1. Một số đặc điểm của cây và quả bầu

Bầu là cây dây leo thuộc họ Cucurbitaceae, được trồng để ăn quả. Quả bầu ban đầu dùng để lưu trữ nước rồi về sau được dùng như một loại rau. Cây bầu ưa vùng đất cao ráo, quả bầu nếu thu hoạch khi còn non thì vỏ mềm và hạt nhỏ nhưng để đến khi già mới hái thì xơ và có vị chua.

Bầu thuộc họ dây leo, chứa nhiều thành phần dinh dưỡng tốt với sức khỏe

Quả bầu lành tính, vị ngọt, có công dụng trừ ngứa, lợi tiểu, giải độc và giải nhiệt. Ngoài ra đây còn là một loại rau ăn quả có hàm lượng dinh dưỡng rất cao. Trong 100g quả bầu chứa: 95% nước, 21% calcium, 25% phosphor, 2.9% glucid, 1% cellulose, 0.2 mg sắt, 0.5% protid; cùng các loại vitamin như: 0.03 mg B2, 0.02 mg caroten, 12 mg C, 0.40 mg PP và 0.02 mg B1. Đặc biệt, quả bầu chứa tới hơn 90% nước nên đủ khả năng để đáp ứng đầy đủ lượng nước cần có cho cơ thể.

Mỗi bộ phận của quả bầu đều có những công dụng riêng cho sức khỏe con người, như:

- Phần vỏ: vị ngọt, tính bình có công dụng lợi tiểu, chữa chướng bụng và phù thũng.

- Phần hạt và ruột: vừa giàu vitamin và dưỡng chất vừa có tác dụng trị giun và chứng đau đầu. Nếu bị viêm hay tụt lợi có thể đun hạt bầu lấy nước súc miệng sẽ thấy cải thiện rõ rệt.

2. Những giá trị sức khỏe mà quả bầu mang lại

2.1. Lợi ích của quả bầu với sức khỏe

- Kiểm soát huyết áp

Quả bầu giàu dưỡng chất flavonoid giúp cải thiện khả năng giãn nở của mạch máu bên trong cơ thể và kiểm soát huyết áp. Thường xuyên tiêu thụ dưỡng chất này có thể làm giảm nguy cơ bị rối loạn do thoái hóa thần kinh, bệnh ung thư và bệnh tim mạch.

- Ổn định đường huyết

Có thể xem quả bầu là vị thuốc tự nhiên có hiệu quả tốt đối với giảm nồng độ đường huyết vì thế mà nó giúp ổn định đường huyết của bệnh nhân tiểu đường. Việc uống nước sắc từ vỏ bầu mỗi ngày 1 cốc và duy trì trong 3 ngày có thể giúp kiểm soát được bệnh tiểu đường.

Uống nước sắc từ quả bầu giúp ổn định đường huyết

- Ngừa lão hóa

Terpenoid - hợp chất có trong quả bầu là chất chống oxy hóa thực vật đảm nhận nhiệm vụ tăng cường sức khỏe tổng thể của cơ thể con người.

- Tăng cường miễn dịch, hỗ trợ giảm cân

Hoạt chất sinh học saponin có trong quả bầu có vai trò kiểm soát trọng lượng cơ thể tương đối tốt nhờ vào cơ chế ngăn chặn cảm giác thèm ăn và ức chế sự hình thành mô mỡ. Bầu còn là quả rất carbs nên phù hợp với người đang theo chế độ ăn low carb. Ngoài ra, saponin của quả bầu còn hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể.

- Cải thiện tiêu hóa

Nhờ vào đặc tính gây, nhuận tràng và gây sổ mà quả bầu được xem là công cụ hỗ trợ cho hệ tiêu hóa. Uống nước sắc từ hạt bầu có thể giảm táo bón nhanh chóng.

