1. Nhu động chủ ruột và vai trò của nó với hệ tiêu hóa

Nhu động chủ ruột là sự co bóp hình sóng để di chuyển thức ăn đi tới các trạm xử lý khác nhau ở đường tiêu hóa. Nó được bắt đầu ở thực quản sau đó đến dạ dày rồi kết thúc tại hậu môn. Nó được xem là một phần không thể thiếu trong việc điều hòa, hấp thu nguồn dinh dưỡng cho cơ thể.

Nhu động ruột đóng vai trò quan trọng với hệ tiêu hóa

Đối với hệ tiêu hóa, nhu động chủ ruột giữ vai trò rất quan trọng, nhất là trong việc vận chuyển và co bóp thức ăn. Thức ăn muốn đi từ thực quản xuống dạ dày, đến ruột rồi kết thúc ở hậu môn không thể thiếu sự hoạt động của nhu động. Nói cụ thể hơn, nhu động chủ ruột có mặt trong mọi hoạt động của cơ quan tiêu hóa:

- Đối với thực quản, nó đóng vai trò đẩy cho thức ăn đi xuống dạ dày.

- Đối với dạ dày, nó giúp co bóp nghiền nát thức ăn để thức ăn dễ dàng chuyển hóa thành chất dinh dưỡng nuôi cơ thể.

- Đối với ruột non, nó giúp biến đổi thức ăn sang dạng sệt và thành các chất hấp thụ được.

Cuối cùng, các loại lõi tinh bột, chất xơ,... không thể tiêu hóa được, nhờ sự vận chuyển của nhu động chủ ruột sẽ được chuyển xuống ruột già.

2. Tăng nhu động chủ ruột - Nguyên nhân và hướng xử trí

2.1. Nguyên nhân làm tăng nhu động chủ ruột

Tăng nhu động chủ ruột là thuật ngữ dùng để chỉ sự gia tăng hoạt động của ruột có kèm theo nhiều âm thanh lớn. Khi tần số dao động của ruột ở trên 32 lần/phút kèm theo âm thanh lớn thì lúc đấy có thể gọi đó là tăng nhu động chủ  ruột. 

Nguyên nhân làm tăng nhu động chủ ruột phổ biến gồm: bệnh Crohn, tiêu chảy, viêm dạ dày, viêm loét đại tràng, dị ứng thức ăn, tắc ruột, xuất huyết tiêu hóa, hội chứng ruột kích thích, tắc ruột, bệnh Celiac,... Chính những tác nhân này khiến cho nhu động chủ của ruột hoạt động bất thường và ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa:

- Bệnh Crohn (viêm ruột)

Đây là bệnh lý có thể xảy ra ở mọi nơi trong ống tiêu hóa từ miệng đến hậu môn. Bệnh lý này thường làm tăng co bóp của nhu động chủ ruột từ đó gây ra các triệu chứng: máu trong phân, tiêu chảy, đau hoặc đau quặn bụng, sốt, nôn, sốt nhẹ, có một cục nổi lên khi sờ vào vùng bụng.

Viêm loét đại tràng là một trong các nguyên nhân làm tăng nhu động chủ ruột

- Viêm loét đại tràng

Bệnh xảy ra ở đại tràng hoặc trực tràng, gây ảnh hưởng tới niêm mạc trong cùng  từ đó sinh ra các triệu chứng: nôn và buồn nôn, tiêu chảy, mót rặn, chán ăn, sốt, đau bụng,...

- Hội chứng ruột kích thích 

Đây là một loại rối loạn ảnh hưởng trực tiếp đến đại tràng và sinh ra các triệu chứng: đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy kéo dài, táo bón,... Nếu không được điều trị triệt để sẽ tương đối nguy hiểm.

- Viêm dạ dày

Sự xâm nhập của vi khuẩn hoặc virus làm cho dạ dày bị viêm đồng thời kích thích ống tiêu hóa bị sưng và bị viêm ruột. Người bệnh thường có các dấu hiệu: bụng đau nhiều, sốt nhẹ, buồn nôn, mất nước do tiêu chảy liên tục. Nếu ăn phải thực phẩm bẩn hoặc sử dụng thuốc có steroid bừa bãi, vi khuẩn hoặc virus sẽ làm tăng nhu động chủ ruột.

