa nhỏ có thể đọng lại trên bề mặt lưỡi trẻ, tạo thành một lớp màng trắng mỏng. Lớp cặn này mềm, ẩm, không gây khó chịu cho trẻ. Trong nhiều trường hợp, cặn sữa có thể tự bong ra mà không cần can thiệp quá nhiều.

Nguyên nhân thường gặp nhất khiến lưỡi trẻ bị trắng là do cặn sữa

1.2. Tưa miệng do nấm Candida

Khác với cặn sữa, tưa miệng là một dạng nhiễm trùng do nấm Candida albicans phát triển quá mức trong khoang miệng gây ra. Biểu hiện dễ nhận biết của tình trạng này là có các mảng trắng dày, có thể ngả vàng hoặc hơi kem, bám chắc vào lưỡi, niêm mạc má và nướu trẻ. Khi lau đi, những mảng này có thể khiến bé đau và chảy máu nhẹ. 

Tình trạng tưa miệng do nấm Candida hay gặp ở trẻ có hệ miễn dịch còn yếu, dùng kháng sinh kéo dài, hoặc có mẹ bị nhiễm nấm Candida vùng kín trong thai kỳ.

Hiểu rõ sự khác biệt giữa cặn sữa và tưa miệng sẽ giúp cha mẹ lựa chọn phương pháp vệ sinh lưỡi phù hợp, tránh những can thiệp không cần thiết.

2. Cách làm sạch lưỡi bị trắng cho trẻ sơ sinh nhanh chóng và không đau

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách làm sạch lưỡi bị trắng cho trẻ sơ sinh tại nhà một cách an toàn và dịu nhẹ để bố mẹ có thể thực hiện:

2.1. Trường hợp bé bị cặn sữa

Chuẩn bị:

• Một miếng gạc rơ lưỡi mềm làm từ cotton y tế hoặc gạc vô trùng. Loại gạc này dễ dàng tìm mua tại các hiệu thuốc hoặc các cửa hàng chuyên đồ dùng cho mẹ và bé.
• Nước ấm sạch hoặc nước muối sinh lý 0,9%.

Cách thực hiện:

• Bố mẹ rửa sạch tay của mình bằng xà phòng diệt khuẩn.
• Đặt bé nằm ngửa hoặc bế bé ở tư thế thoải mái, dễ quan sát miệng.
• Quấn gạc rơ lưỡi quanh ngón tay trỏ một cách chắc chắn, tránh để gạc bị tuột trong quá trình vệ sinh.
• Nhúng nhẹ ngón tay đã quấn gạc vào nước ấm hoặc nước muối sinh lý, sau đó vắt nhẹ để gạc không quá ướt.
• Nhẹ nhàng đưa ngón tay vào miệng bé, bắt đầu lau từ hai bên má, tiếp đến là bề mặt lưỡi. Di chuyển nhẹ nhàng từ trong ra ngoài, đặc biệt chú ý đến những vùng có nhiều cặn trắng.
• Không đưa ngón tay quá sâu vào họng để tránh kích thích phản xạ nôn.
• Sau khi vệ sinh xong, không cần súc miệng lại cho bé.
• Nên thực hiện rơ lưỡi 1-2 lần mỗi ngày, lý tưởng nhất là sau các cữ bú.
• Thời điểm tốt nhất để rơ lưỡi là sau khi bé bú khoảng 30-60 phút, tránh rơ ngay sau khi ăn để không gây nôn trớ.

Dùng gạc rơ lưỡi là cách làm sạch lưỡi bị trắng cho trẻ sơ sinh hiệu quả

2.2. Trường hợp bé bị tưa miệng (có chỉ định điều trị từ bác sĩ)

Trong trường hợp nghi ngờ bé bị tưa miệng, bạn nên đưa bé đến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Thông thường, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng nấm dạng gel hoặc dung dịch để bôi trực tiếp lên vùng niêm mạc miệng bị tổn thương cho bé. 

Lưu ý khi chăm sóc miệng bé bị tưa:

• Vẫn cần làm sạch miệng bé mỗi ngày, giống với quy trình rơ lưỡi cho bé bị cặn sữa, nhưng thao tác phải nhẹ nhàng hơn để tránh gây đau hoặc làm vỡ các nốt tưa.
• Không cố gắng cạy, chà xát hay làm bong các đốm trắng bằng lực.
• Sử dụng gạc mới, sạch cho mỗi lần rơ để tránh nấm tái đi tái lại nhiều lần do sử dụng gạc cũ.

Nếu sau vài ngày vệ sinh đúng cách mà tình trạng lưỡi trắng không cải thiện, hoặc bé có các biểu hiện bất thường như bỏ bú, quấy khóc, khó chịu, đốm trắng lan rộng... cha mẹ nên đưa bé đến khám tại các cơ sở y tế uy tín để được các bác sĩ chuyên khoa hỗ trợ.

3. Những lưu ý khác khi làm sạch lưỡi cho trẻ sơ sinh 

Việc vệ sinh lưỡi cho trẻ sơ sinh tưởng đơn giản nhưng nếu không cẩn trọng, việc làm sạch có thể vô tình gây tổn thương niêm mạc miệng, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Dưới đây là những sai lầm phổ biến mà cha mẹ nên tránh để bảo vệ sức khỏe răng miệng cho con:

• Chà xát quá mạnh: Lưỡi của trẻ sơ sinh rất mỏng manh và dễ tổn thương. Việc dùng lực mạnh khi lau lưỡi sẽ khiến trẻ đau rát và còn có thể gây xước niêm mạc. 
• Áp dụng mẹo dân gian hoặc dùng thuốc không rõ nguồn gốc: Nhiều cha mẹ truyền tai nhau dùng mật ong, nước cốt chanh hay lá trầu để làm sạch miệng trẻ. Tuy nhiên, những nguyên liệu này có thể gây kích ứng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng nếu không phù hợp với thể trạng của trẻ, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi. Cha mẹ tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc mẹo dân gian khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.

Cha mẹ tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc mẹo dân gian khi chưa có chỉ định từ bác sĩ

• Dụng cụ không đảm bảo vệ sinh: Dùng khăn hoặc gạc không tiệt trùng có thể khiến vi khuẩn xâm nhập vào khoang miệng, gây viêm nhiễm. Tốt nhất, cha mẹ nên sử dụng gạc y tế vô trùng hoặc các sản phẩm chuyên dụng cho trẻ sơ sinh và thay mới sau mỗi lần sử dụng.
• Vệ sinh quá thường xuyên: Làm sạch lưỡi liên tục trong ngày không giúp bé sạch hơn mà còn dễ khiến niêm mạc bị kích ứng, sưng đỏ. Cha mẹ chỉ nên vệ sinh miệng cho trẻ 1-2 lần/ngày, vào buổi sáng sau khi ngủ dậy và buổi tối trước khi đi ngủ là đủ.

Tóm lại, vệ sinh lưỡi đúng cách cho trẻ sơ sinh là bước cần thiết để chăm sóc sức khỏe trẻ. Với trường hợp trẻ bị trắng lưỡi do cặn sữa thông thường, cha mẹ có thể thực hiện tại nhà bằng những thao tác nhẹ nhàng và đều đặn mỗi ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng không thuyên giảm hoặc nghi ngờ bé bị tưa lưỡi, cha mẹ cần đưa trẻ đến khám tại cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nếu bạn cần thêm thông tin về cách làm sạch lưỡi trắng cho trẻ sơ sinh hay có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến sức khỏe của bé, cha mẹ hãy liên hệ ngay với Hệ thống Y tế MEDLATEC qua tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.