1. Bệnh não gan là gì? 

Bệnh não gan là tình trạng rối loạn chức năng não do gan không còn khả năng loại bỏ các chất độc hại khỏi máu, đặc biệt là amoniac. Theo thời gian, khi những độc tố này tích tụ nhiều trong cơ thể sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của hệ thần kinh trung ương. 

Bệnh thường gặp ở bệnh nhân xơ gan giai đoạn cuối, suy gan cấp hoặc trong một số trường hợp suy giảm chức năng gan do nhiễm trùng, xuất huyết tiêu hoá, lạm dụng rượu hoặc dùng thuốc lợi tiểu sai cách,… 

Việc hiểu rõ phân loại bệnh não gan theo từng mức độ giúp người bệnh và người thân phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Từ đó, có kế hoạch điều trị, chăm sóc phù hợp để tăng khả năng hồi phục. Đây cũng là cơ sở quan trọng để bác sĩ đánh giá đúng tình trạng của bệnh nhân và có phác đồ điều trị phù hợp cho từng giai đoạn. 

Xơ gan là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh não gan

2. Các phân độ bệnh não gan theo thang điểm West Haven

Thang điểm West Haven là hệ thống phân loại phổ biến và được sử dụng rộng rãi, giúp đánh giá mức độ nặng nhẹ của bệnh não gan dựa trên các triệu chứng lâm sàng về hành vi, ngôn ngữ, nhận thức và ý thức. Dưới đây là chi tiết các phân độ bệnh não gan: 

Giai đoạn 0

Về triệu chứng, không có biểu hiện lâm sàng điển hình, người bệnh có thể cảm thấy hơi mệt mỏi hoặc kém tập trung mức độ nhẹ. Trong giai đoạn này, các bất thường chỉ có thể được phát hiện qua các bài kiểm tra thần kinh chuyên sâu hoặc test tâm lý thần kinh.

Giai đoạn 1

Giai đoạn 1, người bệnh bắt đầu có những thay đổi về hành vi như mất ngủ, dễ kích thích, kém tập trung, run nhẹ ở tay (run vẫy) và phản xạ chậm. Đây là dấu hiệu cảnh báo sớm bệnh não gan, cần theo dõi và điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp để ngăn bệnh tiến triển nặng hơn. 

Giai đoạn 2

Ở giai đoạn này, các triệu chứng lâm sàng có xu hướng nặng dần. Theo đó, người bệnh có thể: lú lẫn, mất định hướng về thời gian, không gian, thay đổi rõ về tính cách, run rõ hơn và người bệnh có thể bị nói chậm hoặc nói không rõ ràng. Bệnh cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng không mong muốn ảnh hưởng đến sức khoẻ. 

Lú lẫn và mất định hướng về thời gian là triệu chứng điển hình của bệnh não gan giai đoạn 2

Giai đoạn 3

Trong giai đoạn này, người bệnh thường sẽ trở nên lơ mơ, ngủ nhiều, phản ứng chậm chạp hoặc không hợp tác khi thăm khám. Ngoài ra, các biểu hiện thần kinh như không còn định hướng, nói không rõ và mất khả năng tự chăm sóc bản thân cũng là triệu chứng điển hình của bệnh não gan giai đoạn 3. Và người bệnh cần nhập viện cấp cứu để theo dõi và điều trị tích cực. 

Giai đoạn 4

Đây là giai đoạn cuối của bệnh não gan, gồm các triệu chứng như hôn mê hoàn toàn và không đáp ứng với kích thích đau. Nếu không có phác đồ điều trị phù hợp, hiệu quả, người bệnh có thể phải đối mặt với các biến chứng như suy hô hấp, nhiễm trùng, hay thậm chí là tử vong. 

3. Dấu hiệu cảnh báo bệnh não gan trở nặng 

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo bệnh não gan có ý nghĩa quan trọng trong hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa biến chứng đe dọa tính mạng. Dưới đây là một số dấu hiệu bệnh chuyển nặng cần đặc biệt lưu ý, bao gồm: 

• Xuất hiện các hành vi bất thường, thay đổi cảm xúc đột ngột. 
• Lú lẫn, nói nhảm, không còn nhận biết được người thân, thời gian hoặc không gian. 
• Run tay rõ, mất khả năng viết chữ hoặc cầm nắm đồ vật. 
• Ngủ li bì, khó đánh thức hoặc rơi vào trạng thái hôn mê. 

Khi gặp một trong những dấu hiệu kể trên, cần đưa người bệnh đến thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và có hướng điều trị kịp thời. 

Cần đưa người bệnh đến thăm khám nếu có dấu hiệu lú lẫn, nói nhảm

4. Cách điều trị và chăm sóc theo từng phân độ

Phác đồ điều trị bệnh não gan sẽ phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ cũng như cơ địa của người bệnh. Việc kết hợp điều trị y tế và chế độ dinh dưỡng, chăm sóc hợp lý giúp mang lại kết quả cải thiện tình trạng bệnh tốt. 

• Điều trị y tế: Người bệnh sẽ được chỉ định sử dụng thuốc lactulose (thuốc nhuận tràng làm giảm hấp thu amoniac) và kháng sinh đường ruột như rifaximin, metronidazole – nhằm giảm vi khuẩn sinh amoniac trong ruột.  và các loại thuốc điều trị nguyên nhân (cầm máu, điều chỉnh rối loạn điện giải, điều trị nhiễm trùng,…). 
• Chế độ ăn uống và chăm sóc: Bên cạnh việc tuân thủ y lệnh điều trị thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, người thân cũng cần chú ý chế độ ăn uống và chăm sóc cho người bệnh. Người bệnh cần duy trì chế độ ăn giàu năng lượng, đủ protein (1–1,5g/kg/ngày), ưu tiên đạm thực vật và sữa casein. Chỉ hạn chế đạm tạm thời trong giai đoạn hôn mê gan cấp. Với các trường hợp bệnh đã tiến triển nặng, có thể cần nuôi ăn qua ống sonde nếu bệnh nhân không tỉnh táo. Ngoài ra, người thân cần chú ý theo dõi ý thức, giữ gìn vệ sinh và động viên tinh thần cho người bệnh. Tất cả điều này sẽ giúp hỗ trợ cải thiện đáng kể tình trạng bệnh. 

Bài viết trên đây là thông tin chi tiết về phân độ, dấu hiệu, hướng điều trị và chăm sóc bệnh. Hiểu rõ phân độ bệnh não gan không chỉ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc nhận biết, mà còn hỗ trợ quá trình điều trị và chăm sóc lâu dài. 

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.