1. Rạn xương mắt cá chân là gì?

Rạn xương mắt cá chân là một dạng chấn thương xương kín thường gặp, xảy ra khi một hoặc nhiều xương ở vùng mắt cá bị nứt hoặc gãy nhẹ, có hoặc không di lệch. Với những trường hợp nhẹ, xương có thể tự phục hồi theo thời gian nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu lực tác động mạnh khiến cấu trúc xương bị phá vỡ hoặc lệch khỏi vị trí ban đầu, người bệnh cần được can thiệp y tế, thậm chí phẫu thuật để nắn chỉnh.

Chấn thương này thường gặp ở vận động viên, người chơi thể thao cường độ cao hoặc nạn nhân tai nạn giao thông. Do cấu trúc cổ chân khá phức tạp - bao gồm xương chày, xương mác và xương sên - nên khi bị tổn thương, người bệnh thường sưng đau, bầm tím, khó đi lại hoặc thậm chí mất khả năng di chuyển tạm thời. Nguyên nhân phổ biến gây rạn xương mắt cá chân, bao gồm:

• Bước hụt, vấp ngã hoặc ngã từ trên cao, va đập mạnh vào vùng cổ chân;
• Chơi thể thao (như bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ, nhảy cao,…) sai kỹ thuật, tạo áp lực lớn lên cổ chân;
• Tai nạn giao thông hoặc va chạm mạnh khiến xương mắt cá chịu lực đột ngột.

Tình trạng rạn xương mắt cá chân có thể do nhiều nguyên nhân gây ra 

Dấu hiệu nhận biết rạn xương mắt cá chân bạn đọc nên lưu ý bao gồm: 

• Vùng cổ chân sưng to, bầm tím do xuất huyết hoặc tràn dịch khớp;
• Đau nhức dữ dội, tăng lên khi đứng, đi lại hoặc xoay chân;
• Biến dạng nhẹ vùng cổ chân, kèm cảm giác lỏng khớp hoặc không thể chịu trọng lượng cơ thể.

Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ thường chỉ định chụp X-quang, CT hoặc MRI. Trong đó, X-quang là phương pháp phổ biến nhất giúp xác định vị trí, mức độ và số lượng xương bị rạn, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp.

2. Điều trị rạn xương mắt cá chân

Tùy mức độ chấn thương, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, cụ thể như sau: 

• Với trường hợp nhẹ, không có di lệch xương, người bệnh được bó bột hoặc nẹp cố định trong khoảng 4 - 6 tuần, kết hợp nghỉ ngơi, hạn chế vận động mạnh và dùng thuốc giảm đau, kháng viêm theo chỉ định;
• Nếu xương bị di lệch, gãy vụn hoặc tổn thương kèm dây chằng, mô mềm, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật nắn chỉnh và cố định bằng đinh, vít hoặc tấm kim loại. Sau phẫu thuật, bệnh nhân tiếp tục bó bột, nẹp và tập các bài tập phục hồi chức năng nhẹ nhàng như gấp duỗi cổ chân, xoay khớp hoặc đi nạng.

Việc điều trị tình trạng rạn xương mắt cá chân phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng 

Thông thường, quá trình phục hồi rạn xương mắt cá chân kéo dài khoảng 1-2 tháng và diễn ra qua 3 giai đoạn chính:

• Giai đoạn 1 (0-2 tuần): Mục tiêu là giảm sưng, giảm đau và ổn định vị trí xương. Người bệnh cần nghỉ ngơi tuyệt đối, chườm lạnh thường xuyên và cố định chân bằng nẹp hoặc bó bột. Khi cần di chuyển, nên sử dụng nạng hỗ trợ để tránh dồn lực lên chân bị thương;
• Giai đoạn 2 (2 - 6 tuần): Khi cơn đau đã giảm, bác sĩ sẽ hướng dẫn các bài tập vật lý trị liệu nhẹ, như gấp duỗi cổ chân, co cơ tĩnh, nhằm khôi phục dần sức mạnh cơ bắp và khả năng linh hoạt của khớp. Tuy nhiên, vẫn cần tránh tuyệt đối các hoạt động cường độ cao để không làm tổn thương xương đang lành;
• Giai đoạn 3 (6 - 8 tuần): Xương đã liền tương đối, người bệnh có thể trở lại sinh hoạt bình thường nhưng vẫn nên hạn chế vận động mạnh cho đến khi chân hồi phục hoàn toàn.

3. Cần lưu ý điều gì khi chăm sóc bệnh nhân bị rạn xương mắt cá chân?

Trong quá trình chăm sóc người bệnh, để quá trình hồi phục diễn ra nhanh chóng và hiệu quả, cần lưu ý những điều quan trọng sau đây:

Vận động nhẹ nhàng, đúng cách

Khi bị rạn xương, việc bất động quá lâu có thể khiến cơ bị co cứng, chuột rút và giảm linh hoạt của khớp. Vì vậy, người bệnh nên tập luyện nhẹ nhàng dưới sự hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu.

Cần đảm bảo an toàn trong quá trình vận động để phòng ngừa tình trạng rạn mắt cá chân 

Các bài tập đơn giản như duỗi cổ chân, xoay khớp nhẹ nhàng 10-15 lần mỗi ngày sẽ giúp lưu thông máu, tăng cường sức mạnh cơ và thúc đẩy quá trình phục hồi. Ban đầu, có thể cảm thấy đau hoặc khó chịu khi gập, duỗi chân, nhưng nếu kiên trì thực hiện, tình trạng sẽ cải thiện đáng kể theo thời gian.

Duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình tái tạo xương và phục hồi cơ thể. Người bệnh nên bổ sung các thực phẩm giàu canxi như sữa, phô mai, cá hồi, rau xanh… với nhu cầu 1.000-1.200 mg/ngày.

Đồng thời, vitamin D từ các loại cá béo, trứng hay ánh nắng mặt trời buổi sáng sẽ giúp cơ thể hấp thụ canxi tốt hơn. Ngoài ra, protein từ thịt nạc, đậu và trứng cũng cần thiết để tái tạo mô, cơ và nâng cao sức mạnh cho hệ vận động. Bên cạnh đó, nên hạn chế rượu bia, cà phê, thuốc lá và thực phẩm chứa nhiều đường, vì những yếu tố này có thể làm chậm quá trình liền xương và ảnh hưởng đến sự linh hoạt của khớp.

Tóm lại, rạn xương mắt cá chân nếu không được phát hiện và xử lý đúng cách có thể kéo dài thời gian hồi phục, gây đau nhức kéo dài và hạn chế khả năng vận động. Việc tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, kết hợp nghỉ ngơi, vật lý trị liệu và chế độ dinh dưỡng hợp lý là yếu tố quan trọng giúp xương nhanh lành và phục hồi chức năng cổ chân.

Để được thăm khám, chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cho rạn xương mắt cá chân, bạn có thể liên hệ Hệ thống Y tế MEDLATEC - nơi hội tụ đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, trang thiết bị hiện đại và dịch vụ y tế toàn diện. MEDLATEC sẵn sàng hỗ trợ từ việc chụp X-quang, CT, MRI đến hướng dẫn phục hồi chức năng, giúp bệnh nhân nhanh chóng lấy lại khả năng vận động bình thường. Mọi nhu cầu thăm khám và tư vấn sức khỏe, bạn đọc vui lòng liên hệ tới MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được đặt lịch khám và hỗ trợ kịp thời.