1. Tìm hiểu chung về hiện tượng táo bón ở trẻ em đi học

Tình trạng trẻ em đi học bị táo bón xảy ra khi trẻ có tần suất đi đại tiện và tiểu tiện ít hơn so với tiêu chuẩn bình thường với các đặc điểm như sau:

• Phân bị khô, rắn, mỗi lần đi lại cảm thấy đau rát, sưng đỏ hoặc thậm chí là chảy máu hậu môn; 

• Giữa các lần đi đại tiện có khoảng cách quá lâu;

• Số lần đi đại tiện rất ít (dưới 2 lần/tuần);

• Phân khó đào thải, mỗi lần đi vệ sinh trẻ rất sợ vì phải rặn nhiều, vã mồ hôi, mặt đỏ bừng, có khi còn la hét và khóc lóc vì đau đớn và khó chịu;

• Phần bụng của trẻ căng cứng, có hiện tượng đầy hơi chướng bụng vì chất cặn bã không được tống ra ngoài khiến độc tố tích tụ trong đường tiêu hóa. 

2. Nguyên nhân vì sao trẻ đi học hay bị táo bón?

Để giải thích vì sao trẻ đi học hay bị táo bón cần dựa trên các nhóm nguyên nhân sau:

2.1. Nguyên nhân liên quan tới chức năng

• Trẻ hay nhịn đi vệ sinh: có những bé mới đi mẫu giáo thường có tâm lý rụt rè, nhút nhát nên thường nhịn đi đại tiện, tiểu tiện. Bên cạnh đó trẻ có thể sợ bẩn, không quen đi nhà vệ sinh ở lớp học hoặc mải chơi nên hình thành nên thói quen nhịn đi vệ sinh. Điều này dẫn tới sự tích tụ phân lâu ngày và gây ra tình trạng táo bón.

• Chế độ ăn uống không hợp lý: phụ huynh hay cho con mình ăn thức ăn rắn, đặc, ít uống nước hoặc sữa, ăn ít chất xơ gây mất cân bằng dinh dưỡng dễ sinh táo bón. 

• Dùng sữa công thức không theo tiêu chuẩn hoặc hướng dẫn về cách thức và liều lượng.

• Trẻ bị bệnh nhưng dùng thuốc không theo đúng hướng dẫn của bác sĩ cũng khiến trẻ có nguy cơ bị táo bón. Một số dấu hiệu của các bệnh liên quan tới chứng táo bón của trẻ đó là: còi xương, viêm đường hô hấp, thiếu máu, suy dinh dưỡng,...

• Trẻ ít vận động hoặc tâm lý căng thẳng: thói quen xấu này có thể khiến khả năng bài tiết cũng như đào thải độc tố của cơ thể bị hạn chế.

Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ dễ bị táo bón

2.2. Nguyên nhân liên quan tới bệnh lý

Nguyên nhân vì sao trẻ đi học hay bị táo bón còn liên quan đến những bệnh lý như:

• Cường giáp.

• Phình đại tràng bẩm sinh.

• Bệnh về cột sống.

• Bệnh lý xung quanh hậu môn.

• Viêm đại tràng cấp và mạn tính.

• Rối loạn điện giải trong máu.

• Do cấu tạo của đại tràng có chiều dài dài hơn bình thường hoặc đường đi của đại tràng bị gấp khúc, bất thường giải phẫu,…

• Những bất thường ở đường ruột.

Mặc dù trẻ bị táo bón do các nguyên nhân về bệnh lý có tỷ lệ không cao nhưng lại gây nguy hiểm đến trẻ. Chính vì vậy, các bậc phụ huynh cần chăm sóc và đặc biệt quan tâm đến trẻ để tránh nguy cơ trẻ sẽ gặp các biến chứng nguy hiểm. Khi đã biết được nguyên nhân dẫn tới hiện tượng táo bón ở trẻ sẽ giúp cha mẹ xác định được phương án điều trị sao cho phù hợp.

