1. Tuyến giáp nhu mô không đều - dấu hiệu nhân tuyến giáp

Tuyến giáp nằm ở vị trí vùng cổ trước, gồm 2 thùy, thùy trái và thùy phải. Mỗi thùy áp vào mặt trước sụn giáp và phần trên của khí quản, có giữa có eo tuyến nối, tạo thành hình như con bướm. Tuyến giáp bình thường thì hai thùy sẽ có nhu mô đồng đều, không xuất hiện khối u.

Nếu một trong hai thùy có khối u thì được gọi là nhân tuyến giáp. Nhân tuyến giáp là dạng tổn thương khu trú ở tuyến giáp, gây thay đổi cấu trúc và chức năng tuyến. Nhân tuyến giáp khá thường gặp, với phát hiện lâm sàng ở khoảng 4 - 7 % dân số. Nữ giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới khoảng 5 lần, thường phát hiện qua siêu âm kiểm tra.

Nhân tuyến giáp có thể là đơn nhân hoặc đa nhân. Với các nhân kích thước lớn, người bệnh có thể sờ thấy vùng cổ tuyến giáp lồi lên. Còn với nhân kích thước nhỏ hơn 1cm, hoặc nằm xa bề mặt thì khó khám phát hiện thấy mà chỉ biết được qua siêu âm.

Hầu hết u tuyến giáp là lành tính

Hầu hết các trường hợp siêu âm phát hiện nhân tuyến giáp là lành tính, nhưng vẫn có trường hợp là nhân ác tính, chứa tế bào ung thư. Dấu hiệu siêu âm tuyến giáp gợi ý nhân tuyến giáp lành tính như sau:

- Viền hồi âm kém, bao quanh nốt.

- Nốt thoái hóa nang dạng bọt biển.

- Nốt đồng hồi âm với nhu mô tuyến giáp.

- Nốt thoái hóa nang.

Còn nếu tuyến giáp nhu mô không đều, có nhân tuyến giáp thì những dấu hiệu sau nghi ngờ là ác tính:

- Bờ không đều, đa cung.

- Giảm âm hoặc rất giảm âm.

- Có chiều cao lớn hơn chiều rộng.

- Có vi vôi hóa.

- Hạch di căn.

- Xâm lấn vỏ bao hoặc mô kẽ lân cận.

- Tổn thương cứng trên siêu âm đàn hồi.

Tùy theo tình trạng bệnh nhân mà nhân tuyến giáp có thể được điều trị theo những cách khác nhau. Hiện nay, các phương pháp điều trị nhân tuyến giáp bao gồm: Phẫu thuật loại bỏ nhân giáp, Điều trị bằng Thyroxine, Tiêm cồn qua da, Điều trị Iod phóng xạ.

Nhân tuyến giáp có thể điều trị loại bỏ

2. Tuyến giáp nhu mô không đều - dấu hiệu ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp là bệnh lý ung thư không phổ biến, chiếm khoảng 2% các trường hợp mắc ung thư tại Hà Nội. Ung thư tuyến giáp tiến triển thầm lặng, tỉ lệ gặp cao hơn ở các vùng bướu cổ địa phương, phụ nữ tuổi từ 40 - 60. 

Hiện chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp, nhưng có 2 nguy cơ thường gặp nhất là:

- Tiền sử từng chiếu xạ vùng đầu - cổ: trong điều trị các bệnh u thanh quản, hạch cổ, tuyến hạnh nhân quá phát, u vòm họng,… Sau khi nhiễm phóng xạ, nguy cơ ung thư giáp tăng đáng kể.

- Tiền sử gia đình từng mắc bệnh ung thư giáp, đặc biệt là ung thư tủy giáp trạng. Theo thống kê, khoảng 6% bệnh nhân ung thư giáp dạng nhú có yếu tố gia đình, nhất là người bệnh polyp gia đình, hội chứng Pendred, bệnh đa nội tiết,…

Trên lâm sàng, ung thư tuyến giáp thể hiện ở tình trạng u tuyến giáp, hạch cổ và di căn. Hiện nay, siêu âm là một trong những kỹ thuật chẩn đoán, phát hiện ung thư tuyến giáp phổ biến nhất.

Theo đó, bệnh nhân ung thư tuyến giáp khi siêu âm có thể thấy một trong các dấu hiệu sau: nhu mô 2 thùy không đều, có nhân đặc, có hạch di căn, nhân giảm âm hoặc rất giảm âm, vôi hóa bên trong,… 

Tuy nhiên, đây chỉ là dấu hiệu nghi ngờ ung thư tuyến giáp, bệnh nhân khi phát hiện bất thường cần thực hiện chọc hút tế bào và phân tích để có kết luận cuối cùng. Nếu bệnh nhân gặp khó khăn với phương pháp chọc hút tế bào, bác sỹ có thể chỉ định chụp cộng hưởng từ MRI, chụp cắt lớp CT để đánh giá sự lan rộng của ung thư tuyến giáp. 

U ác tính ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp cần được điều trị sớm, tránh di căn và lan rộng sẽ hạn chế được biến chứng và xâm lấn, kéo dài tiên lượng sống.

3. Cần làm gì khi tuyến giáp nhu mô không đều?

Khi siêu âm phát hiện nhu mô tuyến giáp không đều, bác sỹ sẽ kiểm tra thêm các vị trí khác của tuyến giáp để kiểm tra bất thường. Nếu phát hiện nhân tuyến giáp, cần xác định chính xác xem là bướu nhân lành tính hay u ác tính. Ngoài dấu hiệu siêu âm, phương pháp kiểm tra chính xác là chọc hút tế bào tuyến giáp. 

Dưới sự hỗ trợ của siêu âm, bác sỹ sẽ chọc kim nhỏ vào các nhân tuyến giáp để lấy mẫu tế bào, phân tích dưới kính hiển vi và tìm tế bào ung thư ác tính. Các kết quả có thể gặp gồm:

- Ác tính: Nhân tuyến giáp ác tính chiếm từ 4 - 5% các trường hợp, khối u ở dạng thể nang, thể nhú, thể tủy hoặc ung thư thể không biệt hóa.

- Lành tính: Trường hợp này chiếm khoảng 69 - 74% các trường hợp nhân tuyến giáp. Bướu nhân có thể ở dạng bướu keo, viêm tuyến giáp Hashimoto, viêm tuyến giáp bán cấp, nang tuyến giáp.

- Không xác định: Có thể là quá sản nang, quá sản tế bào Hurthle hoặc nghi ngờ ung thư.

- Không có chẩn đoán: Khoảng 5% trường hợp sinh thiết dưới hướng dẫn của siêu âm không có chẩn đoán. Bệnh nhân cần thực hiện sinh thiết lại hoặc phẫu thuật.

Chẩn đoán nhân tuyến giáp lành tính hay ác tính

Ngoài ra, bác sỹ có thể sử dụng xét nghiệm sinh hóa, xạ hình tuyến giáp để đánh giá nhân tuyến giáp. Nếu bệnh lý lành tính, việc điều trị khá đơn giản, chủ yếu là cắt bỏ hoặc loại bỏ u nhân tuyến giáp. Nhưng nếu là ác tính, u ung thư tuyến giáp thì cần điều trị kết hợp, tùy theo tình trạng bệnh.

Như vậy, siêu âm thấy tuyến giáp nhu mô không đều chưa đủ thông tin để kết luận tình trạng bệnh lý. Do đó, bệnh nhân cần được kiểm tra kỹ bằng siêu âm hoặc các phương pháp chẩn đoán khác để kết luận. Từ đó, bác sỹ mới có phương pháp điều trị thích hợp.