Loại quả này còn chứa nhiều chất xơ không tan giúp làm sạch ruột, hạn chế táo bón và cải thiện tiêu hóa. Chất xơ hòa tan có trong quả bầu có thể tạo thành chất giống như gel ở trong ruột có tác dụng làm chậm quá trình tiêu hóa và thúc đẩy cảm giác no. Ngoài ra, bầu còn giảm sự tích lũy của nồng độ axit và khí trong ruột.

- Cải thiện sức khỏe hô hấp

Thịt của quả bầu có thể tăng cường sức khỏe hô hấp, chống ho, hen suyễn và các rối loạn khác do cuống phổi.

- Chữa trị nhiễm trùng đường tiết niệu

Uống nước ép từ quả bầu tươi có thể cải thiện các triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu. Không những thế, việc ăn quả bầu mỗi ngày còn giúp thúc đẩy đi tiểu tiện thường xuyên nhờ đó mà đào thải được độc tố ra khỏi cơ thể, tăng khả năng kháng khuẩn và ngăn ngừa sự tích tụ của vi khuẩn trong đường tiết niệu.

Quả bầu có thể được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau

- Làm chậm lão hóa tóc

Mỗi ngày uống một cốc nước ép bầu có thể giúp lấy lại được màu tóc tự nhiên. Vì thế mà nhiều người vẫn xem đây như một phương thuốc dân gian trong điều trị cho những người có mái tóc hoa râm.

- Phòng ngừa bệnh tim mạch

Chất xơ hòa tan cùng các loại khoáng chất như natri, kali trong quả bầu hỗ trợ rất tốt cho sức khỏe hệ tim mạch. Cụ thể: nó làm giảm lượng cholesterol bám trên thành mạch máu đồng thời ngăn ngừa nguy cơ bị đột quỵ hoặc mắc bệnh tim. Mỗi ngày uống một cốc nước ép hay ăn quả bầu sẽ phòng ngừa nguy cơ đối với bệnh tim mạch.

- Nuôi dưỡng vẻ đẹp làn da

Nước của quả bầu rất giàu vitamin nên không chỉ khôi phục lại sức sống cho da mà còn ngăn chặn sự phát triển của mụn, điều tiết dầu trên da và giúp trẻ hóa tế bào da. Bổ sung bầu vào bữa ăn hàng ngày sẽ mang lại lại da khỏe mạnh và tươi sáng.

2.2. Món ăn tốt từ quả bầu

Có rất nhiều cách chế biến món ăn từ quả bầu: cắt khối để luộc ăn hoặc nấu thêm vào món súp, món hầm. Nhiều người còn dùng quả bầu để làm kẹo, trộn salad, ăn sống hoặc chiên, nướng.

2.3. Khi ăn quả bầu nên lưu ý

Nếu khi ăn phát hiện ra bầu có vị đắng thì nên bỏ ngay quả này đi vì có thể bị ngộ độc Cucurbitacin. Khi rơi vào trường hợp này, mức độ nhẹ thì cơ thể sẽ tự đào thải Cucurbitacin ra bên ngoài nhưng ở mức độ nặng thì dễ gây đau bụng, buồn nôn.

Tuy là loại quả ngon và có tính mát nhưng mỗi tuần cũng không nên ăn quá 3 bữa bầu mà nên đan xen nhiều loại rau củ quả để cơ thể có cơ hội tiếp thu đa dạng các loại dưỡng chất và vitamin tự nhiên. Người bị đầy hơi, lạnh bụng không nên ăn bầu để tránh làm trầm trọng hơn những tình trạng này.

Nói chung, quả bầu nhiều nước, ít calo, giàu chất dinh dưỡng và chất xơ. Y học cổ truyền dùng quả bầu để phòng ngừa, điều trị nhiều loại bệnh lý bởi công dụng giảm viêm, cải thiện tiêu hóa, chống nhiễm trùng,... Tuy đến nay vẫn chưa có bằng chứng khoa học nào về những lợi ích này nhưng quả bầu cũng không hề gây hại gì cho sức khỏe nên bạn có thể bổ sung vào chế độ ăn của mình để có thêm sự đa dạng và hấp dẫn cho khẩu phần ăn hàng tuần.