1. Mức độ ảnh hưởng của phơi nhiễm phóng xạ tới sức khỏe con người

Phơi nhiễm phóng xạ là sự tổn thương đến cơ thể người bệnh khi tiếp xúc trong một khoảng thời gian ngắn với một lượng lớn chất phóng xạ. Mức độ ảnh hưởng của phóng xạ đến cơ thể người sẽ tùy thuộc vào lượng bức xạ bị hấp thụ. 

Rò rỉ hạt nhân là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này

Có 7 cấp độ phơi nhiễm phóng xạ, được tính từ 1 đến 7 Gy, trong đó:

Phơi nhiễm ở mức độ trung bình (trên mức 1Gy)

Sau một vài giờ bị nhiễm phóng xạ, cơ thể xuất hiện những dấu hiệu như buồn nôn và nôn mửa, tiếp sau đó những triệu chứng như đau đầu, sốt và tiêu chảy cũng bắt đầu xuất hiện.

Những triệu chứng ban đầu đó có thể gần như không xuất hiện hoặc hầu như không có các biểu hiện bất thường khác sau một thời gian ngắn. Tuy nhiên, trải qua vài tuần, người bị phơi nhiễm phóng xạ sẽ nhận thấy được những triệu chứng mới xuất hiện với sự ảnh hưởng nghiêm trọng hơn đến sức khỏe.

Phơi nhiễm ở mức độ cao hơn (trên mức 2Gy)

Đối với những trường hợp phơi nhiễm ở mức cao hơn, toàn bộ những triệu chứng kể trên có thể gần như xảy ra ngay lập tức. Bên cạnh đó, các cơ quan trong cơ thể bệnh nhân cũng bắt đầu xảy ra những tổn thương đồng loạt một cách nhanh chóng. Điều đó là nguyên nhân dẫn đến kết quả xấu nhất là tử vong. 

Trong cơ thể người, các cơ quan dễ bị tổn thương nhất do phơi nhiễm phóng xạ chính là các mô thuộc dạ dày và ruột cùng với các tế bào ở tủy xương giúp sinh sản máu.

Đối với một người lớn có sức khỏe tốt, theo kết quả ghi nhận thông thường, tình trạng tử vong sẽ diễn ra trong vòng 30 phút nếu như người đó nhiễm phóng xạ ở mức 4 Gy.

Ngoài ra, phơi nhiễm phóng xạ còn có thể gây ra những biến chứng đối với người nhiễm trong ngắn hoặc dài hạn: 

• Trải qua những ký ức sợ hãi, lo lắng và đau buồn khi trải qua sự cố hạt nhân và mất đi những người thân yêu bên cạnh. 

• Người phơi nhiễm có thể tiềm ẩn những bệnh lý khác về lâu dài, ảnh hưởng đến sức khỏe và có nguy cơ tử vong.

• Sự tiếp xúc với lượng bức xạ cao cũng có thể gây các căn bệnh ung thư.

2. Xử lý như thế nào khi bị phơi nhiễm phóng xạ?

Những cách xử lý khi bạn bị phơi nhiễm từ phóng xạ như sau:

Xử lý bước đầu

Việc đầu tiên cần làm khi bạn phát hiện nguy cơ bị phơi nhiễm phóng xạ chính là tránh khỏi nguồn bức xạ. Bạn cần cởi bỏ quần áo, giày dép đang mặc trên người ngay lập tức để loại bỏ những nguy cơ trở thành nguồn phóng bức xạ. Tiếp theo, bạn hãy tiến hành tắm rửa sạch sẽ cùng với xà phòng tắm một cách nhanh chóng. 

Sau khi đã thực hiện các bước trên để giảm thiểu bức xạ có thể nhiễm vào người thì bạn cần dùng thêm viên nén i-ốt kali. Điều này sẽ giúp bạn ngăn ngừa nguy cơ nhiễm i-ốt phóng xạ, một loại i-ốt độc hại. Bởi vì khi bạn cung cấp i-ốt kali thì nó sẽ đọng lại ở tuyến giáp của người giúp bão hòa khả năng hấp thụ i-ốt từ đó ngăn ngừa sự ngưng đọng của i-ốt độc hại trên tuyến giáp. 

Sử dụng muối i-ốt kali ngay sau khi nghi phơi nhiễm

Kiểm tra y tế 

Việc kiểm tra y tế là điều cần thiết khi bạn nghi ngờ bản thân bị phơi nhiễm phóng xạ mức cao từ những sự cố hạt nhân. Tại các cơ sở y tế, người bệnh sẽ được thực hiện những thủ tục sau để xác định lượng bức xạ mà cơ thể đã hấp thụ và tiến hành điều trị:

Xác định nguyên nhân phơi nhiễm 

Đầu tiên, khi bạn khám nghi ngờ bị phơi nhiễm phóng xạ, bác sĩ sẽ yêu cầu cung cấp các thông tin chi tiết về tình hình của bạn như khoảng cách giữa bạn và nguồn phóng xạ, thời gian ước tính phơi nhiễm.

