Hội nghị khoa học toàn quốc về bệnh truyền nhiễm và HIV/AIDS năm 2024 được tổ chức vào 03 ngày (31/10 - 2/11) tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương. Đây là diễn đàn thường niên nơi các nhà khoa học, y bác sĩ gặp gỡ, trao đổi những kết quả, thành tựu nghiên cứu, giảng dạy về bệnh lý truyền nhiễm trong giai đoạn hiện nay. 

Đóng góp “tiếng nói” tại diễn đàn uy tín này, Hệ thống Y tế MEDLATEC mang tới 4 bài báo cáo với hàm lượng chuyên môn cao. Trong đó, nội dung báo cáo do ThS.BSNT Mai Thị Trang - Phòng Vi sinh, Trung tâm Xét nghiệm MEDLATEC trình bày với chủ đề “Khảo sát tỷ lệ và phân bố của các type HPV nguy cơ cao trên mẫu bệnh phẩm được thực hiện tại Trung tâm Xét nghiệm MEDLATEC (2021 - 2023)” nhận được sự quan tâm và đánh giá cao của đông đảo đại biểu tham dự.      

Virus HPV và những thông tin cần biết  

Mở đầu bài báo cáo, ThS.BSNT Mai Thị Trang đưa ra những thông tin tổng quan về virus HPV.  

HPV (tên tiếng Anh là Human Papillomavirus) là căn nguyên thường gặp nhất trong các nhiễm trùng lây qua đường tình dục và là nguyên nhân của trên 99% các trường hợp ung thư cổ tử cung.  

HPV là virus được xác định là virus gây u nhú ở người 

Có hơn 200 genotype HPV khác nhau, được phân loại theo hai nhóm như sau:  

• HPV nguy cơ thấp (HPV Low Risk), gồm 12 type: 6,11, 40, 42, 43, 44, 54, 61, 70,72, 81 và CP6108, gây các tổn thương lành tính là mụn cóc sinh dục và sùi mào gà;
• HPV nguy cơ cao (HPV High Risk), gồm 14 type: 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 và 68, là căn nguyên của ung thư cổ tử cung và nhiều bệnh ung thư khác ở cả nam và nữ giới.      

Tất cả những người có hoạt động tình dục đều sẽ nhiễm virus HPV ít nhất 1 lần, trong đó 50% các trường hợp nhiễm HPV nguy cơ cao. Tuy nhiên, thông thường hệ miễn dịch của cơ thể có khả năng loại bỏ virus sau 1 đến 2 năm. Với HPV nguy cơ cao, thời gian để loại bỏ virus sẽ lâu hơn.     

Bác sĩ Trang nhấn mạnh, nếu HPV tồn tại dai dẳng trong nhiều năm, có thể gây ra những biến đổi tế bào và tiến triển thành các tổn thương loạn sản, ung thư. Quá trình từ khi nhiễm HPV đến khi hình thành tế bào ung thư thường kéo dài 15 - 20 năm ở người khỏe mạnh và 5 - 10 năm ở người suy giảm miễn dịch.   

Công bố nghiên cứu giá trị về tỷ lệ và phân bố của các type HPV nguy cơ cao 

Nhằm đóng góp những thông tin chuyên môn giá trị về loại virus nguy hiểm này, ThS.BSNT Mai Thị Trang thực hiện nghiên cứu với mục đích xác định tỷ lệ nhiễm và sự phân bố HPV nguy cơ cao ở phụ nữ các tỉnh miền Bắc (giai đoạn 2021 - 2023).  

ThS.BSNT Mai Thị Trang trình bày báo cáo tại hội nghị 

Nghiên cứu được tiến hành đối với 66365 trường hợp có kết quả xét nghiệm HPV nguy cơ cao, thực hiện tại Trung tâm Xét nghiệm MEDLATEC trong thời gian từ 01/01/2021 đến 31/12/2023.  

