1. Đặc điểm của thuốc Nitrofurantoin 

Nitrofurantoin có thành phần chính là hoạt chất Nitrofurantoin. Thuốc thường được bào chế dưới dạng viên nén, viên nang hay hỗn dịch. Loại kháng sinh tổng hợp này thường được chỉ định trong điều trị nhiễm trùng đường tiểu dưới không biến chứng vì những lý do dưới đây: 

• Có tác dụng đặc hiệu tại đường tiết niệu dưới, thuốc có thể hấp thu nhanh chóng và tập trung tác động vào bàng quang và niệu đạo. 
• Phổ kháng khuẩn hẹp nhưng hiệu quả đối với các vi khuẩn Gram âm và Gram dương gây nhiễm trùng tiểu, nhất là E. coli, Enterococcus spp. và Staphylococcus saprophyticus.
• Ít gây kháng thuốc toàn thân do thuốc hầu như không ảnh hưởng đến hệ vi khuẩn đường ruột. Nên dùng cùng bữa ăn để tăng hấp thu và giảm kích ứng tiêu hóa.

Nitrofurantoin có thể tương tác với một số loại thuốc, gây ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và có thể làm tăng nguy cơ gây ra một số tác dụng phụ. Dưới đây là một số loại thuốc có thể gây tương tác với Nitrofurantoin:

• Thuốc kháng axit chứa Magie trisilicate: Có thể làm giảm khả năng hấp thu hoạt chất Nitrofurantoin vào đường tiêu hóa.
• Thuốc ức chế anhydrase carbonic và một số loại thuốc làm kiềm hóa nước tiểu: Điều này làm giảm hoạt tính và hiệu lực của nitrofurantoin trong đường tiểu. 
• Ngoài ra, một số loại thuốc khác cũng có thể gây tương tác với Nitrofurantoin như thuốc nhóm Quinolone, Probenecid, Sulfinpyrazone, vắc xin sống đường uống,...

Để hạn chế tương tác thuốc và đảm bảo hiệu quả của thuốc cũng như đảm bảo an toàn cho sức khỏe, bạn nên cung cấp với bác sĩ các loại thuốc đang dùng (bao gồm cả các loại thuốc không kê đơn và thực phẩm chức năng). Đây là cơ sở quan trọng để bác sĩ cân nhắc và lên phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn. 

2. Chỉ định và chống chỉ định với thuốc Nitrofurantoin

Hiệu quả điều trị của Nitrofurantoin được các chuyên gia đánh giá cao. Tuy nhiên, đây không phải là loại thuốc phù hợp với mọi trường hợp. Dưới đây là những trường hợp được chỉ định và chống chỉ định với loại kháng sinh tổng hợp này: 

Nitrofurantoin thường được chỉ định với người bệnh nhiễm trùng đường tiểu dưới 

2.1. Chỉ định

Nitrofurantoin thường được chỉ định với những trường hợp liên quan đến tình trạng nhiễm trùng đường tiểu dưới không biến chứng. Cụ thể: 

- Những trường hợp viêm bàng quang cấp tính ở nữ: Nitrofurantoin có thể là sự lựa chọn đầu tay trong quá trình điều trị bệnh. 

- Những trường hợp nhiễm nhiễm trùng đường tiết niệu do vi khuẩn E. coli hoặc Enterococcus spp: Nitrofurantoin rất hiệu quả trong việc tiêu diệt loại vi khuẩn này. Bên cạnh đó, loại thuốc kháng sinh tổng hợp này cũng rất hiệu quả trong điều trị một số loại vi khuẩn khác như Enterococcus spp, Staphylococcus saprophyticus,...

- Những trường hợp cần phòng ngừa tái phát nhiễm trùng đường tiểu do có tiền sử tái phát bệnh nhiều lần. 

- Một số chỉ định đặc biệt: Nitrofurantoin không có hiệu quả cao với mọi trường hợp nhiễm trùng đường tiểu. Do đó, loại thuốc này: 

+ Không dùng cho bệnh nhân bị nhiễm trùng tiểu trên.

+ Không dùng cho các trường hợp người bệnh bị trùng tiểu có biến chứng.

+ Không dùng cho những bệnh nhân bị nhiễm trùng máu và nguồn gốc là từ đường tiết niệu.

+ Không hiệu quả đối với một số người bệnh bị nhiễm các loại vi khuẩn như Proteus spp. và Pseudomonas spp.

 Nitrofurantoin không dùng cho trẻ sơ sinh

2.2. Chống chỉ định tuyệt đối 

Không dùng thuốc Nitrofurantoin với những trường hợp sau: 

- Dị ứng với hoạt chất Nitrofurantoin và những thành phần khác có trong thuốc. 

- Người bị suy thận nặng độ thanh thải creatinin (CrCl) <30 mL/phút.

- Người bị thiếu hụt G6PD.

- Trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi.