Thông qua những thông tin đó, bác sĩ sẽ có những xác định sơ bộ về mức độ nghiêm trọng đối với tình trạng phơi nhiễm của bạn.

Xác định thời gian xuất hiện các triệu chứng ban đầu

Đây là điểm mấu chốt để biết được mức độ ảnh hưởng của phóng xạ đối với cơ thể người nhiễm. Thời gian xuất hiện triệu chứng đầu so với thời điểm phơi nhiễm càng ngắn thì mức độ càng nghiêm trọng.

Thực hiện xét nghiệm máu

Trong quá trình điều trị, bệnh nhân sẽ được thực hiện xét nghiệm máu trong nhiều ngày một cách thường xuyên để giúp cho bác sĩ tìm được những tế bào bạch cầu trong máu có khả năng chống lại được sự thay đổi bất thường của ADN và những biến chứng khác. 

Xét nghiệm máu giúp bác sĩ xác định được những yếu tố hỗ trợ điều trị 

Ngoài ra, các bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra mức độ tổn thương của tủy xương để đưa ra phác đồ điều trị. Những phương pháp điều trị phơi nhiễm phóng xạ được các bác sĩ sử dụng có thể kể đến theo trình tự:

• Khử nhiễm.

• Điều trị tủy xương.

• Điều trị nhiễm độc bên trong.

• Điều trị hỗ trợ các biến chứng. 

• Chăm sóc hậu điều trị.

Trên thực tế, mục tiêu của việc điều trị phơi nhiễm phóng xạ là ngăn chặn việc tình trạng bệnh nặng hơn và điều trị những biến chứng mang nguy cơ đe dọa tính mạng của người bệnh.

3. Một số biện pháp phòng ngừa

Khi có sự cố hạt nhân xảy ra, thông thường các cơ quan có chức trách sẽ có những thông báo khẩn cấp về tình trạng rò rỉ và các hướng dẫn sơ tán. Lúc này bạn cần làm theo những hướng dẫn của cơ quan chức trách.

Đối với trường hợp trú ấn tại chỗ

Trong trường hợp chỉ xảy ra những sự cố nhỏ và không cần phải thực hiện sơ tán khỏi nơi ở, bạn vẫn cần thực hiện theo những điều sau:

• Đóng tất cả cửa ra vào và cửa sổ tránh để khí độc lọt vào phòng.

• Các loại thiết bị có khả năng đưa không khí từ bên ngoài vào phòng như: điều hòa, lò sưởi, quạt,…

• Ở yên trong nhà ít nhất trong vòng 24 giờ đầu xảy ra sự cố và di chuyển vào những phòng cách xa cửa chính.

• Nếu như nhà bạn có vật nuôi thì bạn cần giữa chúng ở trong nhà, cách xa nguồn phóng xạ.

• Bạn cần theo dõi những tin tức và số liên lạc khẩn cấp liên quan. 

Đối với trường hợp cần phải đi sơ tán

Với những sự cố hạt nhân cần sơ tán khỏi nơi sinh sống, bạn cần giữ bình tĩnh và làm theo hướng dẫn của chính quyền. Ngoài ra, bạn cũng cần chuẩn bị một số đồ dùng cần thiết để đến khu sơ tán như:

• Một số đồ sơ cứu y tế cơ bản và thuốc cần thiết.

• Các loại thực phẩm ăn liền và nước khoáng đóng chai.

• Tiền mặt.

• Một ít quần áo để thay khi cần.

• Đèn pin và các bộ sạc.

Bạn có thể mang theo hộp thuốc y tế để đề phòng khi cần thiết

Trên đây là những thông tin cần biết về phơi nhiễm phóng xạ mà bạn cần biết. Hy vọng bạn đã có những kiến thức cơ bản để xử lý khi bạn gặp phải nguy cơ phơi nhiễm. Mặc dù, những sự cố hạt nhân rất ít xảy ra nhưng nó có sức ảnh hưởng không hề nhỏ đến sức khỏe của người nhiễm vì vậy bạn vẫn cần chú ý đến nó. Ngoài ra, để được giải đáp các thắc mắc khác liên quan đến sức khỏe, bạn đọc có thể gọi đến số 1900 56 56 56 để được các nhân viên y tế của MEDLATEC tư vấn.