- Xuất huyết tiêu hóa

Xuất huyết tiêu hóa tại đại tràng hay dạ dày cũng có thể trở thành nguyên nhân gây tăng nhu động chủ ruột. Bệnh xuất huyết tiêu hóa tương đối khó phát hiện mà chỉ có thể nhận biết khi người bệnh đi đại tiện phân có mùi hắc và màu đen. Nếu bệnh nặng sẽ gây nên triệu chứng nôn ra máu, đại tiện có máu tươi, chướng bụng,... Bệnh nhân cần được cấp cứu kịp thời để không bị đe dọa đến tính mạng.

- Mẫn cảm với thực phẩm

Tình trạng mẫn cảm được tính gồm cả 2 loại: không dung nạp thực phẩm và dị ứng thức ăn. Cả 2 yếu tố này đều có thể làm tăng nhu động chủ ruột. Khi cơ thể không tạo ra đủ enzym hoặc một số loại chất hoá học đặc hiệu cần cho tiêu hóa các loại thực phẩm cụ thể sẽ xảy ra tình trạng không dung nạp thực phẩm. Khi hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng bất thường với một số thực phẩm sẽ gây nên dị ứng thức ăn.

- Tắc ruột cơ học

Tăng nhu động chủ ruột cũng có thể xảy ra do tắc ruột cơ học sinh ra các triệu chứng: táo bón, đau quặn hoặc đau thắt bụng, khó hoặc không thể xì hơi, chướng bụng,... Nguyên nhân gây tắc ruột có thể do khối u, u phân hoặc mô sẹo sau phẫu thuật.

2.2. Phương hướng xử trí

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà tăng nhu động chủ ruột có mức độ nguy hiểm khác nhau ở từng bệnh nhân. Tuy nhiên, nếu có những dấu hiệu sau, tốt nhất bạn nên đến ngay cơ sở y tế:

Khám bác sĩ tiêu hóa để tìm nguyên nhân và hướng điều trị tăng nhu động ruột

- Buồn nôn và nôn mà chưa rõ nguyên nhân.

- Chảy máu trực tràng.

- Táo bón hoặc tiêu chảy trong thời gian dài.

Tăng nhu động chủ ruột kéo dài và không được điều trị sẽ gây ra rất nhiều sự khó chịu cho người bệnh và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Bên cạnh việc đi khám bác sĩ chuyên khoa để tìm hướng xử trí, bạn cũng nên thực hiện một số biện pháp giúp làm ổn định nhu động ruột tạm thời như:

- Uống nước ấm ngay khi có triệu chứng của bệnh. Sau khi uống khoảng 5 phút bạn sẽ thấy dễ chịu hơn vì nó giúp ổn định đường ruột. Bên cạnh đó, hàng ngày bạn cũng nên uống đủ lượng nước 1,5 - 2 lít để hệ tiêu hóa hoạt động ổn định và khỏe mạnh.

- Massage vùng bụng bằng cách lấy 3 ngón tay giữa nhẹ nhàng xoa bụng dọc theo khung đại tràng và theo chiều kim đồng hồ.

- Có chế độ ăn uống điều độ, nhai kĩ, ăn từ từ để nhu động chủ ruột ít phải chịu tác động.

Nguyên nhân làm tăng nhu động chủ ruột ở mỗi người không giống nhau, vì thế cách điều trị cũng có sự khác biệt. Người bệnh nếu có dấu hiệu bị tăng nhu động chủ ruột hãy đến cơ sở y tế để thăm khám, tìm ra nguyên nhân thì mới có hướng điều trị hiệu quả nhất. 

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là một trong số ít cơ sở y tế ngoài công lập đã gây dựng được niềm tin với người bệnh trong lĩnh vực khám chữa các bệnh lý đường tiêu hóa, bạn có thể đến đây để trao đổi với bác sĩ mà những gì mình đang gặp phải, bằng kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm lâu năm và hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại bậc nhất, các bác sĩ sẽ giúp bạn chẩn đoán chính xác về tình trạng sức khỏe của mình. Hoặc bạn cũng có thể liên hệ tổng đài 1900 56 56 56, để nhận được những tư vấn xác đáng từ chuyên viên y tế của bệnh viện.