1. Chỉ số men gan là gì? 

Men gan là các enzyme nội bào (như AST, ALT) hoạt động ở trong tế bào gan, và được giải phóng vào máu khi tế bào gan tổn thương. Chúng không tham gia trực tiếp vào quá trình tiêu hóa, nhưng phản ánh chức năng gan và giúp chẩn đoán bệnh lý gan. 

Chỉ số men gan phản ánh tình trạng chức năng gan

AST, ALT, ALP, GGT là 4 Chỉ số men gan quan trọng, giúp xác định tình trạng tổn thương gan. Đồng thời, những chỉ số này còn giúp phân biệt từng dạng tổn thương gan, hỗ trợ đắc lực quá trình chẩn đoán bệnh lý về gan. 

2. Chỉ số men gan bao nhiêu được xem là bình thường? 

Chỉ số men gan thường thay đổi theo độ tuổi, giới tính. Những chỉ số AST, ALT, ALP, GGT được xem là bình thường khi: 

• AST: Thấp hơn hoặc bằng 35 UI/l đối với nam giới, thấp hơn hoặc bằng 25 UI/l đối với nữ giới. 
• ALT: Thấp hơn hoặc bằng 35 UI/l đối với nam giới, thấp hơn hoặc bằng 25 UI/l đối với nữ giới.
• GGT: Thấp hơn 50 UI/l. 
• ALP: Thấp hơn 120 UI/l.

Chỉ số men gan ở nam giới có xu hướng cao hơn nữ giới 

Các giá trị này có thể thay đổi tùy thuộc vào phòng xét nghiệm và thiết bị phân tích. Và do vậy, giá trị tham chiếu cụ thể cần được xác nhận bởi từng phòng xét nghiệm. Cần lưu ý rằng các giá trị này chỉ mang tính tham khảo, chỉ số thấp hơn không đồng nghĩa gan khỏe hoàn toàn, và chỉ số hơi cao cũng không chứng tỏ tình trạng bệnh lý. 

3. Yếu tố làm tăng nguy cơ tăng men gan

Lạm dụng rượu bia, gan nhiễm mỡ, tình trạng nhiễm trùng, ảnh hưởng của hóa chất độc hại hoặc một số loại thuốc điều trị,... là những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ tăng men gan. 

Lạm dụng rượu bia là nguyên nhân hàng đầu khiến men gan tăng 

Tình trạng tăng men gan được phân loại từ cấp độ nhẹ cho đến cấp độ đặc biệt nghiêm trọng, cụ thể như:

• Tăng men gan cấp độ nhẹ: Chỉ số AST và ALT cao gấp 2 đến 5 lần giới hạn bình thường. 
• Tăng men gan cấp độ trung bình: Chỉ số AST và ALT cao gấp 5 đến 10 lần giới hạn bình thường. 
• Tăng men gan cấp độ nặng: Chỉ số AST và ALT cao hơn 15 lần so với giới hạn bình thường. 

4. Khi nào cần làm xét nghiệm chức năng gan? 

Xét nghiệm chức năng gan thường được chỉ định cho đối tượng biểu hiện dấu hiệu của tình trạng tổn thương gan. Cụ thể là những dấu hiệu dưới đây: 

• Da và mắt chuyển vàng.
• Ngứa ngáy. 
• Nước tiểu chuyển sang màu sẫm. 
• Phân có dấu hiệu bạc màu. 
• Hay cảm thấy buồn nôn. 
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược, ăn không ngon. 
• Xuất hiện cơn đau tại vùng thượng vị hoặc hạ sườn phải. 
• Da xuất hiện vết bầm dù không bị thương hay tác động vật lý. 
• Cân nặng giảm không rõ nguyên nhân. 

Nếu cơ thể biểu hiện triệu chứng của tình trạng tổn thương gan, bạn nên làm xét nghiệm chức năng men gan

Tuy nhiên cũng có trường hợp không biểu hiện triệu chứng rõ nét. Người lạm dụng rượu bia, chất kích thích, có tiền sử mắc bệnh lý về gan,... là đối tượng có nguy cơ cao bị tổn thương gan. Những đối tượng này nên làm xét nghiệm chức năng gan cho dù chưa biểu hiện triệu chứng. 

Ngoài ra, bệnh nhân phải dùng thuốc hoặc áp dụng phác đồ điều trị trong thời gian dài cũng là đối tượng cần làm xét nghiệm chức năng gan định kỳ 3 đến 6 tháng/lần. 

