1. Khớp cắn sâu là gì? 

Khớp cắn sâu là tình trạng răng hàm trên che phủ quá mức răng hàm dưới khi ngậm miệng ở tư thế nghỉ. Ở người bình thường, tỷ lệ phủ chỉ khoảng ⅓ chiều cao răng dưới. Tuy nhiên, ở người bị cắn sâu, răng trên có thể phủ hơn ⅔, thậm chí che kín hoàn toàn răng dưới. Điều này gây ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng nhai, phát âm và thẩm mỹ gương mặt. 

Tình trạng này có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn, bao gồm nhiều mức độ nặng, nhẹ khác nhau, phụ thuộc vào tương quan xương hàm trên, dưới và độ chìa trục răng. Trường hợp cắn sâu, răng cửa hàm dưới không chạm vào răng cửa hàm trên như bình thường, mà lại tiếp xúc trực tiếp với vùng nướu phía sau răng trên, gây tổn thương, khó chịu cho người bệnh. 

Khớp cắn sâu là tình trạng răng hàm trên che phủ quá mức răng hàm dưới khi ngậm miệng ở tư thế nghỉ

2. Nguyên nhân gây tình trạng khớp cắn dạng sâu 

Tình trạng khớp cắn sâu có thể hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm: 

• Do răng: Cắn sâu thường xảy ra khi răng cửa hàm trên mọc quá thấp hoặc răng cửa hàm dưới bị mòn, nhỏ hoặc mọc bất thường. Ngoài ra, răng sau mọc thiếu hoặc chen chúc cũng có thể làm mất lực nâng đỡ, khiến răng trước trượt xuống và phủ quá mức răng dưới. 
• Do xương: Tình trạng cắn sâu có thể hình thành khi hàm dưới phát triển kém, tụt sâu vào trong hoặc khi hàm trên phát triển quá mạnh, đẩy răng cửa trên trùm sâu xuống răng dưới. Sự mất cân đối giữa chiều cao răng trước và răng sau, hoặc giữa xương ổ răng và xương hàm, cũng làm tăng nguy cơ sai lệch khớp cắn theo chiều dọc.
• Nguyên nhân khác: Bên cạnh nguyên nhân do răng và xương, một số yếu tố khác như di truyền, thói quen mút tay, đẩy lưỡi, ngậm ti giả quá lâu, mất răng sữa sớm cũng ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển của khớp cắn. 

3. Dấu hiệu nhận biết tình trạng cắn sâu

Thực tế, không phải ai cũng phát hiện được mình đang gặp tình trạng cắn ngập răng dưới, đặc biệt khi mức độ sai lệch chưa quá rõ ràng. Tuy nhiên, vẫn có một số dấu hiệu giúp bạn nhận biết sớm tình trạng này. Bao gồm: 

• Răng hàm trên che phủ quá nhiều răng hàm dưới khi ngậm miệng ở tư thế nghỉ. Với những trường hợp nghiêm trọng hơn, răng cửa dưới thậm chí không tiếp xúc với răng cửa trên, mà lại chạm vào vùng nướu phía sau răng trên. 
• Khuôn mặt thiếu cân đối, phần cằm có xu hướng tụt vào trong hoặc nụ cười trông “gượng gạo”, kém tự nhiên. 
• Khó nhai thức ăn, đặc biệt là những món ăn dai hoặc cứng, do lực nhai không được phân bổ đều. 
• Mòn mặt răng, nhất là răng cửa dưới, do tiếp xúc bất thường kéo dài. 
• Phát âm không rõ, thường gặp ở trẻ nhỏ, gây ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và sự tự tin. 
• Đau mỏi cơ hàm, khớp thái dương hàm, nhất là khi há miệng to hoặc nhai lâu. 

