1. Tìm hiểu chung về bệnh mỡ máu cao

mỡ máu cao xảy ra khi lượng mỡ trong máu, gồm cholesterol và triglyceride, vượt mức cho phép. Khi nồng độ này tăng quá mức, mỡ có thể tích tụ trong thành mạch, làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, bệnh tim mạch và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

Dựa vào các chỉ số mỡ máu, bác sĩ có thể đánh giá mức độ mỡ trong máu cao của bạn. Các chỉ số quan trọng bao gồm: 

• LDL (Low-Density Lipoprotein): Thường được gọi là “cholesterol xấu”, vì khi nồng độ LDL trong máu cao, nó dễ tích tụ trong thành mạch, hình thành mảng xơ vữa và làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch, nhồi máu cơ tim hay đột quỵ.
• HDL (High-Density Lipoprotein): Thường được gọi là “cholesterol tốt”, vì nó giúp đưa cholesterol thừa từ mạch máu về gan để loại bỏ, nhờ đó giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và bảo vệ sức khỏe tim mạch.
• Triglyceride: Là dạng mỡ chính tồn tại trong cơ thể, giúp cung cấp năng lượng cần thiết cho hoạt động hàng ngày. Tuy nhiên, khi triglyceride trong máu quá cao, nó cũng góp phần hình thành mảng xơ vữa, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và viêm tụy cấp.

Khi LDL hoặc triglyceride vượt ngưỡng cho phép, đồng thời HDL thấp, nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và xơ vữa động mạch sẽ tăng lên đáng kể. Việc kiểm tra định kỳ các chỉ số này giúp phát hiện sớm và kiểm soát mỡ máu hiệu quả.

Mỡ máu cao là tình trạng cholesterol và triglyceride trong máu vượt mức bình thường

2. Nguyên nhân gây mỡ máu cao

Mỡ trong máu cao có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm cả lối sống, chế độ ăn uống, yếu tố di truyền và một số bệnh lý đi kèm. Nhận biết rõ các nguyên nhân này sẽ giúp bạn chủ động trong việc phòng ngừa và kiểm soát mỡ máu. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa như thịt đỏ, đồ chiên rán, thức ăn nhanh cùng với lượng đường tinh chế cao có thể làm tăng mức cholesterol xấu (LDL) và triglyceride trong máu, từ đó làm tăng nguy cơ mỡ máu cao. Đồng thời, ăn ít rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt cũng khiến cơ thể thiếu chất xơ, làm giảm khả năng loại bỏ mỡ thừa.
• Lối sống ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất khiến cơ thể khó chuyển hóa mỡ hiệu quả, làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ trong máu. Ngồi nhiều, ít tập thể dục là yếu tố quan trọng dẫn đến mỡ trong máu cao và các bệnh tim mạch.
• Yếu tố di truyền và bệnh lý: Nếu trong gia đình có người mắc mỡ máu cao, nguy cơ di truyền sẽ tăng. Ngoài ra, các bệnh lý như tiểu đường, béo phì hay gan nhiễm mỡ cũng làm rối loạn chuyển hóa lipid, góp phần làm tăng mỡ máu.
• Tuổi tác và hormone: Nguy cơ mỡ trong máu cao tăng theo tuổi, đặc biệt ở nam giới trên 45 tuổi và nữ sau mãn kinh. Ngoài ra, sự thay đổi hormone cũng ảnh hưởng đến chuyển hóa mỡ, làm tăng cholesterol xấu và giảm cholesterol tốt trong máu.

Chế độ ăn uống không lành mạnh là nguyên nhân điển hình gây tình trạng mỡ trong máu cao

3. Triệu chứng mỡ máu cao

Người bệnh bị mỡ máu cao thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi tình trạng kéo dài, một số dấu hiệu có thể xuất hiện, cảnh báo sức khỏe tim mạch và mạch máu đang bị ảnh hưởng. Bao gồm: 

• Cơ thể thường xuyên mệt mỏi, chóng mặt, khó tập trung.
• Đau tức ngực, cảm giác nặng ngực hoặc khó thở khi vận động.
• Xuất hiện các cục mỡ nhỏ dưới da (xanthoma).
• Huyết áp tăng cao bất thường.
• Nhịp tim nhanh, hồi hộp, tim đập không đều.
• Nguy cơ biến chứng như xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ nếu không được kiểm soát.

Việc nhận biết sớm các triệu chứng trên có ý nghĩa quan trọng trong việc phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, do mỡ máu cao thường tiến triển âm thầm và dễ bị bỏ qua, cách tốt nhất để kiểm soát là khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm máu và tuân thủ hướng dẫn từ bác sĩ. Điều này giúp hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe tim mạch lâu dài.

Cơ thể mệt mỏi, kèm cảm giác đau tức ngực là triệu chứng điển hình của bệnh

4. Cách hạ mỡ máu hiệu quả

Bạn có thể hạ mỡ máu bằng cách thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống kết hợp tập luyện và tuân thủ chỉ định y tế khi cần. Một số phương pháp hiệu quả gồm:

• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Người bệnh mỡ máu cao cần ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt; đồng thời hạn chế chất béo bão hòa từ thịt đỏ, nội tạng động vật, đồ chiên rán và thực phẩm chế biến sẵn. Thay vào đó, nên bổ sung chất béo tốt từ cá hồi, cá thu, dầu oliu và các loại hạt.
• Tăng cường vận động: Tập thể dục thường xuyên không chỉ giúp cải thiện tuần hoàn máu mà còn làm tăng cholesterol tốt (HDL) và giảm cholesterol xấu (LDL). Người bệnh nên dành ít nhất 150 phút mỗi tuần cho các hoạt động như đi bộ nhanh, chạy, bơi hoặc đạp xe.
• Kiểm soát cân nặng: Thừa cân, béo phì là yếu tố làm tăng nguy cơ mỡ trong máu cao. Giảm từ 5 - 10% trọng lượng cơ thể có thể giúp cải thiện đáng kể các chỉ số lipid máu.
• Thói quen sinh hoạt lành mạnh: Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng, hạn chế rượu bia và tuyệt đối không hút thuốc lá sẽ hỗ trợ quá trình kiểm soát mỡ máu và bảo vệ tim mạch.
• Sử dụng thuốc hoặc thực phẩm bổ sung (nếu cần): Trong trường hợp mỡ máu cao kéo dài hoặc có nguy cơ biến chứng tim mạch, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hạ mỡ máu như statin, fibrates hoặc chỉ định bổ sung Omega-3, thực phẩm chức năng hỗ trợ. Người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc khi chưa có hướng dẫn chuyên môn.

Mỡ máu cao là tình trạng phổ biến, nhưng thường diễn tiến âm thầm, khó phát hiện sớm. Nếu không được kiểm soát kịp thời, nó có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho tim mạch và sức khỏe tổng thể. Việc duy trì chế độ ăn uống khoa học, tập luyện đều đặn, giữ cân nặng hợp lý và thăm khám định kỳ sẽ giúp bạn phòng ngừa cũng như kiểm soát mỡ máu hiệu quả. 

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.