Cần lưu ý rằng xét nghiệm chức năng gan không chỉ bao gồm các chỉ số men gan như AST, ALT, ALP, GGT mà còn có thể bao gồm bilirubin để đánh giá khả năng chuyển hóa và bài tiết của gan, albumin để phản ánh chức năng tổng hợp protein, và prothrombin time (PT/INR) để đánh giá khả năng đông máu. Những xét nghiệm này cung cấp cái nhìn toàn diện hơn về tình trạng gan, đặc biệt trong các bệnh lý như viêm gan hoặc xơ gan. Việc thực hiện đầy đủ các xét nghiệm này giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

5. Cách duy trì men gan ổn định 

Để men gan giữ ở mức ổn định, bạn cần duy trì lối sống lành mạnh thông qua một số thói quen đơn giản như: 

• Hạn chế uống rượu, bia: Lạm dụng rượu, bia là một trong những nguyên nhân khiến men gan tăng. Vì vậy, bạn cần hạn chế hoặc từ bỏ hoàn toàn rượu, bia. 
• Bổ sung nhiều rau củ quả vào khẩu phần ăn hàng ngày: Rau củ quả chứa nhiều vitamin, chất xơ và các sắc tố carotenoid có khả năng trung hòa độc tố, giúp tái tạo gan. 
• Tăng cường bổ sung chất xơ: Thực phẩm giàu chất xơ thường chứa chất chống oxy hóa, giúp kích thích tiêu hóa, thúc đẩy đào thải độc tố. Bên cạnh đó, việc tăng cường bổ sung chất xơ còn hỗ trợ chuyển hoá hiệu quả đường và các chất béo trong máu. Trong đó, ngũ cốc nguyên hạt, rau củ quả là những loại thực phẩm giàu chất xơ, được bổ sung vào khẩu phần ăn hàng ngày. 
• Hạn chế thực phẩm công nghiệp, chế biến sẵn: Bởi các loại thực phẩm này thường chứa hóa chất bảo quản, dễ tạo gánh nặng cho gan. Thay vào đó, bạn nên ưu tiên thực phẩm hữu cơ tự nhiên. 
• Rèn luyện thể chất hàng ngày: Duy trì tập luyện thể dục thể thao là cách đơn giản để bạn thúc đẩy hoạt động trao đổi chất, giảm tích lũy mỡ thừa trong gan và nhiều hệ cơ quan khác. Mỗi tuần, bạn hãy cố gắng duy trì tập luyện ít nhất 150 phút. Nếu có thể, bạn hãy đều đặn đi bộ hoặc tập luyện các bài tập khác 30 phút/ngày. 
• Kiểm soát cân nặng hợp lý: Chất béo tích lũy trong gan thường khiến cơ thể tăng cân, tăng nguy cơ tổn thương gan. Do vậy, bạn nên tìm cách kiểm soát cân nặng, không để khối lượng cơ thể tăng quá mức ảnh hưởng đến gan và hệ cơ quan khác. 
• Từ bỏ thuốc lá: Hút thuốc lá trực tiếp hay thụ động đều tăng nguy cơ tổn thương gan và nhiều cơ quan khác trong cơ thể. Vì vậy nếu muốn bảo vệ sức khỏe, giữ cho lá gan khỏe mạnh, bạn tốt nhất hãy từ bỏ thuốc lá, tránh tiếp xúc với khói thuốc. 
• Không dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ: Tình trạng lạm dụng thuốc có thể gây tổn thương gan. Do đó, bạn chỉ nên dùng thuốc khi được bác sĩ chỉ định, lạm dụng thuốc trong thời gian dài. 

Thực phẩm giàu chất xơ, tốt cho gan

Bên cạnh áp dụng những biện pháp kể trên, bạn hãy cố gắng duy trì khám sức khỏe định kỳ hoặc khám khi nhận thấy cơ thể xuất hiện triệu chứng bất thường. Thông qua quá trình thăm khám, bác sĩ có thể nắm được thể trạng sức khỏe, đồng thời phát hiện sớm vấn đề xảy ra tại gan cũng như các cơ quan khác (nếu có) và tư vấn điều trị kịp thời. 

Nếu chưa biết làm xét nghiệm kiểm tra chỉ số men gan ở đâu uy tín, bạn có thể lựa chọn Hệ thống Y tế MEDLATEC với Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2022 và được Hội Bệnh học Hoa Kỳ cấp chứng nhận CAP. Để chủ động đặt lịch khám hoặc xét nghiệm, Quý khách vui lòng liên hệ tổng đài tư vấn 1900 56 56 56 của MEDLATEC để được hỗ trợ 24/7.