1. Xét nghiệm TPHA là gì?

TPHA là viết tắt của cụm từ Treponema pallidum, đây cũng là tên của loài xoắn khuẩn gây nên bệnh giang mai lây truyền qua đường tình dục. Xét nghiệm này được thực hiện như xét nghiệm huyết thanh bình thường. Bệnh nhân được y bác sĩ lấy mẫu máu để tiến hành xét nghiệm bằng những phương tiện và hóa chất đạt chuẩn.

Cơ chế của xét nghiệm dựa trên nguyên lý của phản ứng ngưng kết hồng cầu thụ động. Dựa vào cơ chế này để phát hiện các kháng thể khuẩn giang mai có mặt trong huyết thanh như IgM hoặc IgG đôi lúc còn xuất hiện trong dịch não tủy của bệnh nhân.

Thực hiện xét nghiệm này sẽ giúp sàng lọc bước đầu của giang mai cũng như chẩn đoán các giai đoạn tiến triển của bệnh.

Xoắn khuẩn Treponema pallidum

2. Các phương pháp Xét nghiệm TPHA

2.1. Xét nghiệm TPHA định tính

Kết quả xét nghiệm TPHA định tính chỉ cho ta biết được trong cơ thể có kháng thể TPHA hay không mà không thể định lượng một cách chính xác được. Do vậy kết quả xét nghiệm chỉ mang tính chẩn đoán mà không có ý nghĩa trong quá trình điều trị giang mai.

• Quy trình xét nghiệm:

- Đảm bảo mẫu sinh phẩm được bảo quản ở nhiệt độ phòng.

- Lấy mẫu huyết thanh của bệnh nhân và pha loãng với tỷ lệ 1:20 (190 giọt dung dịch pha với 10 giọt huyết thanh). 

- Sau khi pha loãng huyết thanh ở ống nghiệm số 1 thì ta tiến hành nhỏ vào ống nghiệm số 2 và số 3.

- Nhỏ tế bào không gắn kháng nguyên control cell vào ống nghiệm số 2 (lúc này nồng độ huyết thanh ở ống nghiệm số 2 được pha loãng với tỉ lệ 1:80).

- Nhỏ dung dịch có chứa tế bào gắn kháng nguyên vào ống nghiệm số 3 (pha loãng 1:80 như ống nghiệm số 2).

- Lắc nhẹ bằng tay hoặc sử dụng máy rung với tốc độ ổn định trong thời gian 5 phút.

- Đậy hai mẫu xét nghiệm lại rồi chờ trong khoảng thời gian 45 đến 60 phút để được kết quả.

Ý nghĩa kết quả xét nghiệm 

- Ở ống nghiệm số 2, có chứa tế bào không gắn kháng nguyên. Nếu như có nút đỏ lắng xuống thành ống xét nghiệm thì kết quả là âm tính.

- Khi làm xét nghiệm thì cần làm đồng thời với các mẫu chứng, kết quả cho ra phải giống nhau. Nếu như mẫu xét nghiệm chứng dương phải dương tính, tương tự như vậy với mẫu xét nghiệm chứng âm.

2.2. Xét nghiệm TPHA định lượng

Xét nghiệm TPHA định lượng được chỉ định nếu kết quả xét nghiệm TPHA định tính của bạn là dương tính. Cơ chế của xét nghiệm TPHA định lượng chúng tôi đã trình bày ngay đầu bài viết đó là “ngưng kết hồng cầu thụ động” giúp chẩn đoán được các kháng thể chống lại tác nhân gây bệnh giang mai và định lượng chúng có trong máu. 

Xét nghiệm TPHA định lượng

Kết quả xét nghiệm có giá trị trong quá trình điều trị bệnh.

• Quy trình xét nghiệm 

- Pha loãng tỷ lệ huyết thanh theo tỷ lệ 1:20 (hướng dẫn pha như xét nghiệm định tính) sau đó cho vào ống nghiệm số 1.

- Ở các ống nghiệm có đánh số từ 4 đến 10 ta nhỏ lần lượt mỗi ống 25 giọt dung dịch huyết thanh được pha loãng.

- Ở các ống nghiệm số 2, 3 và 4 ta tiến hành nhỏ 25 giọt huyết thanh đã được pha loãng vào mỗi ống.

- Lấy 25 giọt đã pha ở ống nghiệm trên rồi cứ tiếp tục đến khi hết ống nghiệm số 10.

- Sau khi kiểm tra thấy test cell và control cell đã được bao phủ hoàn toàn thì nhỏ thêm 75 giọt control cell vào ống nghiệm số 2, nhỏ test cell vào các ống nghiệm tiếp theo.

- Để trộn đều các hỗn hợp ta tiến hành gõ nhẹ các tấm vi lọc, lắc nhẹ bằng tay sau đó bảo quản ở nhiệt độ phòng trong vòng 45 đến 60 phút để đợi kết quả.

• Ý nghĩa của xét nghiệm 

Nếu kết quả là dương tính yếu:

- Ống chứa tế bào có gắn kháng nguyên: tế bào ngưng kết tạo màng mỏng bao phủ tầm ⅓ phần đáy ống nghiệm.

- Trong ống nghiệm có chứa tế bào không gắn kháng nguyên: các tế bào sẽ lắng đọng tạo nên một lỗ nhỏ ở dưới đáy của ống nghiệm.

Nếu kết quả là dương tính mạnh:

- Ống chứa tế bào không gắn kháng nguyên: tương tự như kết quả dương tính yếu, các tế bào lắng đọng tạo một lỗ nhỏ dưới đáy ống nghiệm.

- Trong ống nghiệm có chứa dung dịch tế bào gắn kháng nguyên thì sẽ có một lớp mỏng bao phủ phần đáy của ống nghiệm do các tế bào ngưng kết lại.

Nếu kết quả dương tính thì bạn đã bị giang mai

Kết quả âm tính:

Cả hai ống nghiệm đều xuất hiện lỗ nhỏ do tế bào lắng đọng dưới đáy.

Không xác định được kết quả:

- Ống chứa tế bào không gắn kháng nguyên: hiện tượng tương tự như kết quả dương tính.

- Ống chứa tế bào có gắn kháng nguyên: các tế báo sẽ lắng đọng và tạo thành chiếc nhẫn bao quanh thành trong ống nghiệm.

Nếu như kết quả xét nghiệm không đặc hiệu thì ta phải tiến hành làm lại như sau:

- Nhỏ vào ống nghiệm khoảng 100 microlit mẫu bệnh phẩm, đồng thời cho 400 microlit control cell.

- Trộn đều và bảo quản ở nhiệt độ phòng trong khoảng thời gian 1 tiếng.

- Thực hiện trên bàn quay ly tâm 1000 vòng trong khoảng thời gian 15 phút.

- Sử dụng pipet để lấy phần nước nổi trên bề mặt dung dịch đã pha trộn với tỷ lệ 1:5 để đem đi xét nghiệm.

Xét nghiệm định tính giúp ta chẩn đoán và sàng lọc lâm sàng các trường hợp bị giang mai. Tiếp đến ta tiến hành xét nghiệm TPHA định lượng để biết rõ lượng kháng thể có trong máu. Căn cứ vào kết quả xét nghiệm để có kết quả chẩn đoán chính xác và phương pháp điều trị hợp lý nhất.

Nếu có vấn đề cần tư vấn thêm, liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.