1. Điều trị xuất huyết não tức thời

Khi xảy ra đột quỵ xuất huyết não, dấu hiệu nhận biết là đau đầu, buồn nôn, huyết áp cao đột phát, sau vài phút sẽ xuất hiện dấu hiệu khuyết thiếu thần kinh cục bộ. Tùy vào vùng chảy máu mà tổn thương não và ảnh hưởng của nó khác nhau.

Xuất huyết não xảy ra đột phát và nguy hiểm

Lúc này, các biện pháp cấp cứu cần được tiến hành càng sớm càng tốt nhằm giúp kiểm soát tình trạng chảy máu, hạn chế tối đa nguy cơ lan rộng khối máu tụ cũng như tái phát chảy máu. 

Bác sĩ sẽ kiểm tra để đảm bảo đường thở của bệnh nhân thông thoáng và các chỉ số tuần hoàn ổn định.

1.1. Lưu thông đường thở

Bệnh nhân cần được đặt nằm trên gối, sao cho đầu cao hơn người khoảng 30 độ để máu tuần hoàn về tim tốt hơn, giảm áp lực trong sọ và tránh tình trạng phù não. Ngoài ra, đầu bệnh nhân đặt nghiêng sang một bên để dịch dạ dày khi dây thần kinh tổn thương không trào ngược lên đường hô hấp gây viêm phổi, bít tắc đường thở. Nếu có thì móc hút đờm dãi lưu thông đường thở.

1.2. Điều chỉnh huyết áp, tim mạch

Tim mạch và huyết áp của bệnh nhân cần được theo dõi liên tục để đánh giá. Đến 85% bệnh nhân xuất huyết não bị cao huyết áp, kiểm soát mức huyết áp để tránh xuất huyết não tái phát trở lại. 

Huyết áp cao là nguyên nhân hàng đầu gây xuất huyết não

Cao huyết áp khi xuất huyết não có thể bệnh nhân đã có tiền sử từ trước hoặc đột phát. Trong trường hợp đột phát, huyết áp thường không quá cao, không gây tổn thương lớn và có thể tự cân bằng sau khi điều trị 3 - 5 ngày. Trường hợp có tiền sử cao huyết áp, việc điều chỉnh và giữ ổn định huyết áp khó khăn hơn, ngoài ra có thể bị tổn thương các cơ quan khác.

1.3. Chống phù não

Sau 2 - 3 giờ xuất huyết não, hiện tượng phù não sẽ xuất hiện, kéo dài 5 - 10 ngày. Trong đó, phù não đạt cực đại sau xuất huyết não 24 giờ. 

Đây là tình trạng nguy hiểm bởi phù não làm tăng áp lực trong sọ, giảm áp lực tưới máu, hậu quả là gây tụt, kẹt não. Cần điều trị chống phù não chủ động bằng một số loại thuốc như Magie Sunfat, Mannitol, Glycerol,…

Ngoài ra còn điều trị các rối loạn và dự phòng các rối loạn như hạ đường huyết, tăng thân nhiệt, rối loạn điện giải, chống nhiễm trùng, chống viêm loét tì đè, chống huyết khối tĩnh mạch.

1.4. Phẫu thuật

Với bệnh nhân xuất huyết nặng, vùng tụ máu lớn, sau khi chẩn đoán hình ảnh CT hoặc MRI, bác sĩ sẽ xem xét phương pháp phẫu thuật. Với não bị phù, cần phẫu thuật cắt bỏ tạm thời một phần hộp sọ để giảm áp lực, giảm phù và ngăn chặn chảy máu não nặng hơn. 

 Phẫu thuật cần thực hiện khi xuất huyết não nặng

2. Điều trị xuất huyết não lâu dài

Với bệnh nhân xuất huyết não nhẹ có thể chỉ gặp phải một vài di chứng, nếu điều trị và chăm sóc đúng cách có thể hồi phục một phần và hoàn toàn. Ngược lại, nếu chăm sóc sai cách, không điều trị tích cực, biến chứng có thể nặng nề hơn, kéo dài và có thể xuất huyết não tái phát nặng hơn. Các phương pháp Điều trị xuất huyết não lâu dài để phục hồi gồm:

2.1. Điều trị phục hồi

Nhiều bệnh nhân sau xuất huyết não bị rối loạn chức năng vận động như: liệt một bên người, khó cử động một bên tay, chân,… Bệnh nhân nên được điều trị thường xuyên với các bài tập vật lý trị liệu để phục hồi chức năng vận động. 

