1. Phù phổi cấp do tim là gì và các thông tin cơ bản

Trước hết cần biết, phù phổi cấp là một tình trạng cấp tính xảy ra ở phổi do dịch thoát ra ngoài lòng mạch của mao mạch phổi vào mô kẽ và phế nang quá mức, dẫn đến giảm trao đổi khí và gây suy hô hấp cấp tính. Phù phổi cấp có thể do rất nhiều nguyên nhân, bệnh lý ở tim là một trong những nguyên nhân thường gặp, tiến triển bệnh cũng phức tạp và nguy hiểm.

Phù phổi cấp do tim là biến chứng nguy hiểm

1.1. Bệnh lý ở tim gây phù phổi cấp như thế nào?

Bệnh lý hoặc biến chứng ở tim có thể dẫn đến phù phổi cấp do những cơ chế sau:

Cơ chế gây tràn dịch dẫn đến phù phổi cấp

• Làm tăng áp lực tĩnh mạch phổi dẫn đến tăng áp lực thủy tĩnh thứ phát.

• Tăng lượng dịch vượt quá khả năng cân bằng của hệ bạch mạch.

• Tăng thể tích dịch trong mô kẽ, cuối cùng gây tràn vào phế nang.

Cơ chế gây tăng áp lực tĩnh mạch phổi do tim

• Suy chức năng tâm thất trái.

• Tắc nghẽn đường ra tâm nhĩ trái.

• Quá tải thể tích tâm thất trái.

• Tắc nghẽn đường ra tâm thất trái.

Trong các cơ chế trên, tình trạng tắc nghẽn đường ra của nhĩ trái và suy chức năng thất trái là phổ biến nhất dẫn đến phù phổi cấp do tim.

Nhiều bệnh lý, biến chứng tim mạch có thể gây phù phổi cấp

1.2. Triệu chứng phù phổi cấp do tim

Biến chứng phù phổi cấp do tim khá dễ nhận biết thông qua các triệu chứng sau:

• Toát mồ hôi.

• Cảm giác khó thở, khiến người bệnh phải ngồi dậy thở một cách khó khăn.

• Ngạt thở nhiều gây rối loạn tinh thần, hốt hoảng, lo lắng.

• Nếu phù phổi cấp do nhồi máu cơ tim cấp hoặc phình động mạch chủ bóc tách, triệu chứng đau ngực sẽ xuất hiện.

• Bệnh nhân ho khan nhiều, sau khi phù phổi cấp tiến triển có thể khạc ra bọt hồng.

Khi gặp các triệu chứng này, kết hợp với tiền sử bệnh tim mạch hoặc nguy cơ biến chứng tim mạch, bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu đặc trưng của phù phổi cấp như:

• Rối loạn tri giác.

• Nhịp thở nhanh, mạch nhanh.

• Da xanh, nổi bông do co mạch ngoại biên, giảm cung lượng tim.

• Nghe tim khó, nghe thấy tiếng tim bệnh lý.

• Nghe phổi có ran ẩm, khò khè hoặc ran rít.

Ngoài triệu chứng lâm sàng thì để chẩn đoán chính xác chứng phù phổi cấp cần dựa vào các xét nghiệm khác, chúng ta sẽ tìm hiểu cụ thể trong phần 2 của bài viết.

1.3. Phù phổi cấp có nguy hiểm không?

Phù phổi cấp ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động trao đổi khí, kết hợp với bệnh tim khởi phát đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người bệnh. Do đó, ở bệnh nhân tim mạch có nguy cơ biến chứng phù phổi cấp cần kiểm tra, tầm soát và phòng ngừa liên tục.

Phù phổi cấp không được cấp cứu kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng

Nếu chứng phù phổi cấp không được can thiệp, thiếu hụt oxy nghiêm trọng sẽ gây hoại tử tế bào não, dần đến các cơ quan trọng cơ thể. Do đó, thời gian cấp cứu của người bị phù phổi cấp do tim là rất quan trọng, cấp cứu càng sớm thì nguy cơ biến chứng càng thấp.

