1. Tăng huyết áp là bệnh gì?

Tăng huyết áp là tình trạng áp lực máu trong lòng động mạch tăng cao hơn ngưỡng bình thường. Chỉ số huyết áp được thể hiện bằng 2 chỉ số là huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương. 

Tăng huyết áp cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch 

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, một người được đánh giá tăng huyết áp là người có chỉ số huyết áp tâm thu lớn hơn hoặc bằng 140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương lớn hơn hoặc bằng 90 mmHg trong nhiều lần đo khác nhau. 

Dựa vào nguyên nhân gây bệnh, tăng huyết áp được chia làm 2 loại chính đó là: 

- Tăng huyết áp nguyên phát: Là những trường hợp bị huyết áp cao nhưng không tìm ra nguyên nhân cụ thể. Trong đó, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị huyết áp vô căn như độ tuổi, tình trạng béo phì, lười vận động, thói quen ăn mặn, yếu tố di truyền,... 

- Tăng huyết áp thứ phát: Đây là những trường hợp người bệnh bị tăng huyết áp do nhiều nguyên nhân bệnh lý và có thể xác định được, chẳng hạn như tăng huyết áp do bệnh thận, do rối loạn nội tiết, do dùng thuốc, thai kỳ,...

2. Ý nghĩa của rối loạn lipid máu trong phân tầng nguy cơ tăng huyết áp và phân tầng nguy cơ tim mạch 

Rối loạn lipid máu hay tình trạng mỡ máu cao là một trong những yếu tố quan trọng để đánh giá phân tầng nguy cơ tim mạch vì đây là yếu tố có thể làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch . 

Khi xảy ra tình trạng xơ vữa động mạch, lòng động mạch sẽ bị thu hẹp lại và độ đàn hồi của thành mạch cũng bị suy giảm. Do đó, tăng sức cản ngoại vi và tăng nguy cơ bị cao huyết áp. Mặt khác, tăng huyết áp cùng với tình trạng rối loạn mỡ máu có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch, chẳng hạn như đột quỵ, suy tim hoặc nhồi máu cơ tim. 

3. Các cấp độ tăng huyết áp và phân tầng nguy cơ tim mạch 

Tình trạng tăng huyết áp có thể được phân chia thành nhiều cấp độ, cụ thể như sau: 

- Chỉ số huyết áp bình thường: Huyết áp tâm thu < 120mmHg và huyết áp tâm trương < 80 mmHg. 

- Tiền tăng huyết áp: Huyết áp tâm thu 130-139 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương 85-89 mmHg;

- Tăng huyết áp độ 1: Huyết áp tâm thu 140-159 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương 90-99mmHg.

- Tăng huyết áp độ 2: Huyết áp tâm thu 160-179 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương 100-109mmHg.

- Tăng huyết áp độ 3: Huyết áp tâm thu ≥180mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương ≥110mmHg.

- Tăng huyết áp tâm thu đơn độc: Huyết áp tâm thu ≥140mmHg và huyết áp tâm trương < 90mmHg.

Duy trì chế độ sinh hoạt khoa học để giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Phân tầng nguy cơ tim mạch theo hệ thống SCORE2 và SCORE2-OP được hướng dẫn bởi Hội tim mạch Châu Âu năm 2021. Trong đó, SCORE2 được áp dụng cho người từ 40-69 tuổi, còn SCORE2-OP được áp dụng để đánh giá nguy cơ tim mạch cho những đối tượng > 70 tuổi. 

Các thông số được sử dụng để đánh giá tình trạng của người bệnh là độ tuổi, giới tính, huyết áp tâm thu, non-HDL cholesterol (được tính bằng cách lấy cholesterol toàn phần - HDL cholesterol), thói quen hút thuốc. 

Bạn có thể dựa trên bảng tính SCORE2 và SCORE2-OP để tự đánh giá nguy cơ tim mạch của mình hoặc có thể nhập các dữ liệu về tuổi, giới tính, huyết áp,... trên công cụ chấm điểm online uy tín để phân tầng nguy cơ tim mạch cho bản thân. 

