1. Xét nghiệm Rivalta là gì?

Xét nghiệm Rivalta là kết quả của phản ứng Rivalta, hay còn được gọi là phản ứng dịch chọc dò nhằm xác định các bệnh liên quan đến gan, thận như viêm thận cấp hoặc mạn tính, viêm cầu thận cấp, hội chứng thận hư, suy thận có hoặc không kèm suy tim, suy giảm chức năng gan, men gan cao,...

2. Dịch chọc dò là gì ?

Tại các khớp, khoang phúc mạc, dịch não tủy, tại các cơ quan nội tạng trong cơ thể như phổi, tim,... xuất hiện một loại dung dịch do tại các vị trí đó xảy ra các phản ứng viêm. Người ta lấy dịch tại từng vị trí nhất định bằng cách chọc dò rồi đem đi thực hiện các phản ứng nhằm xác định thành phần.

Lấy dịch chọc dò với tư thế ngồi và nằm sao cho phù hợp với vị trí lấy dịch

Dịch chọc dò được chia là 2 loại là dịch tiết và dịch thấm.

2.1. Dịch thấm

Đối với dịch thấm, hay gặp trong trường hợp bệnh nhân gặp các vấn đề về thận như suy thận, thận hư hoặc chức năng thải trừ của thận suy giảm. Ngoài ra, có thể gặp ở bệnh nhân suy giảm chức năng gan với biểu hiện tràn dịch phúc mạc, suy tim cũng có thể gây tràn dịch màng tim,…

Với các tình trạng bệnh lý như kể trên, người bệnh bị tràn dịch là do huyết thanh thấm vào màng tế bào. Dịch chọc dò tại các vị trí này thường có màu vàng nhạt, trong suốt, nồng độ glucose tương tự như nồng độ glucose trong huyết thanh, nồng độ fibrin bằng không và kết quả của xét nghiệm Rivalta là âm tính, tức là không xảy ra phản ứng vì nồng độ protein thấp hơn 25 g/l.

Hình ảnh chụp X-quang bệnh nhân bị tràn dịch màng tim

2.2. Dịch tiết

Đối với dịch tiết, thường cho kết quả xét nghiệm (+) dương tính, tức là có xảy ra phản ứng do trong dịch tiết có chứa bạch cầu đa nhân nhiều gây ra bởi quá trình viêm. Các bạch cầu đa nhân này có chứa một lượng lớn protein, với nồng độ lớn hơn 25 g/l, trong khi đó nồng độ glucose so với trong huyết thanh lại thấp hơn, nồng độ fibrin tăng, thường gặp nhất là trong trường hợp bệnh nhân bị nhiễm khuẩn, ung thư, lao,…

3. Nguyên lý thực hiện phản ứng Rivalta

Xét nghiệm Rivalta được thực hiện dựa trên nguyên tắc của phản ứng protein khi cho phản ứng với một acid yếu, trong trường hợp này là acid acetic là kết tủa protein có trong dịch chọc dò. 

Phản ứng được coi là dương tính (+) khi quan sát thấy khói trắng tủa dần được hình thành rồi lắng xuống đáy ống nghiệm khi cho dần dần từng giọt acid acetic vào trong ống nghiệm có chứa dịch chọc dò cần xét nghiệm. 

Phản ứng được coi là âm tính (-) khi không quan sát thấy hiện tượng xuất hiện kết tủa như trên. Thông thường, nồng độ protein có trong dịch chọc dò lớn hơn hoặc tối thiểu bằng 30 g/l thì kết quả phản ứng là dương tính (+), thấp hơn 30 g/l thì khả năng gây kết tủa ít xuất hiện hơn.

4. Cách tiến hành phản ứng Rivalta

Để thực hiện xét nghiệm Rivalta yêu cầu phải có dụng cụ và hóa chất đảm bảo, đồng thời người thực hiện phải có trình độ kỹ thuật nhất định. Các thao tác tiến hành cụ thể như sau:

Bước 1: Lấy mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân xét nghiệm, cụ thể là dịch chọc dò tại các vị trí nhất định.