2. Chẩn đoán phù phổi cấp do tim như thế nào?

Như đã trình bày ở trên, bên cạnh kiểm tra triệu chứng và dấu hiệu của phù phổi cấp, bệnh nhân sẽ được xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán chính xác. Các xét nghiệm này cho biết mức độ, tình trạng phù phổi cấp cũng như bệnh lý tim mạch gây ra, phân biệt với chứng bệnh dễ nhầm lẫn để điều trị hiệu quả.

2.1. Chụp X-quang tim phổi

Phương pháp này hiệu quả trong chẩn đoán phù phổi cấp do tim, cung cấp thông tin về nguyên nhân, giai đoạn bệnh. Tuy nhiên, hình ảnh bất thường có thể xuất hiện muộn nếu người bệnh bị phù phổi cấp đột ngột, khiến hình ảnh X-quang không thay đổi kịp trên lâm sàng. Ngoài chẩn đoán thì chụp X-quang tim phổi còn được dùng trong theo dõi điều trị bệnh.

2.2. Siêu âm tim

Siêu âm tim không cần thiết áp dụng ngay với bệnh nhân phù phổi cấp bởi cấp cứu cứu sống người bệnh với triệu chứng phù phổi là quan trọng hơn cả. Khi người bệnh đã ổn định, siêu âm tim sẽ giúp chẩn đoán, xác định nguyên nhân gây phù phổi cấp do tim. Điều trị từ nguyên nhân giúp ngăn ngừa triệt để phù phổi cấp do tim tái phát sau này.

Điện tim đồ giúp chẩn đoán nguyên nhân gây phù phổi cấp

2.3. Điện tâm đồ

Điện tâm đồ cũng không giúp chẩn đoán xác định chứng phù phổi cấp song cũng góp phần trong chẩn đoán nguyên nhân tim mạch nên thường chỉ định sau khi cấp cứu.

2.4. Xét nghiệm lâm sàng khác

Để chẩn đoán tình trạng phù phổi cấp cũng như phân biệt bệnh, bệnh nhân có thể được chỉ định các xét nghiệm lâm sàng khác như: khí máu động mạch, xét nghiệm protein máu, bão hòa oxy mạch nảy, men tim,…

3. Điều trị phù phổi cấp do tim như thế nào?

Điều trị phù phổi cấp do tim cần kết hợp điều trị triệu chứng để cứu sống người bệnh, phục hồi chức năng phổi cùng với điều trị nguyên nhân là bệnh lý tim mạch.

3.1. Điều trị phù phổi cấp

Điều trị phù phổi cấp phải tiến hành nhanh chóng với các phương pháp sau:

Thở oxy

Thở oxy thông thường hoặc thở máy cho bệnh nhân phù phổi cấp để đảm bảo oxy trong máu, bảo vệ não và các tế bào cơ thể. 

Dùng thuốc

Các loại thuốc hỗ trợ thở, ngăn ngừa biến chứng phù phổi cấp bao gồm:

• Lợi tiểu quai.

• Thuốc giãn mạch.

• Thuốc co mạch nếu phù phổi cấp kèm theo tụt huyết áp và sốc tim.

• Thuốc tăng sức co bóp cơ tim.

• Morphin.

Dùng thuốc giãn mạch cho bệnh nhân phù phổi cấp

Điều trị bệnh phối hợp

Điều trị nếu bệnh nhân phù phổi cấp do tim đi kèm với đái tháo đường, viêm phổi, tăng huyết áp.

Trong quá trình điều trị, theo dõi tình trạng bệnh nhân bằng phương pháp theo dõi huyết áp động mạch xâm lấn, điện tâm đồ, đo độ bão hòa oxy,…

3.2. Điều trị nguyên nhân

Cần điều trị bệnh lý tim mạch gây phù phổi cấp để ngăn ngừa tái phát, tùy từng nguyên nhân mà bác sĩ sẽ có chỉ định điều trị thích hợp.

Trên đây là những kiến thức y học liên quan đến chứng phù phổi cấp do tim là gì và các thông tin liên quan. Hi vọng giúp bạn đọc hiểu và chăm sóc, xử lý đúng cách hơn nếu bản thân hoặc người xung quanh không may mắc phải. Cần lưu ý bệnh nhân phù phổi cấp cần được cấp cứu y tế càng sớm càng tốt.

Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ hoàn toàn miễn phí.