1. Ung thư khoang miệng là gì?

Ung thư khoang miệng là tình trạng các tế bào bất thường trong khoang miệng (bao gồm môi, lưỡi, nướu, mặt trong má, vòm miệng, sàn miệng...) tăng sinh một cách mất kiểm soát, tạo thành khối u ác tính. Theo nghiên cứu được đăng trên Tạp chí y học Việt Nam tập 510 (2022), khoảng 80 - 90% các trường hợp ung thư khoang miệng là ung thư biểu mô tế bào vảy – một loại ung thư phát sinh từ lớp tế bào lót bề mặt khoang miệng.

Nguyên nhân chính xác gây ung thư khoang miệng vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng có nhiều yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh, bao gồm:

• Sử dụng thuốc lá: Hút thuốc lá, xì gà, thuốc lào hoặc sử dụng các sản phẩm thuốc lá không khói (thuốc lá nhai, thuốc lá ngậm) là yếu tố nguy cơ hàng đầu;

Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra ung thư khoang miệng 

• Uống rượu bia: Đặc biệt là uống rượu bia với tần suất cao và số lượng lớn;
• Nhai trầu: Thói quen này làm tăng nguy cơ ung thư khoang miệng;
• Virus HPV (Human Papillomavirus): Một số chủng HPV, đặc biệt là HPV-16, có liên quan đến sự phát triển của Ung thư ở vùng khoang miệng và hầu họng;
• Vệ sinh răng miệng kém: Tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây tổn thương niêm mạc miệng;
• Tiền sử gia đình: Có người thân mắc ung thư khoang miệng có thể làm tăng nguy cơ.
• Tuổi tác: Nguy cơ mắc bệnh tăng lên theo tuổi, thường gặp ở người trên 40 tuổi;
• Các tổn thương tiền ung thư: Bạch sản (mảng trắng), hồng sản (mảng đỏ) trong miệng có thể tiến triển thành ung thư;
• Hệ miễn dịch suy yếu: Do HIV/AIDS hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch;
• Tiếp xúc với tia UV: Người làm việc ngoài trời nhiều dễ bị ung thư môi do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời kéo dài.

Các dấu hiệu của ung thư khoang miệng có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí và giai đoạn bệnh. Một số dấu hiệu thường gặp bao gồm:

• Vết loét hoặc mảng trắng, đỏ trong miệng: Các vết này lâu lành (trên 2 tuần) và có thể gây đau hoặc không đau, loét cùng một vị trí;
• Khối u hoặc cục sưng trong miệng hoặc cổ: Có thể sờ thấy hoặc nhìn thấy, khối chắc cứng hoặc sần sùi như súp lơ;
• Đau hoặc khó chịu dai dẳng ở miệng: Đau có thể lan lên tai;
• Khó khăn khi nhai, nuốt hoặc nói: Cảm giác vướng víu trong miệng;
• Thay đổi giọng nói: Khàn giọng hoặc giọng nói khác lạ, khó cử động lưỡi;
• Răng lung lay không rõ nguyên nhân: Hoặc răng giả không còn vừa vặn;
• Chảy máu trong miệng không rõ nguyên nhân;
• Tê hoặc mất cảm giác ở một vùng nào đó trong miệng;
• Hôi miệng kéo dài;
• Sụt cân không rõ nguyên nhân;
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ.

2. Chẩn đoán và điều trị ung thư khoang miệng

Chẩn đoán

Việc chẩn đoán ung thư khoang miệng thường bao gồm các bước sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ quan sát và sờ nắn vùng khoang miệng, hạch cổ để phát hiện khối u hoặc dấu hiệu bất thường;
• Sinh thiết: Đây là phương pháp quan trọng nhất để chẩn đoán xác định ung thư. Mẫu mô nghi ngờ sẽ được lấy và phân tích dưới kính hiển vi;
• Nội soi tai mũi họng: Để kiểm tra các vùng lân cận, đặc biệt trong trường hợp nghi ngờ lan rộng;
• Chẩn đoán hình ảnh: Bao gồm chụp X-quang, CT scan, MRI hoặc PET-CT để đánh giá mức độ xâm lấn và di căn (nếu có).