- Mẹ bầu đang ở giai đoạn tuần thứ 38 đến 42 của thai kỳ và đang trong quá trình chuyển dạ hoặc sắp sinh, do nguy cơ thiếu máu tan máu ở trẻ sơ sinh. 

2.3. Những trường hợp cần thận trọng khi dùng thuốc

Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ cân nhắc giữa lợi ích của thuốc và những nguy cơ người bệnh có thể gặp phải để có chỉ định cụ thể. Nếu được chỉ định dùng thuốc, người bệnh cần được các bác sĩ giám sát chặt chẽ. Dưới đây là một số trường hợp cần thận trọng khi dùng thuốc: 

- Người bị bệnh phổi mãn tính hay đã có tiền sử phản ứng phổi với Nitrofurantoin.

- Người có tiền sử hoặc đang bị bệnh gan.

- Bệnh nhân mắc thần kinh ngoại biên. 

- Người cao tuổi. 

- Những trường hợp bị thiếu máu, tiểu đường hoặc suy dinh dưỡng.

3. Tác dụng phụ của thuốc Nitrofurantoin

Nitrofurantoin có hiệu quả rất cao trong điều trị nhiễm trùng đường tiểu nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác dụng phụ. Dưới đây là một số tác dụng phụ mà loại thuốc kháng sinh này có thể gây ra: 

- Tác dụng phụ thường gặp: Là những tác dụng phụ thường ở mức độ nhẹ và nhanh chóng thuyên giảm, chẳng hạn như: 

• Rối loạn tiêu hóa như chán ăn, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy,...
• Nước tiểu có màu vàng đậm hoặc nâu. 
• Đau đầu, chóng mặt.

Buồn nôn có thể là tác dụng phụ của thuốc 

- Tác dụng phụ ít gặp và nghiêm trọng: Là những tác dụng phụ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế để được các bác sĩ xử trí càng sớm càng tốt, chẳng hạn như: 

+ Phản ứng ở phổi: Được chia làm 2 dạng như sau: 

• Cấp tính: Với một số triệu chứng như sốt, khó thở, đau ngực,... Những triệu chứng này thường xuất hiện trong vòng vài giờ đến vài ngày sau khi dùng thuốc.
• Mãn tính: Thường gây ra những triệu chứng như ho kéo dài, xơ hóa phổi. Tình trạng này thường phát hiện sau nhiều tháng hoặc nhiều năm điều trị.

- Độc tính gan.

- Bệnh thần kinh ngoại biên.

- Thiếu máu tan máu. 

- Phản ứng dị ứng như phát ban, sốt, phù mạch, thậm chí là sốc phản vệ.

- Viêm tụy.

4. Những lưu ý khi dùng thuốc Nitrofurantoin

Để đảm bảo nhận được tác dụng tốt nhất của thuốc và phòng ngừa nguy cơ tác dụng phụ, khi dùng thuốc Nitrofurantoin, người bệnh cần lưu ý những điều sau: 

Bạn nên uống nhiều nước khi dùng thuốc

- Uống cùng thức ăn: Dùng thuốc cùng thức ăn có thể giúp tăng khả năng hấp thụ của thuốc và giảm nguy cơ tác dụng phụ đối với đường tiêu hóa. 

- Uống đủ nước trong ngày để giúp thuốc đạt nồng độ tối ưu trong nước tiểu.

- Không dùng cùng thuốc chứa magnesium trisilicate hoặc Probenecid vì có thể làm giảm hiệu quả của Nitrofurantoin. 

- Dùng đủ liệu trình theo chỉ định của bác sĩ: Không nên tự ý dùng thuốc dù các triệu chứng của bạn đã được cải thiện. Nếu dùng thuốc không đủ liệu trình, nhiễm trùng có thể tái phát và tăng nguy cơ kháng thuốc khiến việc điều trị bệnh về sau càng khó khăn hơn. Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng không nên tự ý thay đổi liều lượng thuốc khi không có chỉ dẫn của bác sĩ. Người bệnh tiểu đường cần lưu ý: Nitrofurantoin có thể gây kết quả dương tính giả khi thử đường niệu. 

- Bảo quản: Để đảm bảo chất lượng thuốc, bạn nên bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng, tránh để thuốc trong môi trường ẩm thấp và tránh để thuốc bị ánh sáng chiếu trực tiếp, để thuốc xa tầm tay trẻ em.

Có thể nói rằng, Nitrofurantoin là một kháng sinh rất hiệu quả trong điều trị nhiễm trùng đường tiểu dưới không biến chứng. Đặc biệt, loại thuốc này có thể giảm đáng kể nguy cơ kháng thuốc toàn thân. Tuy nhiên, bệnh nhân cần lưu ý chỉ dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ và tuân thủ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và hạn chế tác dụng phụ. 

Nếu cần tư vấn thêm hoặc muốn đặt lịch khám sớm tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, bạn có thể gọi tới tổng đài 1900 56 56 56, các tổng đài viên sẽ tư vấn và hướng dẫn chi tiết cho bạn.