1. Những thông tin chung về xét nghiệm Coombs

Đây là một loại xét nghiệm được chỉ định thực hiện để có thể tìm ra những kháng thể được tạo ra là protein bởi hệ thống miễn dịch của cơ thể. Bình thường, kháng thể sẽ liên kết với những chất lạ như virus hay vi khuẩn và phá hủy chúng.

Tuy nhiên đôi khi kháng thể lại tiêu diệt những tế bào hồng cầu cần thiết cho cơ thể. Như chúng ta đã biết người được truyền máu phải được truyền những loại máu phù hợp với cơ thể tức là máu được truyền phải có cùng kháng nguyên với những tế bào hồng cầu có sẵn trong cơ thể. Nếu không truyền đúng máu tương thích, kháng thể sẽ phá hủy những tế bào hồng cầu này dẫn đến phản ứng truyền máu và nó có thể gây ra những bệnh nghiêm trọng, thậm chí tử vong.  

Phụ nữ mang thai cũng cần để ý tới nhóm máu của bản thân cũng như của người chồng. Nếu như người mẹ mang máu có Rh âm mà mang thai em bé có Rh dương thì có thể sẽ xảy ra hiện tượng nhạy cảm Rh. 

Nếu máu thai nhi lưu hành trong máu mẹ, hệ miễn dịch của mẹ tạo ra kháng thể chống lại Antigen D của máu thai. Thai kỳ lần đầu tiên không bị nguy hiểm, nhưng với thai kỳ sau nếu thai nhi Rh (+), kháng thể máu mẹ qua nhau và tấn công hồng cầu thai nhi gây thiếu máu tán huyết, vàng da, nặng có thể gây suy tim, suy gan. Tình trạng này gọi là bệnh tán huyết ở trẻ sơ sinh. 

Người mẹ có Rh âm tính có thể sử dụng thuốc tiêm immunoglobulin để có thể ngừng nhạy cảm. Từ khi loại thuốc tiêm này phát triển, những vấn đề về nhạy cảm Rh cũng trở nên rất hiếm. 

Nếu không truyền đúng máu tương thích, kháng thể sẽ phá hủy những tế bào hồng cầu

2. Các xét nghiệm Coombs phổ biến hiện nay

Hiện, có các xét nghiệm Coombs sau:

2.1. Xét nghiệm trực tiếp 

Xét nghiệm này sẽ tìm ra những kháng thể được gắn vào tế bào hồng cầu. Xét nghiệm này có nhiều chỉ định áp dụng:

1. Để sàng lọc máu trong kỹ thuật định nhóm và làm phản ứng phát máu.

2. Để phát hiện tình trạng hồng cầu tăng mẫn cảm đối với thuốc hay với truyền máu 

3. Được sử dụng trong trường hợp nghi ngờ tăng nguyên hồng cầu bào thai để phát hiện các kháng thể đối với các tế bào hồng cầu của trẻ sơ sinh. 

2.2. Xét nghiệm gián tiếp

Coombs gián tiếp là xét nghiệm nhằm tìm ra những kháng thể nhất định ở trong phần chất lỏng hay huyết tương trong máu. Các kháng thể này có thể sẽ tấn công các tế bào hồng cầu mà không gắn vào những tế bào hồng cầu đó. Xét nghiệm này thường được dùng để tìm kháng thể có trong máu người nhận trước khi tiến hành truyền máu.

Xét nghiệm này cũng được áp dụng cho người mẹ trong thời kỳ mang thai. Nếu như người mẹ mang Rh âm thì có thể áp dụng những phương pháp nhằm bảo vệ trẻ.

Làm xét nghiệm để có phương án điều trị kịp thời cho những trường hợp phản ứng truyền máu

3. Quy trình thực hiện xét nghiệm 

Không cần phải chuẩn bị gì trước khi làm xét nghiệm này. 