Kết quả của nghiên cứu được báo cáo viên công bố tại hội nghị như sau:  

• Tỷ lệ nhiễm HPV HR chung ở nữ giới là 16,5%. Tỷ lệ nhiễm HPV type 16, type 18 và 12 type khác lần lượt là 3,5%, 3,2% và 12,2%. Tỷ lệ đồng nhiễm từ 2 type HPV HR trở lên là 2,1%; 
• Tỷ lệ nhiễm HPV HR ở nữ giới đạt đỉnh ở lứa tuổi trước 25 và sau đó giảm dần theo độ tuổi;   
• Tỷ lệ nhiễm HPV HR cao nhất ở phụ nữ Thái Nguyên, Hải Phòng và Vĩnh Phúc. Tỷ lệ nhiễm HPV HR thấp nhất ở Thanh Hóa, Bắc Ninh và Bắc Giang. 

Với những kết quả nghiên cứu giá trị được công bố nêu trên là cơ sở quan trọng giúp cung cấp thông tin dịch tễ cập nhật cho bác sĩ lâm sàng, từ đó định hướng đối tượng cần tư vấn chỉ định xét nghiệm HPV HR genotype và tiên lượng khả năng tiến triển thành ung thư cổ tử cung.   

Xét nghiệm HPV - công cụ hữu hiệu trong dự phòng và chẩn đoán sớm ung thư cổ tử cung   

Dựa trên kết quả nghiên cứu được công bố nêu trên, bác sĩ Trang đưa ra nhận định: “Xét nghiệm chẩn đoán, định type HPV có ý nghĩa trong việc dự phòng và chẩn đoán sớm nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung, ngay từ khi HPV chưa gây tổn thương tế bào”.  

Theo đó, phụ nữ từ 21 - 65 tuổi được khuyến khích thực hiện xét nghiệm HPV mỗi 3- 5 năm một lần để xác định tình trạng nhiễm 14 type HPV nguy cơ cao dẫn đến ung thư cổ tử cung.     

Thực trạng cho thấy, rào cản về tâm lý, sự chênh lệch trình độ phát triển y tế giữa các khu vực, quy trình thăm khám trực tiếp tại cơ sở y tế gây tốn thời gian, công sức đã hạn chế khả năng tiếp cận sàng lọc và điều trị ung thư cổ tử cung. 

Trong khuôn khổ bài báo cáo, báo cáo viên giới thiệu giải pháp xét nghiệm HPV tự lấy mẫu tại nhà với những ưu điểm vượt trội như sau:  

• Chủ động: Có thể tự lấy mẫu bất cứ khi nào;
• Tiện ích: Dễ sử dụng, đảm bảo vệ sinh và an toàn;
• Thoải mái, riêng tư: Giúp xóa bỏ tâm lý e ngại khi đến trực tiếp cơ sở y tế;
• Tiết kiệm thời gian: Do không tốn công sức di chuyển đến cơ sở y tế lấy mẫu xét nghiệm;
• Đơn giản: Không yêu cầu bảo quản dây chuyền lạnh, giúp giảm chi phí bảo quản, vận chuyển;
• An tâm: Độ nhạy tương đương với mẫu bệnh phẩm do nhân viên y tế thực hiện.   

Với những ưu điểm vượt trội nêu trên, phương pháp xét nghiệm HPV tự lấy mẫu được giới chuyên môn đánh giá cao về độ chính xác, độ đặc hiệu, độ nhạy và tiềm năng trong việc triển khai công tác sàng lọc ung thư cổ tử cung trên diện rộng trong cộng đồng.  

Hy vọng rằng, kết quả nghiên cứu cùng những thông tin giá trị được ThS.BSNT Mai Thị Trang chia sẻ đã trang bị cho y bác sĩ tham dự hội nghị kiến thức chuyên môn cập nhật, góp phần nâng cao hiệu quả sàng lọc, phòng ngừa các bệnh lý do virus HPV gây ra nói riêng và chăm sóc sức khỏe người dân nói chung.