1. Phẫu thuật nạo VA là gì? 

VA là vùng mô lympho nằm ở vòm mũi họng (phía trên và sau vòm miệng), thuộc vòng bạch huyết Waldeyer. Bình thường, VA phát triển mạnh trong những năm đầu đời, đạt kích thước lớn nhất khoảng 5 - 6 tuổi, sau đó bắt đầu teo dần và thường rất nhỏ hoặc gần như biến mất khi trẻ trên 10 tuổi. 

Nạo VA có thể được bác sĩ chỉ định nếu trẻ thường xuyên tái phát tình trạng viêm nhiễm tổ chức này

Cùng với amidan, tổ chức này có nhiệm vụ chống lại vi khuẩn và virus khi chúng xâm nhập cơ thể qua đường mũi họng. Bên cạnh đó, VA còn có nhiệm vụ tạo ra kháng thể để chống lại nhiễm trùng. Tuy nhiên, khi VA bị viêm nhiễm tái đi tái lại, mô này có thể trở thành ổ viêm mạn tính, gây khó thở, ngủ ngáy, hoặc ảnh hưởng đến tai giữa.

Bác sĩ có thể chỉ định nạo VA khi trẻ thường xuyên bị viêm VA tái phát hoặc phì đại VA quá mức gây tắc nghẽn đường hô hấp trên. 

Nạo VA là phương pháp phẫu thuật cắt bỏ tổ chức VA bị viêm hoặc phì đại để phòng ngừa viêm tai giữa và cải thiện giấc ngủ cho trẻ. Ngược lại, nếu không kịp thời điều trị bệnh dứt điểm bằng phương pháp này người bệnh có thể gặp phải những biến chứng như viêm tai giữa, giảm thính lực, ngưng thở khi ngủ, ngủ không ngon,... về lâu dài có thể ảnh hưởng lớn đến tâm lý, khả năng tập trung và khiến trẻ học tập sa sút. 

2. Những trường hợp cần nạo VA

Phương pháp nạo VA thường được bác sĩ chỉ định cho những trường hợp trẻ từ 1 tuổi trở lên và có những biểu hiện như sau: 

- Trẻ bị viêm VA tái phát hoặc kéo dài dù đã điều trị nội khoa đầy đủ, đặc biệt khi kèm tắc nghẽn đường thở hoặc viêm tai giữa tái diễn.

- VA quá phát khiến đường thở của trẻ bị bít tắc, dẫn đến viêm mũi xoang và khiến trẻ ngủ ngáy, ngưng thở khi ngủ. 

- VA viêm có thể khiến vòi nhĩ bị tắc, gây viêm tai giữa thanh dịch hoặc viêm tai giữa mủ tái phát, ảnh hưởng đến thính lực. 

- Trẻ bị viêm VA đã điều trị bằng thuốc kháng sinh trong suốt một thời gian dài nhưng không cải thiện.

3. Các phương pháp phẫu thuật VA 

Tùy vào từng trẻ, bác sĩ sẽ có những chỉ định phẫu thuật phù hợp. Dưới đây là một số loại phẫu thuật VA phổ biến: 

- Phẫu thuật kinh điển: Với phương pháp này, bác sĩ sẽ gây mê toàn thân cho trẻ. Sau khi, thuốc phát huy tác dụng, bác sĩ đưa dụng cụ Sluder Ballenger vào trong tổ chức VA và tiến hành nạo để loại bỏ mô nhiễm trùng. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể dùng dao kéo để bóc tách mô nhiễm trùng. Phương pháp này hiện ít dùng vì nguy cơ chảy máu cao hơn và thời gian hồi phục lâu hơn so với các kỹ thuật hiện đại như dao điện hoặc coblation. 

Bác sĩ sẽ thăm khám cho trẻ và chỉ định phương pháp phẫu thuật phù hợp

- Phẫu thuật bằng dao điện: Bác sĩ sẽ dùng dao điện với tần số đơn cực hoặc lưỡng cực để tiến hành nạo bỏ VA. Để có thể thực hiện thành công phương pháp này, người thực hiện có chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm phẫu thuật và rất cẩn trọng vì chỉ một lỗi nhỏ trong quá trình thực hiện cũng có thể gây ra vết bỏng sâu. 