3. Táo bón ở trẻ đi học có thể gây ra biến chứng gì? 

Tuy táo bón là một vấn đề phổ biến ở trẻ đi học nhưng không có nghĩa là tình trạng này có thể tự khỏi mà không cần có biện pháp gì để can thiệp. Nếu cha mẹ chủ quan không điều trị sớm cho trẻ có thể khiến trẻ phải chịu những biến chứng sau:

• Nứt hậu môn: khi phân ứ đọng quá lâu trong trực tràng sẽ tạo thành một khối rắn chắc tại trực tràng. Trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc tống phân ra ngoài. Phần lớn trẻ sẽ gắng sức để rặn nhưng càng rặn mạnh sẽ càng khiến cho vùng hậu môn dễ bị đau rát và nứt rách.

• Trĩ: biến chứng này khá nghiêm trọng đặc biệt xảy ra ở những trẻ bị táo lâu ngày. Lý do là vì phân tích tụ quá lâu ở trực tràng gây cản trở tuần hoàn máu. Đồng thời trẻ còn rặn quá sức sẽ làm căng các tĩnh mạch ở hậu môn và tạo thành các búi trĩ.

Táo bón lâu ngày có thể khiến trẻ bị trĩ

• Giãn đại tràng: táo bón ở trẻ em mà không được điều trị sớm sẽ khiến bé có nguy cơ bị giãn đại tràng, giảm cảm giác của các dây thần kinh ở đại tràng, dần dần mất phản xạ buồn đi vệ sinh. Việc này không chỉ làm nghiêm trọng thêm tình trạng táo bón của trẻ mà còn khiến trẻ có thể mắc thêm những bệnh lý khác.

• Nhiễm độc hệ thần kinh: khi trong cơ thể bị tích tụ quá nhiều chất thải và để lâu ngày không được đào thải ra ngoài, các chất độc sẽ bị hấp thụ ngược trở lại và gây hại cho các cơ trong trong cơ thể, trong đó có hệ thần kinh. Trẻ vì thế mà sinh ra cáu gắt, khó chịu, mệt mỏi, chán ăn, ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển của trẻ.

• Nhiễm nấm, vi khuẩn: những khu vực như trực tràng và hậu môn thường chứa rất nhiều loại vi khuẩn. Khi phân to, cứng sẽ rất dễ làm tổn thương tới niêm mạc trực tràng và hậu môn, tạo nên các vết rách và nứt ở những vị trí này. Nếu sau khi đi đại tiện trẻ không được vệ sinh sạch sẽ thì sẽ tạo cơ hội cho vi khuẩn sinh sôi làm nhiễm trùng các vết nứt. Khi không phát hiện và có giải pháp xử lý đúng cách, kịp thời, tình trạng này có nguy cơ gây hình thành các ổ áp xe hậu môn. Việc điều trị và phục hồi sẽ khá phức tạp, ảnh hưởng lớn tới sinh hoạt của bé.

Trẻ có thể bị chán ăn, cáu gắt, mệt mỏi, khó chịu vì bị táo bón

Nhìn chung, vì sao trẻ đi học hay bị táo bón bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu trẻ bị táo bón lâu ngày, các triệu chứng diễn biến nặng thì tốt nhất là các bậc phụ huynh cần đưa trẻ đi khám tại bệnh viện hoặc các cơ sở y tế để chấm dứt sớm tình trạng này cho trẻ.

Cha mẹ có thể đưa con em mình tới Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC để được chẩn đoán và thăm khám một cách kỹ lưỡng hơn. Để tiết kiệm thời gian cũng như nắm rõ các thủ tục cần thiết khi đi khám tại viện, quý bạn đọc hãy gọi tới tổng đài 1900 56 56 56 của MEDLATEC. Đội ngũ tư vấn viên luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc và giúp bạn đặt lịch hẹn với bác sĩ ngay hôm nay.