- Dịch chọc dò sau khi lấy cần được bảo quản trong môi trường khô ráo, nhiệt độ từ 2 đến 8 độ C là phù hợp nhất.

Bước 2: Chuẩn bị dụng cụ, hóa chất.

- Về hóa chất: dung dịch acid acetic đặc. Lưu ý khi sử dụng acid acetic đặc cần chú ý cẩn thận, phải đảm bảo trang phục, thiết bị cho nhân viên y tế tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.

- Về dụng cụ: sử dụng các ống nghiệm đã được rửa sạch, khử trùng bởi nhiệt độ để tránh như sai số trong quá trình thực hiện phản ứng.

Bước 3: Tiến hành.

- Đầu tiên, lấy 100ml nước cất vào cốc có thể tích phù hợp. 

- Lấy khoảng 1 giọt acid acetic đặc nhỏ vào cốc rồi khuấy trộn cho đều. 

- Lấy mẫu dịch chọc dò đã được lấy từ trước nhỏ từng giọt vào dung dịch mới pha, sau đó quan sát:

+  Trường hợp xuất hiện khói trắng tủa dưới đáy cốc dung dịch thì khi đó phản ứng là dương tính (+), vì vậy, có thể kết luận dịch chọc dò lấy được là dịch tiết và nồng độ protein trong dịch chọc dò là lớn hơn 30 g/l.

+ Trường hợp không xảy ra bất cứ hiện tượng gì thì khi đó phản ứng là âm tính (-), vì vậy, có thể kết luận dịch chọc dò lấy được là dịch thấm và nồng độ protein trong dịch chọc dò là nhỏ hơn 30 g/l.

+ Sau khi phản ứng kết thúc, kết quả sẽ được đánh giá rồi nhập vào máy tính để xử lý dữ liệu vào sao lưu rồi kết hợp với các xét nghiệm khác để đưa ra kết quả chẩn đoán cuối cùng cho bệnh nhân.

Cách tiến hành phản ứng Rivalta

5. Một số sai sót có thể xảy ra trong quá trình thực hiện xét nghiệm Rivalta

Các sai sót có thể xảy ra trong bất kì bước nào trong quá trình thực hiện xét nghiệm, để giảm thiểu được tối đa các sai sót đó, trước kết ta cần phải phân tích cụ thể như sau:

- Các sai số trước khi thực hiện xét nghiệm 

Cần phải đảm bảo dịch chọc dò không bị dính hoặc lần với máu, mủ hoặc các chất khác. Sau khi lấy mẫu dịch chọc dò của từng bệnh nhân cần phải đánh dấu cụ thể, chính xác để có thể dễ dàng phân biệt được với mẫu bệnh phẩm của từng người, ngoài ra cần phải thêm cả thời gian lấy bệnh phẩm để có thể bảo quản mẫu được tốt nhất.

- Các sai số trong quá trình thực hiện xét nghiệm 

Do dung dịch acetic pha không đúng tiêu chuẩn nồng độ, thể tích,… dung dịch thu được không trong suốt, tinh khiết, lẫn tạp chất.

- Các sai số sau khi thực hiện xét nghiệm

Kết quả xét nghiệm thu được cần phải kết hợp với các xét nghiệm khác thì mới có thể đi tới kết luận, nếu kết quả này mâu thuẫn với các kết quả của xét nghiệm khác thì cần phải thực hiện lại từ đầu, tránh dẫn đến kết luận chẩn đoán sai cho bệnh nhân.

6. Xét nghiệm Rivalta có thể thực hiện ở đâu?

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC có đầy đủ các trang thiết bị hiện đại, đội ngũ nhân viên y tế, bác sỹ được đào tạo tốt, chuyên môn cao, kinh nghiệm lâu năm sẽ đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác nhất.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC - địa chỉ khám chữa bệnh tin cậy

Bên cạnh đó, bệnh viện còn có dịch vụ xét nghiệm tại nhà giúp người bệnh có thể tiết kiệm được thời gian, giảm thiểu chi phí đi lại mà vẫn có thể có được kết quả nhanh và chính xác.

Mọi chi tiết vui lòng liên hệ Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.