Phù chân, tiểu ít - Dấu hiệu của thận đang kêu cứu

Suốt 16 năm qua, ông H.N.T (72 tuổi, trú tại Nghệ An) phải sống chung với nhiều căn bệnh như: đái tháo đường type 2, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa lipid máu. Ông đang điều trị thuốc theo đơn bảo hiểm y tế tại một bệnh viện lớn ở Nghệ An, nhưng ít làm các cận lâm sàng để theo dõi biến chứng của bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp. 

Khoảng 1 tuần gần đây, ông T. xuất hiện triệu chứng phù mu bàn chân và mặt trước cẳng chân hai bên, kèm theo tình trạng tiểu ít hơn bình thường. Ông đi khám định kỳ thì được cảnh báo xét nghiệm creatinine máu tăng (136 µmol/L). Lo lắng mình bị suy thận, ông T. đến Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Nghệ An để thăm khám.

Theo bác sĩ Võ Thị Lê - Chuyên khoa Nội, Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Nghệ An, qua khám lâm sàng và hỏi bệnh, bệnh nhân có các biểu hiện như: phù chân, tiểu ít và có tiền sử mắc đái tháo đường type 2, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa lipid máu trong nhiều năm. Khám các cơ quan, bộ phận khác chưa phát hiện bất thường.

Bệnh nhân được chỉ định làm một số thăm dò cận lâm sàng để theo dõi và chẩn đoán bệnh. Kết quả xét nghiệm cho thấy, chỉ số protein và microalbumin trong nước tiểu tăng cao. So sánh với các kết quả trước đó của bệnh nhân, chỉ số này ở mức cao, phản ánh chức năng lọc của thận bị suy giảm.

Mức lọc cầu thận (eGFR) - một chỉ số quan trọng để đánh giá chức năng thận trong 4 tháng gần đây nhất, giảm dần từ 51.8 ml/phút xuống còn 44.5 ml/phút. Thông thường, eGFR dưới 60 ml/phút/1,73m2 và kéo dài tối thiểu 3 tháng, chứng tỏ thận của bệnh nhân đã bị tổn thương mạn tính. 

Phù chân, tiểu ít… là những triệu chứng của thận đang bị tổn thương mạn tính. Ảnh minh họa

Ngoài ra, xét nghiệm nước tiểu cho thấy, bệnh nhân có albumin niệu vi lượng (54.3mg/L), cùng với lượng creatinin niệu là 14917.25 µmol/L, chỉ số uACR là 32.21 - một dấu hiệu cho thấy thận đang bị “rò rỉ” albumin.

Từ tất cả các dấu hiệu trên, bác sĩ đưa ra chẩn đoán, bệnh nhân mắc bệnh thận mạn (giai đoạn 3a), đi kèm với đó là các bệnh: đái tháo đường type 2, tăng huyết áp và rối loạn chuyển hóa lipid máu. Bệnh nhân được kê đơn thuốc điều trị ngoại trú và tư vấn chế độ ăn uống, tập luyện.

Những giai đoạn tiến triển và mức độ nghiêm trọng của bệnh thận mạn

Bác sĩ Võ Thị Lê cho biết, bệnh thận mạn (BTM) được hiểu là những bất thường về cấu trúc hoặc chức năng của thận, kéo dài tối thiểu 3 tháng, gây ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh.

Bệnh thận mạn có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tử vong cho người bệnh. Ảnh minh họa

Bệnh được chia thành 5 giai đoạn:

• Giai đoạn 1 (eGFR ≥ 90 ml/phút/1,73m²): thận còn tốt nhưng đã có tổn thương âm thầm, gần như không có triệu chứng rõ ràng.
• Giai đoạn 2 (eGFR 60-89 ml/phút): tổn thương bắt đầu rõ ràng hơn nhưng có thể vẫn chưa có triệu chứng; đã xuất hiện “rò rỉ” albumin trong nước tiểu (uACR tăng).
• Giai đoạn 3: chia làm suy thận độ 3a (eGFR 45 - 59 mL/phút) và suy thận độ 3b (eGFR 30 - 44 mL/phút). Người bệnh xuất hiện triệu chứng: mệt mỏi, tiểu ít, phù chân tay, cao huyết áp khó kiểm soát, rối loạn cân bằng muối - nước, tăng nguy cơ suy tim…
• Giai đoạn 4 (eGFR 15-29 mL/phút): suy thận nặng. Triệu chứng rõ rệt hơn: phù nặng, ngứa, chán ăn, buồn nôn, mất ngủ, suy nhược… Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh sẽ đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm như: suy tim, tăng huyết áp, phù não, phù phổi và đái tháo đường… Bệnh nhân cần chuẩn bị chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận.
• Giai đoạn 5 (eGFR < 15 mL/phút): BTM giai đoạn cuối. Thận gần như không còn khả năng lọc máu. Người bệnh mệt mỏi cực độ, thở nông, lú lẫn, thậm chí hôn mê. Ở giai đoạn này, bệnh nhân phải chạy thận nhân tạo suốt đời hoặc ghép thận mới duy trì được sự sống.

Đối tượng nào cần tầm soát bệnh thận mạn để tránh những biến chứng nguy hiểm?

Theo bác sĩ Võ Thị Lê, trong Hướng dẫn thực hành lâm sàng về bệnh thận (KDIGO 2024) nhấn mạnh vai trò quan trọng của uACR và eGFR trong tầm soát và chẩn đoán sớm bệnh thận mạn. Hai xét nghiệm này nên được sử dụng đồng thời để tầm soát và phân tầng nguy cơ. Các đối tượng nguy cơ cao mắc BTM cần được làm xét nghiệm định kỳ và điều trị sớm tránh bệnh thận tiến triển đến giai đoạn cuối, dẫn đến các biến cố tim mạch và tử vong.

“Không phải mọi bệnh nhân bị bệnh thận mạn đều diễn tiến đến giai đoạn cuối. Do bệnh thận mạn là yếu tố nguy cơ cao nhất của bệnh lý tim mạch (không kể bệnh nhân có hoặc không các yếu tố nguy cơ tim mạch kinh điển) và các biến chứng khác (thiếu máu, suy dinh dưỡng, bệnh xương và chất khoáng), bệnh nhân bị bệnh thận mạn có thể tử vong do biến cố tim mạch trước khi đến giai đoạn cuối”, bác sĩ Lê chia sẻ.

Những bệnh nhân có nguy cơ cao sau đây cần tầm soát sớm bệnh thận mạn bằng eGFR và uACR:

• Bệnh nhân mắc đái tháo đường;
• Bệnh nhân tăng huyết áp;
• Bệnh nhân mắc bệnh về tim mạch;
• Tiền sử bản thân có bệnh thận khác hoặc gia đình có bệnh thận mạn.

KDIGO 2024 cũng khuyến cáo, nhóm người nguy cơ cao cần đến những cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và can thiệp sớm bệnh thận mạn ngay từ ban đầu sẽ mang lại lợi ích, giảm gánh nặng về kinh tế và ngăn ngừa bệnh tiến triển suy giảm chức năng thận và các biến cố tim mạch.

Hệ thống Y tế MEDLATEC với gần 30 năm hình thành và phát triển, tự hào là đơn vị y tế tư nhân hàng đầu tại Việt Nam được người dân tin tưởng, lựa chọn đến sàng lọc, thăm khám và điều trị các bệnh lý về thận. Đơn vị quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên môn sâu; sở hữu Trung tâm Xét nghiệm công nghệ cao với nhiều máy móc hiện đại, nhập khẩu từ các nước tiên tiến trên thế giới, đáp ứng được khoảng 2.000 danh mục xét nghiệm từ cơ bản đến chuyên sâu.

MEDLATEC sở hữu Trung tâm Xét nghiệm công nghệ cao với nhiều máy móc nhập khẩu hiện đại

Bên cạnh đó, MEDLATEC cũng là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam áp dụng song hành hai chứng chỉ xét nghiệm quốc tế là CAP (Hoa Kỳ) và ISO 15189:2022; là đơn vị y tế đầu tiên ở nước ta có dịch vụ vụ xét nghiệm đạt Thương hiệu Quốc gia Việt Nam; dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tận nơi phủ sóng trên toàn quốc.

Người dân có nhu cầu đặt lịch lấy mẫu xét nghiệm hoặc lịch khám chữa bệnh tại MEDLATEC, vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn và hỗ trợ.