Những bài tập phục hồi chức năng vận động sẽ hỗ trợ bệnh nhân có thể từ từ thực hiện được các động tác vận động từ đơn giản đến phức tạp. Ngoài ra, thực hiện các bài tập này giúp các cơ được hoạt động, tránh teo cơ, rút gân.

Nếu bệnh nhân bị liệt, người chăm sóc cần thường xuyên giúp bệnh nhân thay đổi tư thế như: ngồi, nằm nghiêng, kết hợp với xoa bóp các chi, cơ để tránh nguy cơ loét tì đè vùng lưng, hông, giảm tình trạng rút gân, teo cơ do ít vận động. 

Ngoài ra, bệnh nhân bị rối loạn chức năng nhận thức sau xuất huyết não cũng có thể thực hiện bài tập phục hồi chức năng. Người chăm sóc nên thường xuyên nói chuyện, giao tiếp với người bệnh, kể cả bệnh nhân đã mất nhận thức để động viên tinh thần người bệnh.

Phục hồi chức năng hiệu quả cho bệnh nhân bằng các bài tập vật lý trị liệu

2.2. Chế độ dinh dưỡng

Để bệnh nhân xuất huyết não nhanh phục hồi, chế độ dinh dưỡng khoa học đóng vai trò rất quan trọng: 

• Mỗi ngày nạp từ 1.800 - 2.200 kcal để đảm bảo năng lượng cho hoạt động sống, đầy đủ các nhóm chất cần thiết.

• Nên chế biến thành các món ăn dạng lỏng mềm, dễ hấp thu, đặc biệt là bệnh nhân bị biến chứng khó nuốt, méo miệng,… có thể ăn dễ dàng hơn.

• Cung cấp đủ chất xơ từ rau củ, trái cây tránh tình trạng táo bón.

• Chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày, tránh tình trạng quá no hoặc quá đói.

• Giảm muối sử dụng trong các món ăn vì muối có thể gây tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, nguy cơ xuất huyết não tái phát cao hơn.

• Cung cấp dinh dưỡng đúng cách: bệnh nhân xuất huyết não nhẹ có thể tự ăn uống thì nên để bệnh nhân tự thực hiện, không thúc ép. Với bệnh nhân biến chứng nặng, vẫn cần cung cấp dinh dưỡng bằng ống truyền, lưu ý truyền nhẹ nhàng để tránh khiến bệnh nhân sặc.

Chế độ dinh dưỡng tốt không những đảm bảo sức khỏe cho bệnh nhân xuất huyết não mà còn giúp việc phục hồi nhanh chóng hơn.

2.3. Biện pháp dự phòng

Người bị xuất huyết não, đặc biệt người có tiền sử cao huyết áp, rối loạn mỡ máu,… có nguy cơ tái phát cao nếu không có biện pháp dự phòng hiệu quả. 

• Giữ thân nhiệt ổn định: Khi thời tiết chuyển lạnh cần lưu ý giữ ấm cơ thể người bệnh, tránh ra ngoài trời nắng nóng có thể gây sốc nhiệt,… Thân nhiệt thay đổi đột ngột khiến mạch máu chưa kịp giãn nở thích nghi có thể dẫn tới vỡ mạch máu.

Xuất huyết não có thể tái phát nếu không phòng ngừa tốt

• Không tắm khuya và tiếp xúc với gió mạnh, nhất là người bị cao huyết áp.

• Kiêng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích.

• Giữ tinh thần thoải mái, ổn định, tránh xúc động quá mức hoặc làm việc, suy nghĩ nhiều dẫn đến Stress, ngủ không đủ giấc.

• Bệnh nhân bị tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, tiểu đường, xơ vữa động mạch,… cần điều trị tích cực.

• Không vận động thể lực quá mạnh như chạy nhanh, thể thao mạo hiểm, đá bóng, mang vác nặng,…

• Thường xuyên thăm khám bác sĩ định kỳ để kiểm tra và phát hiện sớm nếu có yếu tố nguy cơ.

Xuất huyết não có chữa được không? Bệnh nhân hoàn toàn có thể được cứu sống và hạn chế biến chứng nếu điều trị xuất huyết não đúng cách. Việc chăm sóc và điều trị sau xuất huyết não cũng giữ vai trò quan trọng để người bệnh quay lại cuộc sống bình thường.