1. Thuốc mỡ máu là gì?

Thuốc mỡ máu là nhóm thuốc được dùng để giảm nồng độ các chất cholesterol và triglycerid trong máu. Mục đích chính của việc dùng thuốc nhằm ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm do mỡ máu gây ra như xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ,... 

Các nhóm thuốc mỡ máu thường được sử dụng gồm:

• Statin: Được sử dụng nhiều nhất để hạ cholesterol xấu (LDL). Thuốc có thể gây tăng men gan nhẹ, đau cơ,...
• Fibrate: Tăng phân hủy chất béo và giảm sản xuất triglycerid. Thuốc có thể làm tăng men gan, rối loạn tiêu hóa, đau cơ nếu dùng chung với statin,...
• Niacin: Có thể làm giảm LDL, tăng HDL, nhưng hiện nay ít được sử dụng do lợi ích hạn chế và nguy cơ tác dụng phụ (đỏ bừng, ngứa, tăng men gan).
• Ezetimibe: Ngăn hấp thu cholesterol ở ruột non để làm giảm cholesterol đi vào máu. Một số trường hợp dùng thuốc có thể bị đau bụng, tiêu chảy nhẹ. 
• Omega-3: Giảm sản xuất triglycerid ở gan, hỗ trợ bảo vệ tim mạch.

Thuốc mỡ máu được chỉ định sử dụng để kiểm soát nồng độ cholesterol trong máu

2. Uống thuốc mỡ máu có hại gan không?

2.1. Cơ chế tác động của thuốc mỡ máu lên gan

Để trả lời câu hỏi “uống thuốc mỡ máu có hại gan không”, trước tiên bạn cần hiểu được cơ chế tác động của thuốc tới gan. Thuốc hạ mỡ máu, nhất là nhóm statin, hoạt động bằng cách ức chế men trong gan - nơi sản xuất cholesterol. Do gan là “cửa ngõ” xử lý thuốc, nên trong một số trường hợp, thuốc có thể ảnh hưởng đến men gan hoặc gây tổn thương gan.

2.2. Khả năng gây hại cho gan khi dùng thuốc mỡ máu

Đa số người bệnh dùng thuốc mỡ máu không bị tổn thương gan nghiêm trọng. Một số ít trường hợp dùng thuốc mỡ máu có thể tăng men gan nhẹ, nhưng thường trở lại bình thường sau khi giảm liều hoặc ngưng thuốc. Trường hợp hiếm gặp, thuốc có thể gây viêm gan hoặc tổn thương gan nặng, nhưng tỷ lệ rất thấp.

Như vậy, uống thuốc mỡ máu có hại gan không còn tùy thuộc vào cơ địa, bệnh lý hiện tại, thời gian và liều lượng thuốc được sử dụng. 

Thuốc mỡ máu thường có nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực đến gan với các trường hợp: 

• Nguy cơ cao hơn ở người có bệnh gan tiến triển hoặc đang hoạt động. Trong các bệnh lý gan mạn tính ổn định (như gan nhiễm mỡ), statin vẫn có thể được sử dụng an toàn.
• Sử dụng thuốc sai cách: Uống quá liều hoặc tự ý tăng liều để giảm mỡ máu nhanh, uống thuốc không đúng thời gian được chỉ định, dùng chung thuốc với các loại thuốc dễ gây tương tác hoặc uống bia rượu trong thời gian điều trị.
• Không tái khám, theo dõi định kỳ để phát hiện sớm tổn thương gan.

Uống bia rượu trong thời gian dùng thuốc mỡ máu dễ gây hại cho gan

2.3. Dấu hiệu gan bị ảnh hưởng khi uống thuốc mỡ máu

Nếu đang uống thuốc mỡ máu và xuất hiện các triệu chứng sau, bạn cần đi khám ngay để xét nghiệm men gan, điều chỉnh liều hoặc đổi loại thuốc phù hợp:

• Mệt mỏi, chán ăn.
• Buồn nôn, đầy bụng.
• Vàng da, vàng mắt.
• Nước tiểu sẫm màu.
• Đau tức vùng hạ sườn phải.

