1. Máy siêu âm là máy gì?

Máy siêu âm là thiết bị y tế dùng sóng âm tần số cao để tạo ra hình ảnh các mô mềm và cơ quan bên trong cơ thể. Sóng âm này khi đi vào cơ thể sẽ phản xạ lại từ các cấu trúc mô khác nhau và được máy siêu âm thu nhận, xử lý và chuyển đổi thành hình ảnh hiển thị trên màn hình. Nhờ vậy, bác sĩ có thể quan sát các cơ quan nội tạng như gan, thận, tim, tử cung, buồng trứng, bàng quang, tuyến giáp, cơ xương khớp… mà không cần can thiệp phẫu thuật. Cấu tạo chi tiết của máy bao gồm:

• Đầu dò: Thiết bị cầm tay phát và thu sóng siêu âm, tạo hình ảnh phản xạ từ cơ quan cơ thể;
• CPU (Bộ vi xử lý trung tâm): CPU thu nhận tín hiệu sóng âm phản xạ từ đầu dò, chuyển thành tín hiệu điện và hiển thị lên màn hình;
• Màn hình: Hiển thị hình ảnh quét từ đầu dò, giúp bác sĩ quan sát và phân tích hình ảnh trước khi đưa ra những chẩn đoán;
• Máy in: In bản cứng hình ảnh để lưu trữ hoặc cung cấp cho bệnh nhân.

Cấu tạo chi tiết của máy siêu âm bao gồm nhiều bộ phận

Nguyên lý hoạt động của máy siêu âm dựa trên hiện tượng phản xạ âm. Các sóng âm do đầu dò phát ra sẽ đi qua mô, gặp ranh giới giữa các loại mô với mật độ khác nhau sẽ bị phản xạ lại. Máy sẽ đo thời gian và cường độ của sóng phản xạ, từ đó dựng lên hình ảnh 2D hoặc 3D. Thiết bị này được đánh giá cao vì tính an toàn, không dùng tia X nên không gây nguy hại cho bệnh nhân, đặc biệt là phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ.

Ngoài việc tạo hình ảnh, nhiều máy siêu âm hiện đại còn có khả năng siêu âm Doppler, giúp đo vận tốc dòng máu trong mạch máu, hỗ trợ chẩn đoán bệnh lý tim mạch và các rối loạn tuần hoàn.

2. Các loại máy siêu âm

Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại máy siêu âm, phân loại dựa trên hình thức, ứng dụng và công nghệ. Dưới đây là các loại phổ biến:

Siêu âm 2D (2-dimensional ultrasound)

Đây là loại máy phổ biến nhất, cho hình ảnh mặt cắt 2 chiều của cơ quan, giúp đánh giá kích thước, hình dạng, cấu trúc cơ quan, phát hiện khối u, nang, sỏi và các bất thường khác;

Siêu âm 3D (3-dimensional ultrasound)

Máy 3D có khả năng tạo hình ảnh ba chiều, hiển thị cơ quan với góc nhìn sâu hơn. Trong sản phụ khoa, giúp quan sát hình dạng thai nhi rõ nét hơn, phát hiện dị tật bẩm sinh như sứt môi, thừa - thiếu ngón;

Siêu âm 4D (4-dimensional ultrasound)

Thực chất là siêu âm 3D nhưng có khả năng hiển thị hình ảnh chuyển động thời gian thực. Điều này đặc biệt hữu ích trong sản khoa để quan sát hoạt động của thai nhi, nhịp tim, cử động tay chân, hoặc trong tim mạch để quan sát chức năng co bóp tim.

Có nhiều loại máy siêu âm với công dụng khác nhau

Máy siêu âm trị liệu

Máy siêu âm trị liệu sử dụng sóng âm tần số cao (1 - 3 MHz) để hỗ trợ điều trị y tế. Thiết bị giúp giảm đau, chống viêm và thúc đẩy quá trình hồi phục sau chấn thương hoặc phẫu thuật.

Siêu âm Doppler

Sử dụng hiệu ứng Doppler để đo và đánh giá dòng chảy của máu trong mạch, xác định tắc nghẽn, hẹp mạch hoặc suy tim. Có thể là Doppler màu, Doppler liên tục hoặc Doppler xung.

Máy siêu âm cầm tay (Portable ultrasound)

Nhỏ gọn, dễ di chuyển, tiện lợi cho khám lưu động, cấp cứu. Tuy nhiên, máy siêu âm cầm tay thường giới hạn về độ phân giải và chức năng so với máy để bàn.\

3. Ưu, nhược điểm của máy siêu âm

Máy siêu âm cũng giống như nhiều thiết bị y tế khác, có những ưu và nhược điểm như sau:

Ưu điểm

• Không xâm lấn, không đau: Hầu hết các máy siêu âm không yêu cầu can thiệp vào người bệnh, giúp người bệnh thoải mái trong quá trình khám;

Siêu âm là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn 

• Chi phí hợp lý: Máy siêu âm được sử dụng rộng rãi tại các cơ sở y tế, chi phí thấp hơn so với các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác như CT hay MRI;
• An toàn: Không dùng tia xạ ion hóa nên rất an toàn, không ảnh hưởng tới sức khỏe, có thể thực hiện nhiều lần;
• Hình ảnh rõ nét của mô mềm: Cấu tạo máy cho phép cung cấp hình ảnh rõ ràng, sắc nét của các mô mềm;
• Hình ảnh thời gian thực: Hình ảnh hiển thị ở thời gian thực, là công cụ hữu ích để hướng dẫn cho các thủ thuật xâm lấn tối thiểu một cách an toàn, chính xác.

Nhược điểm

Sóng siêu âm gặp khó khăn khi xuyên qua không khí hoặc xương, vì vậy máy có thể hạn chế trong việc đánh giá các bệnh lý của ống tiêu hóa, xương hoặc các cơ quan nằm sâu bên trong cơ thể.

Tóm lại, máy siêu âm ngày nay đã trở thành thiết bị không thể thiếu trong y học hiện đại, giúp bác sĩ quan sát hình ảnh bên trong cơ thể một cách rõ nét, nhanh chóng và an toàn. Nhờ khả năng chẩn đoán chính xác, không xâm lấn, chi phí hợp lý và tính linh hoạt cao, công cụ này được ứng dụng rộng rãi trong nhiều chuyên khoa như sản - phụ khoa, tim mạch, tiêu hóa, cơ xương khớp và tiết niệu.

Tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, công nghệ siêu âm hiện đại được trang bị đồng bộ từ máy siêu âm 2D, 4D đến siêu âm Doppler màu và siêu âm đàn hồi mô, giúp phát hiện sớm nhiều bệnh lý phức tạp. Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh giàu kinh nghiệm cùng hệ thống máy móc tiên tiến đảm bảo mang lại kết quả chính xác, nhanh chóng, an toàn cho người bệnh.

Nếu bạn đang cần thăm khám, theo dõi sức khỏe định kỳ hoặc chẩn đoán bệnh bằng máy siêu âm và các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu khác, vui lòng liên hệ đến MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời.