Loãng xương gây biến dạng cột sống.

DEXA scan là gì?

DEXA scan là máy quét đo độ hấp thu tia X nhằm ước lượng mô cơ, mật độ chất khoáng trong xương và mô mỡ ở tất cả các vùng cơ thể với mức độ chính xác cao.

Đậm độ xương càng cao, tia X đi xuyên qua nó càng ít, tức xương chắc khỏe và khó gãy. Từ đó đánh giá tình trạng loãng xương của cơ thể, nguy cơ bị gãy xương và xem xét đáp ứng của cơ thể bệnh nhân với phương pháp điều trị loãng xương.

Sử dụng DEXA scan đem lại giá trị gì?

- Xác định tình trạng xương hiện tại hay kiểm tra xem có bị loãng xương hay không.

- Đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị loãng xương đem lại.

- Dự đoán và giảm nguy cơ bị gãy xương trong tương lai.

- Đo thành phần cấu trúc cơ thể, đo chiều cao, cân nặng, BMI, chuyển hóa cơ bản.

- Là phương pháp tốt nhất để đo tỷ lệ phần trăm chất béo trong cả cơ thể, cũng như từng bộ phận trong khu vực như cánh tay và chân, đây là một chỉ số khá tốt để chẩn đoán một số nguy cơ mắc bệnh.

Ví dụ, tỷ lệ mỡ tập trung vùng xung quanh vùng bụng, thì nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường, viêm xương khớp và một số loại ung thư càng lớn.

- Giúp vận động viên đánh giá tình trạng cơ bắp, khối mỡ, đề ra biện pháp can thiệp dinh dưỡng, tập luyện, cung như đánh giá hiệu quả phương pháp dinh dưỡng, tập luyện của vận động viên.

Ưu điểm của DEXA scan

- Đo chính xác được nhiều thành phần cơ thể, gồm:

+ Kết quả đo mật độ xương (BMD) là cơ sở chẩn đoán loãng xương theo tiêu chuẩn của WHO.

+ Dự đoán nguy cơ loãng xương

+ Hiệu quả trong giám sát kết quả điều trị.

- Thời gian quét ngắn, không độc hại như chụp X-quang cổ điển.

-  Thủ thuật không gây đau, không xâm lấn, không cần gây tê.

-  Thao tác đơn giản.

-  Liều phóng xạ thấp.

Ai là người nên làm DEXA scan?

Tất cả bệnh nhân bị bệnh lý xương khớp nên đi kiểm tra loãng xương hàng năm.

- Bệnh lý liên quan đến xương khớp: gãy xương, lún xẹp đốt sống, giảm chiều cao, gù, viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp,…

-  Mắc các bệnh lý mạn tính: tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch, đột quỵ; bệnh đường tiêu hóa; các bệnh lý nội tiết; suy thận mạn lọc máu chu kỳ dài ngày,…

-  Phụ nữ sau mãn kinh, mãn kinh sớm (< 45 tuổi); điều trị liệu pháp hormone thay thế kéo dài,…

-  Nam giới trên 70 tuổi hoặc có bệnh lý liên quan đến mất xương.

- Những người ít hoạt động thể lực, ít hoạt động ngoài trời, bất động quá lâu ngày do bệnh tật, hoặc do nghề nghiệp.

- Những người tập thể hình, vận động viên, cần đánh giá khối lượng mỡ, khối lượng cơ bắp của từng bộ phận cơ thể.

- Người thừa cân, béo phì, trọng lượng cơ thể thấp (BMI < 19), gầy sút; còi xương, suy dinh dưỡng, chế độ ăn thiếu calci,…

-  Sử dụng thuốc kéo dài: chống động kinh, heparin, corticosteroid, một số barbiturates, hoặc thuốc thay thế tuyến giáp liều cao.

-  Có thói quen sử dụng nhiều rượu, bia, cà phê, hút thuốc lá,…

-  Tiền sử gia đình có cha, mẹ bị loãng xương hoặc gãy xương.

Quy trình kiểm tra loãng xương, cấu trúc xương trên máy DEXA scan

- Bệnh nhân không cần chuẩn bị gì trước khi làm DEXA scan.

- Bệnh nhân nằm ngữa trên bàn và được yêu cầu nằm yên khi đầu dò tia X (X-ray detector) đến trên vùng cần đo của cơ thể. Các xương được đo thường là cột sống, xương vùng chậu và xương cổ tay. Đây là những vùng xương dễ gãy nhất do loãng xương.

-  Thời gian thực hiện từ 5 đến 10 phút, tùy thuộc vào bộ phận kiểm tra.

Chú ý: Cẩn trọng đối với các trường hợp mang thai hoặc nghi ngờ có thai.

Bao lâu cần đánh giá lại bằng máy DEXA scan?

-  Kiểm tra định kỳ 2 năm/lần để thấy được sự thay đổi của mật độ xương là giảm hoặc tăng. 

-  Theo dõi 6 tháng/lần với trường hợp dùng thuốc như thuốc steroid liều cao.

-  Đánh giá theo chỉ định của bác sĩ trong quá trình điều trị.

Tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, bên cạnh phương pháp đo loãng xương hiện có như chụp X quang, chụp Cắt lớp vi tính (CT-scanner), mới đây, bệnh viện đã đầu tư thêm máy DEXA scan với mong muốn phục vụ tốt nhất nhu cầu chẩn đoán chính xác loãng xương của các khách hàng.

Đặc biệt, đến MEDLATEC, khách hàng còn hài lòng hơn vì mỗi kết quả đo loãng xương trên máy DEXA scan đều có sự phối hợp chuyên môn của bác sĩ nhiều chuyên khoa như Chẩn đoán hình ảnh, Cơ xương khớp, Nội tiết và chuyên gia, bác sĩ Dinh dưỡng trong việc đọc và thảo luận về các thông số kết quả.