Những người làm xét nghiệm sẽ lấy mẫu máu của thai phụ bằng cách quấn thun quanh cánh tay phía trên, dòng máu bị ngăn lại phần nào và điều đó khiến các tĩnh mạch bên dưới dải thun sẽ lớn hơn và giúp việc đưa kim tiêm vào tĩnh mạch đơn giản hơn.

Lau vị trí hút máu bằng cồn để làm sạch, khử trùng. Người thực hiện đưa kim tiêm đặt vào tĩnh mạch rồi móc 1 ống vào kim để lấy đầy máu, nếu khu kim không được đặt chính xác hoặc do tĩnh mạch bị xẹp thì có thể phải thay kim. Sau khi lấy đủ máu, người thực hiện lấy mẫu cần đặt gạc hay bông gòn lên vị trí vừa lấy mẫu sau đó cố định lại và tại một áp lực lên vị trí lấy máu bệnh nhân khi rút kim tiêm ra. 

Xét nghiệm này đối với người bệnh chỉ như một lần lấy máu thông thường mà không có bất cứ rủi ro gì. Trong một số ít trường hợp có thể người bệnh sẽ bị sưng tĩnh mạch sau khi được lấy máu, đây là là hiện tượng viêm tĩnh mạch. Lúc này cần nén ấm cho bệnh nhân để điều trị.

4. Ý nghĩa lâm sàng của xét nghiệm Coombs

Xét nghiệm này là một xét nghiệm tìm ra các kháng thể có thể tấn công tế bào hồng cầu.

4.1. Kết quả xét nghiệm Coombs bình thường

Mẫu bình thường là mẫu không tồn tại kháng thể và cho kết quả âm tính. Khi xét nghiệm trực tiếp cho kết quả âm tính tức mà trong máu không có kháng thể được gắn vào tế bào hồng cầu. Các xét nghiệm gián tiếp thì cho kết quả âm tính khi máu trong cơ thể tương thích với máu nhận qua việc truyền máu. 

Đối với phụ nữ mang thai, xét nghiệm Coombs gián tiếp cho kết quả âm tính tức là Rh trong máu mẹ chưa sản sinh ra những kháng thể có thể chống lại Rh dương của bé. Điều này chứng tỏ nhạy cảm Rh không xảy ra.

4.2. Kết quả xét nghiệm Coombs bất thường

Một kết quả dương tính chính là sự bất thường trong xét nghiệm này. Xét nghiệm Coombs trực tiếp cho kết quả dương tính tức là trong máu có kháng thể chống lại hồng cầu. Đây có thể là do phản ứng truyền máu hay do bệnh tan máu ở trẻ sơ sinh hay dó thiếu máu tán huyết.

Xét nghiệm gián tiếp cho kết quả dương tính tức là máu của người cho và người nhận không tương thích nhau và người nhận không thể lấy máu từ người cho này. Đối với phụ nữ mang thai hay đang có ý định mang thai mà có Rh âm trong máu, kết quả Coombs gián tiếp dương tính tức là họ có kháng thể chống lại Rh dương. Người mẹ cần được xét nghiệm sớm ở trong thai kỳ kiểm tra bé mang nhóm máu gì để được chăm sóc, theo dõi chặt chẽ nếu như bé mang Rh dương. Có thể ngăn chặn nhạy cảm xảy ra bằng một mũi tiêm immunoglobulin Rh.

Một kết quả dương tính chính là sự bất thường trong xét nghiệm này

Lưu ý khi làm xét nghiệm này cần chú ý những điều sau để tránh làm ảnh hưởng kết quả: những người đã từng truyền máu trong quá khứ, có thai trong khoảng 3 tháng hay đang dùng các loại thuốc như cephalosporin, sulfa, insulin, tetracycline hay thuốc trị ho thì không nên làm xét nghiệm.

MEDLATEC là một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực xét nghiệm. Trung tâm Xét nghiệm của bệnh viện đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2012, tự tin mang đến kết quả nhanh chóng và chính xác nhất.

Nếu bạn đang cần tư vấn về xét nghiệm trên cũng như các xét  nghiệm khác, liên hệ MEDLATEC để được hỗ trợ.