- Phẫu thuật VA bằng dao siêu âm: Là cách loại bỏ các mô VA bị viêm nhiễm bằng sóng siêu âm tần số cao. Phương pháp này ít gây tổn thương mô xung quanh nhưng thời gian phẫu thuật lâu và ít được dùng rộng rãi. 

- Phẫu thuật bằng tia laser CO2: Là cách phá hủy mô nhiễm trùng bằng năng lượng của chùm tia laser CO2. Ưu điểm của phương pháp này là cầm máu nhanh và thời gian phẫu thuật ngắn. Tuy nhiên, khi phẫu thuật, cần đảm bảo dùng tia laser CO2 với thao tác chính xác, do nguy cơ bỏng mô và chi phí cao nên hiện ít được khuyến cáo.

- Nạo VA bằng hệ thống Coblator: Đây là kỹ thuật phổ biến hiện nay, dụng năng lượng plasma ở nhiệt độ thấp để loại bỏ mô viêm. Phương pháp này có những ưu điểm vượt trội như ít gây đau, ít gây chảy máu và hạn chế xâm lấn, có thể thực hiện phẫu thuật tại những vị trí phức tạp và đặc biệt, thời gian phẫu thuật thường kéo dài khoảng 20 đến 30 phút. 

4. Hướng dẫn cách chăm sóc trẻ sau nạo VA

Ngoài thắc mắc nạo VA là gì, nhiều bậc phụ huynh cũng rất băn khoăn về việc chăm sóc trẻ sau phẫu thuật để trẻ có thể hồi phục nhanh chóng và phòng ngừa tối đa nguy cơ biến chứng. Dưới đây là một số gợi ý về cách chăm sóc trẻ sau nạo VA mà các bà mẹ có thể tham khảo:

- Sử dụng thuốc giảm đau đúng cách theo chỉ định của bác sĩ: Nếu trẻ được kê đơn thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen, mẹ nên dùng đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu sử dụng sai cách, các loại thuốc giảm đau như codein hoặc tramadol có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho trẻ. 

- Không nên tự ý mua và sử dụng các loại thuốc giảm đau, an thần hay thuốc kháng sinh cho trẻ sau phẫu thuật nếu chưa có chỉ định của bác sĩ. 

- Hướng dẫn trẻ đánh răng nhẹ nhàng hoặc sử dụng nước muối ấm để vệ sinh khoang miệng. 

- Trẻ cần được uống nhiều nước để bù dịch cơ thể. 

- Sau phẫu thuật nạo VA, trẻ có thể bị đau khoảng vài ngày. Chính vì thế, mẹ nên cho trẻ ăn những loại thức ăn lỏng, mềm, nguội như cháo, súp. 

- Sau phẫu thuật, mẹ không nên cho trẻ ăn những loại trái cây có chứa nhiều axit, các loại thực phẩm cay, nóng để tránh gây kích ứng niêm mạc. 

- Mẹ cần hướng dẫn trẻ cách hắt hơi khi há miệng. 

- Trong vòng 1 tuần sau phẫu thuật, trẻ không nên xì mũi, mẹ nên dùng khăn giấy để lau mũi cho trẻ. 

- Trẻ nên tránh vận động mạnh, bơi lội hoặc thể thao trong ít nhất 2 tuần sau phẫu thuật. Cha mẹ có thể chủ động hỏi bác sĩ về thời điểm trẻ có thể hoạt động trở lại bình thường. 

- Sau phẫu thuật, trẻ nên tránh xa những nơi đông người để hạn chế nguy cơ lây các bệnh truyền nhiễm và gây ảnh hưởng đến sức khỏe tai mũi họng.

- Sau phẫu thuật nạo VA, nếu thấy trẻ xuất hiện những triệu chứng như chảy máu miệng, nôn ra máu, sốt cao, hoặc đau họng tăng dần, cần đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức vì đây có thể là dấu hiệu chảy máu sau mổ. 

Mẹ nên đưa trẻ đi khám nếu trẻ có những triệu chứng bất thường

Trên đây là những thông tin giúp bạn giải đáp nạo VA là gì và những lưu ý khi chăm sóc trẻ sau phẫu thuật. Nếu cần được tư vấn thêm hoặc đăng ký đặt lịch khám cho trẻ, các bậc phụ huynh có thể liên hệ đến tổng đài 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được các tổng đài viên hướng dẫn cụ thể.