Tình trạng cắn sâu nếu không được điều trị kịp thời có thể gây đau mỏi cơ hàm, khớp thái dương hàm

4. Khớp cắn sâu có nguy hiểm không?

Câu trả lời là có. Dạng sai lệch khớp cắn này không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ, mà còn để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Một số biến chứng điển hình bao gồm: 

• Giảm hiệu quả nhai: Khi răng không khớp đúng vị trí, quá trình nhai sẽ trở nên khó khăn hơn, dẫn đến tình trạng nhai lệch, thức ăn không được nghiền nát kỹ, gây ảnh hưởng đến tiêu hoá. 
• Gây tổn thương nướu: Trong những trường hợp đặc biệt, khi răng cửa hàm dưới có thể chạm vào vùng nướu phía trên răng cửa trên, gây tình trạng đau, viêm, thậm chí loét nướu nếu va chạm kéo dài và không được xử lý kịp thời, đúng cách. 
• Ảnh hưởng đến khớp thái dương: Việc cắn sai lệch kéo dài khiến khớp hàm phải hoạt động không đúng trục, dễ dẫn đến tình trạng mỏi hàm, đau khớp, nghe tiếng lạo xạo khi há miệng hoặc nhai thức ăn.
• Mòn răng sớm: Các răng cửa, đặc biệt là răng cửa dưới, dễ bị mòn do tiếp xúc sai lệch với răng trên. Về lâu dài, nếu không được can thiệp kịp thời, tình trạng này có thể gây ê buốt răng, ảnh hưởng đến cấu trúc và độ bền của răng. 

Ngoài ra, khớp cắn sâu còn ảnh hưởng đến phát âm và sự phát triển xương hàm ở trẻ nhỏ, gây tâm lý tự ti trong giao tiếp, đặc biệt với những người chú trọng ngoại hình. Do vậy, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là rất cần thiết, giúp tăng hiệu quả can thiệp, giảm thiểu chi phí và rút ngắn thời gian điều trị về sau. 

5. Khớp cắn sâu có điều trị được không?

Câu trả lời là hoàn toàn có thể, đặc biệt là nếu được phát hiện sớm. Phương pháp điều trị cụ thể sẽ tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của khớp cắn. Cụ thể: 

• Với trẻ em: Ở lứa tuổi đang phát triển, xương hàm còn mềm và dễ điều chỉnh, vì vậy đây được xem là giai đoạn “vàng” để can thiệp. Hướng điều trị khớp cắn sâu ở thời điểm này thường bao gồm các thao tác như: sử dụng khí cụ chỉnh nha tháo lắp hoặc cố định để kiểm soát sự phát triển của xương hàm và hướng mọc của răng; loại bỏ thói quen xấu như mút tay, đẩy lưỡi hay ngậm ti giả. Đồng thời, trẻ cần được theo dõi định kỳ để bác sĩ điều chỉnh khí cụ phù hợp, giúp tăng hiệu quả can thiệp và rút ngắn thời gian điều trị. 
• Với người lớn: Việc điều chỉnh khớp cắn thường phức tạp hơn do cấu trúc xương hàm đã ổn định. Tuy nhiên, vẫn có thể cải thiện đáng kể thông qua các phương pháp như niềng răng bằng mắc cài cố định hoặc khay trong suốt. Trong các trường hợp khớp cắn nghiêm trọng do xương, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật chỉnh hàm kết hợp với niềng răng để đạt hiệu quả tối ưu. Thời gian điều trị ở người lớn thường kéo dài từ 1 - 3 năm, tuỳ vào tình trạng cụ thể. 

Ngậm ti giả là một trong những thói quen xấu gây tình trạng cắn sâu

Bài viết trên đây là tổng hợp thông tin về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị khớp cắn sâu hiệu quả. Không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt, tình trạng này còn là dấu hiệu cảnh báo nhiều rủi ro tiềm ẩn về chức năng răng miệng. Việc phát hiện sớm và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe răng miệng toàn diện và lấy lại sự tự tin trong cuộc sống. 

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe răng miệng, có thể liên hệ đến Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.