- Dưới đây là bảng tỷ lệ phần trăm nguy cơ mắc bệnh tim mạch cho nhóm đối tượng từ 40-69 tuổi: 

Trong đó: 

+Nhóm dưới 50 tuổi: 

Nguy cơ thấp: < 2.5%

Nguy cơ trung bình: 2.5 - <7.5%

Nguy cơ cao: >=7.5%

+ Nhóm từ 50 đến 69 tuổi: 

Nguy cơ thấp: < 5%

Nguy cơ trung bình: 5 - <10%

Nguy cơ cao: <10 - 20%

- Người từ 70 tuổi trở lên có thể đánh giá nguy cơ tim mạch dựa theo SCORE2-OP dưới đây:

+ Nguy cơ thấp: < 7.5%

+ Nguy cơ trung bình: 7.5 - 15%

+Nguy cơ cao: >=15%

Hệ thống SCORE2 và SCORE2-OP không dùng cho người đã mắc bệnh tim mạch và chưa tính đến yếu tố nguy cơ mắc tiểu đường. Các bác sĩ có thể dựa vào yếu tố này để điều chỉnh phân tầng nguy cơ tim mạch. 

Phân tầng nguy cơ tim mạch là bước cần thiết trong tiên lượng và dự phòng nguy cơ biến cố tim mạch. Từ kết quả phân tầng, bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị phù hợp cho người bệnh để kiểm soát tăng huyết áp, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và phòng ngừa biến chứng nghiêm trọng. 

4. Lưu ý đối với bệnh nhân tăng huyết áp

Tăng huyết áp thường diễn biến thầm lặng và gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng, bệnh nhân vẫn có thể được kiểm soát bệnh hiệu quả. Dưới đây là một số lưu ý dành cho người bệnh:

Người bệnh nên dùng thuốc theo sự hướng dẫn của bác sĩ

- Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Việc sử dụng thuốc rất quan trọng đối với bệnh nhân bị tăng huyết áp. Người bệnh cần uống thuốc đúng liều, đúng giờ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ để duy trì huyết áp ở mức an toàn. Không ngừng thuốc nếu chưa có chỉ định của bác sĩ, ngay cả khi cơ thể cảm thấy rất khỏe mạnh và không có triệu chứng bất thường. 

- Chế độ dinh dưỡng khoa học: Người bệnh không nên ăn nhiều muối và chất béo bão hòa, đặc biệt cần tránh xa các món chiên, xào và không nên ăn thịt mỡ. Thay vào đó, bệnh nhân nên ưu tiên ăn các loại rau xanh, ngũ cốc và thực phẩm giàu kali để hỗ trợ kiểm soát huyết áp và cân nặng. 

- Duy trì lối sống lành mạnh: Bệnh nhân nên tập thể dục mỗi ngày để cải thiện chức năng tim mạch. Đây cũng là phương pháp giúp bạn loại bỏ căng thẳng và có giấc ngủ chất lượng. 

- Khám sức khỏe định kỳ: Bạn nên khám sức khỏe định kỳ sau mỗi 6 tháng để theo dõi tình trạng sức khỏe và đánh giá tình trạng tăng huyết áp và nguy cơ tim mạch. 

Có thể nói rằng, phân tầng nguy cơ tăng huyết áp và phân tầng nguy cơ tim mạch là bước cần thiết giúp bác sĩ theo dõi, điều trị bệnh hiệu quả và phòng ngừa được những biến chứng nghiêm trọng. Bệnh nhân cũng cần chủ động điều chỉnh lối sống và tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe tim mạch hiệu quả. 

Người có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch nên đi khám sớm

Mọi thắc mắc hoặc có nhu cầu kiểm tra sức khỏe tim mạch, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến Chuyên khoa Tim mạch của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua tổng đài 1900 56 56 56, các tổng đài viên luôn sẵn sàng tư vấn cho bạn.