Điều trị

Việc điều trị ung thư khoang miệng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí, kích thước và giai đoạn của khối u, loại tế bào ung thư, sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Các phương pháp điều trị chính bao gồm:

• Phẫu thuật: Đây thường là phương pháp điều trị chính cho các trường hợp ung thư khoang miệng giai đoạn sớm. Phẫu thuật có thể bao gồm cắt bỏ khối u nguyên phát và các mô xung quanh, nạo vét hạch cổ (nếu cần) để loại bỏ các tế bào ung thư có thể đã lan đến hạch bạch huyết;

Nhiều trường hợp mắc ung thư khoang miệng cần thực hiện phẫu thuật 

• Xạ trị: Sử dụng tia xạ năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Xạ trị có thể được sử dụng đơn độc, trước phẫu thuật để thu nhỏ khối u, sau phẫu thuật để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại, hoặc kết hợp với hóa trị trong các trường hợp tiến triển;
• Hóa trị: Sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư trên toàn cơ thể. Hóa trị thường được sử dụng kết hợp với xạ trị trong các trường hợp ung thư giai đoạn tiến triển hoặc khi có nguy cơ tái phát cao. Hóa trị cũng có thể được sử dụng để điều trị ung thư di căn;

Liệu pháp nhắm trúng đích và miễn dịch: Trong những năm gần đây, các phương pháp điều trị sinh học như thuốc kháng thể đơn dòng (EGFR inhibitor) hoặc miễn dịch (PD-1/PD-L1 inhibitor) được nghiên cứu và ứng dụng cho một số nhóm bệnh nhân đặc biệt.

3. Biện pháp phòng ngừa ung thư khoang miệng

Để phòng ngừa ung thư khoang miệng, điều quan trọng nhất là tập trung vào việc thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt lành mạnh:

• Tránh xa các sản phẩm thuốc lá: Ngừng hút thuốc lá, xì gà, thuốc lào và không sử dụng các sản phẩm thuốc lá không khói (thuốc lá nhai, thuốc lá ngậm);
• Hạn chế hoặc ngừng uống rượu bia: Uống nhiều rượu bia làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư khoang miệng;
• Vệ sinh răng miệng đúng cách: Đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày, dùng chỉ nha khoa và súc miệng diệt khuẩn thường xuyên. Khám nha khoa định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm các vấn đề răng miệng;
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Tăng cường tiêu thụ rau xanh và trái cây tươi, giàu vitamin và chất chống oxy hóa. Hạn chế ăn các thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ và đường;
• Quan hệ tình dục an toàn: Quan hệ tình dục an toàn để giảm nguy cơ lây nhiễm virus HPV, một yếu tố nguy cơ gây ung thư khoang miệng và họng;
• Tiêm phòng HPV: Vắc xin HPV có thể giúp phòng ngừa một số loại ung thư liên quan đến HPV, bao gồm cả ung thư vòm họng và một số trường hợp ung thư khoang miệng;

Tiêm phòng để hạn chế nguy cơ mắc ung thư khoang miệng từ virus HPV 

• Tránh tiếp xúc trực tiếp với tia cực tím: Thường xuyên sử dụng kem chống nắng trước khi đi ra ngoài.

Ung thư khoang miệng là bệnh lý ác tính nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa, phát hiện sớm và kéo dài sự sống cho người bệnh. Hiện nay, Hệ thống Y tế MEDLATEC là đơn vị y tế uy tín trong thực hiện thăm khám định kỳ nói chung và tầm soát sớm ung thư nói riêng. Bạn đọc có thể liên hệ tới MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn và đồng hành trên hành trình bảo vệ sức khỏe ngay hôm nay!