3. Cách sử dụng thuốc mỡ máu an toàn, hạn chế ảnh hưởng tới gan

Để kiểm soát mỡ máu mà không phải lo lắng quá về vấn đề uống thuốc mỡ máu có hại gan không, người bệnh nên lưu ý:

• Trao đổi với bác sĩ về loại thuốc đang dùng vì có một số loại thuốc có thể tương tác với thuốc mỡ máu và làm tăng nguy cơ gây hại cho gan. 

• Không tự ý tăng hoặc giảm liều thuốc.
• Không tự ý ngưng thuốc khi chưa có ý kiến bác sĩ, vì có thể làm tăng nguy cơ biến chứng tim mạch.
• Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm men gan trước khi bắt đầu điều trị. Sau đó, không cần xét nghiệm định kỳ thường quy, trừ khi xuất hiện triệu chứng gợi ý tổn thương gan (mệt mỏi, vàng da, nước tiểu sẫm màu...).
• Tránh sử dụng rượu bia trong quá trình dùng thuốc để không tăng thêm gánh nặng cho gan, khiến gan bị tổn thương nhanh hơn.
• Không dùng kết hợp với thuốc khác nếu không có chỉ định từ bác sĩ.
• Không bỏ thuốc khi thấy triệu chứng giảm vì sau khi ngừng thuốc, mỡ máu có thể tăng trở lại.
• Ăn nhiều rau xanh, chất xơ, hạn chế mỡ động vật và thực phẩm nhiều dầu mỡ.
• Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút/ngày.

Xét nghiệm máu định kỳ giúp người bệnh được đánh giá nguy cơ uống thuốc mỡ máu có hại gan không

4. Giải đáp một số thắc mắc thường gặp về thuốc mỡ máu

• Người bị men gan cao có uống được thuốc mỡ máu không?

Người có men gan tăng cần được bác sĩ đánh giá nguyên nhân. Nếu men gan tăng do bệnh gan tiến triển, có thể trì hoãn hoặc đổi thuốc. Nếu men gan tăng nhẹ, ổn định, nhiều trường hợp vẫn dùng statin an toàn dưới sự giám sát của bác sĩ.

• Dùng thuốc mỡ máu suốt đời có hại không?

Có những bệnh nhân cần phải dùng thuốc mỡ máu suốt đời nhưng nếu theo dõi sức khỏe đều đặn thì đa số trường hợp không ảnh hưởng nhiều đến chức năng gan.

• Có thể ngưng thuốc mỡ máu khi men gan tăng không?

Nếu men gan chỉ tăng nhẹ, bác sĩ thường sẽ theo dõi thêm. Trường hợp men gan tăng cao, bác sĩ có thể đổi thuốc khác hoặc ngưng dùng thuốc mỡ máu.

• Nếu không uống thuốc mỡ máu, có nguy hiểm không?

Mỡ máu cao trong thời gian dài nếu không được điều trị bằng thuốc mỡ máu rất dễ gây xơ vữa động mạch, đột quỵ, nhồi máu cơ tim.

Nhìn chung, thuốc mỡ máu có thể ảnh hưởng đến gan, nhưng không phải lúc nào cũng gây hại nghiêm trọng. Phần lớn bệnh nhân dùng thuốc mỡ máu an toàn nếu tuân thủ chỉ định và kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Nếu bạn đang dùng thuốc mỡ máu và thấy xuất hiện các dấu hiệu bất thường như vàng da, mệt mỏi kéo dài,... thì nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra, đánh giá nguy cơ uống thuốc mỡ máu có hại gan không.

Quý khách hàng có nhu cầu khám sức khỏe, kiểm tra chức năng gan, có thể liên hệ dịch vụ lấy mẫu tận nơi hoặc đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56.