1. Thiếu kẽm gây ra hậu quả gì? 

Kẽm là vi chất dinh dưỡng cần thiết cho hàng trăm enzym trong cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng, miễn dịch, tiêu hóa và tái tạo tế bào. Khi trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ Thiếu kẽm, cơ thể sẽ bị ảnh hưởng trên nhiều phương diện, cụ thể:

Biếng ăn, chậm lớn

Kẽm ảnh hưởng trực tiếp đến vị giác và cảm giác thèm ăn của trẻ. Thiếu kẽm khiến bé ăn kém, ăn không ngon, dễ bỏ bữa, từ đó dẫn đến thiếu năng lượng, chậm tăng cân và chiều cao.

Thiếu kẽm ở trẻ có thể gây ra tình trạng biếng ăn, chậm lớn 

Suy giảm miễn dịch

Trẻ thiếu kẽm sẽ có hệ miễn dịch yếu hơn, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp (viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi), tiêu chảy kéo dài, cảm cúm và các bệnh ngoài da. Khi mắc bệnh, trẻ hồi phục chậm hơn so với bình thường.

Chậm phát triển thể chất và trí tuệ

Kẽm tham gia vào quá trình tổng hợp AND, protein và phân chia tế bào – yếu tố nền tảng cho sự phát triển toàn diện. Thiếu kẽm kéo dài có thể khiến trẻ thấp còi, chậm phát triển não bộ, giảm khả năng học hỏi và ghi nhớ về sau.

Tổn thương da và rối loạn tiêu hóa

Một số trẻ thiếu kẽm có biểu hiện viêm da vùng miệng, hậu môn, vùng kín, nổi mẩn đỏ, bong tróc da hoặc dễ bị loét da. Đồng thời, trẻ có thể gặp vấn đề tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy kéo dài mà không rõ nguyên nhân.

Chậm lành vết thương

Kẽm đóng vai trò trong tái tạo mô và làm lành tổn thương. Thiếu kẽm khiến vết trầy xước, mụn nhọt của trẻ lâu lành, dễ nhiễm trùng và để lại sẹo.

2. Kẽm cho trẻ sơ sinh: Bổ sung đúng cách như thế nào? 

Bổ sung kẽm đúng cách không chỉ giúp tăng sức đề kháng, hỗ trợ tiêu hóa và kích thích ăn ngon mà còn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển thể chất và trí não của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, việc bổ sung kẽm cần đúng thời điểm, đúng liều lượng và hình thức phù hợp với từng độ tuổi để tránh gây hại cho bé.

Thực tế cho thấy trẻ sơ sinh bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu thường không cần bổ sung kẽm riêng biệt, nếu mẹ có chế độ ăn đủ kẽm (từ thịt đỏ, hải sản, ngũ cốc nguyên cám…). Tuy nhiên, với những trường hợp trẻ sinh non, nhẹ cân, hoặc mẹ thiếu hụt vi chất trong thai kỳ, nguy cơ thiếu kẽm có thể cao hơn.

Một số dấu hiệu cho thấy trẻ có nguy cơ thiếu kẽm bao gồm: 

• Biếng ăn, bú kém;
• Chậm tăng cân;
• Da khô, bong tróc hoặc nổi mẩn;
• Vết thương lâu lành;
• Dễ mắc bệnh do hệ miễn dịch suy giảm.

Việc bổ sung kẽm ở trẻ sơ sinh cần được thực hiện nghiêm túc theo chỉ dẫn của bác sĩ thông qua quá trình thăm khám và các kết quả kiểm tra. 

Việc bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh cần được thực hiện với sự hướng dẫn của bác sĩ 

Trong trường hợp có chỉ định của bác sĩ, cha mẹ hãy tuân thủ đúng liều lượng và thời gian theo hướng dẫn, vì việc bổ sung thừa kẽm cũng gây ra nhiều ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ. 

3. Xác định tình trạng thiếu kẽm ở trẻ bằng cách nào? 

Như đã đề cập ở trên, tình trạng thiếu kẽm ở trẻ em có thể dẫn đến nhiều biểu hiện bất lợi như biếng ăn, chậm lớn, rối loạn miễn dịch, da khô bong tróc, hay mắc bệnh vặt... Tuy nhiên, việc phát hiện thiếu kẽm trên lâm sàng không hề đơn giản, đặc biệt là trong giai đoạn đầu. Lý do là vì các triệu chứng thường tiến triển âm thầm, không đặc hiệu và dễ bị bỏ qua nếu không theo dõi sát. Ví dụ, việc trẻ ăn uống kém hoặc tăng cân chậm có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ thiếu các vi chất dinh dưỡng khác (như sắt, vitamin D) cho đến các yếu tố tâm lý, môi trường hoặc bệnh lý tiêu hóa.

Xét nghiệm vi chất là phương pháp xét nghiệm máu nhằm đo lường nồng độ các khoáng chất và vitamin thiết yếu trong cơ thể. Trong trường hợp nghi ngờ trẻ bị thiếu kẽm, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm kẽm huyết thanh để đánh giá chính xác tình trạng này, cụ thể như sau: 

• Đây là xét nghiệm phổ biến và tương đối chính xác để xác định mức độ kẽm trong máu;
• Mẫu máu sẽ được lấy từ tĩnh mạch, thường vào buổi sáng và trước khi ăn để tránh ảnh hưởng bởi thức ăn;
• Giá trị bình thường của kẽm huyết thanh dao động từ khoảng 70-120 mcg/dL (hoặc 10.7–18.4 µmol/L);
• Nếu nồng độ dưới mức chuẩn, trẻ được coi là thiếu kẽm, đặc biệt nếu kèm theo các triệu chứng lâm sàng.

Xét nghiệm là phương pháp quan trọng trong việc đánh giá tình trạng thiếu kẽm ở trẻ 

Nồng độ kẽm trong huyết thanh có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như tình trạng viêm, nhiễm trùng, thời điểm lấy máu hoặc lượng protein trong máu. Vì vậy, bác sĩ sẽ kết hợp đánh giá lâm sàng và tiền sử dinh dưỡng để đưa ra chẩn đoán chính xác. Dựa trên kết quả chẩn đoán, trẻ sẽ được chỉ định hướng bổ sung một cách phù hợp và hiệu quả. 

Hiện nay, Hệ thống Y tế MEDLATEC là đơn vị sở hữu năng lực hàng đầu trong lĩnh vực xét nghiệm, đáp ứng thực hiện xét nghiệm vi chất nói riêng cùng 2.000 danh mục xét nghiệm từ cơ bản đến chuyên sâu khác nói chung. Đặc biệt, đơn vị triển khai dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tận nơi nhằm mang đến tiện ích y tế nhanh chóng, chính xác, bảo mật. 

Nếu cha mẹ có thêm thắc mắc về việc bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh hoặc có nhu cầu muốn kiểm tra, đánh giá tình trạng vi chất ở trẻ, có thể liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ nhanh chóng, kịp thời.