1. Làm sao để nhận biết Zona thần kinh?

Vùng da bị Zona thần kinh thường có cảm giác ngứa rát, đau âm ỉ như kim châm hoặc giật từng cơn. Bệnh có thể xuất hiện toàn cơ thể, nhưng nhiều hơn ở các vùng: eo, lưng, tai, mắt, miệng, ngực, tai, khu vực xung quanh từ cột sống đến thân,… 

Tổn thương da do zona thần kinh

Các mụn nước Zona thường xuất hiện và tự biến mất sau 2 - 4 tuần. Ngoài ra, bệnh nhân cũng xuất hiện các triệu chứng ngoài khác như:

- Sưng hạch.

- Đau cơ.

- Ớn lạnh.

- Có cảm giác ngứa rát rõ rệt.

Tùy theo bộ phận bị tổn thương, xuất hiện nhiều ban Zona nhất mà cơ quan đó cũng bị ảnh hưởng. Bộ phận có thể bị ảnh hưởng như não, gan, hệ thần kinh, mắt, phổi, đôi khi nặng hơn là các cơ quan nội tạng. Khi đó bệnh rất dễ gây ra biến chứng nguy hiểm, cần can thiệp y tế càng sớm càng tốt.

Zona do virus Varicella-Zoster gây bệnh

Biến chứng có thể gặp phải gồm: yếu cơ, liệt mặt, mất thị lực nếu zona xảy ra trong mắt hoặc gần mắt, gặp vấn đề về thăng bằng và thính giác nếu zona xuất hiện trong hoặc xung quanh tai, viêm phổi, viêm não,… Ngoài ra, khoảng 15% bệnh nhân zona thần kinh bị biến chứng, gây cảm giác đau đớn dọc theo đường dây thần kinh.

Mức độ nghiêm trọng của triệu chứng đau này ở mỗi người là khác nhau, có thể khó đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường. Vì thế bệnh nhân có thể cần được sử dụng thuốc dưới chỉ định của bác sĩ. Triệu chứng đau dây thần kinh thường kết thúc khi khỏi bệnh, cá biệt một số người có thể bị đau kéo dài tới vài năm.

2. Zona thần kinh có lây nhiễm không?

Mặc dù Zona không phải là bệnh truyền nhiễm song hoàn toàn có thể lây lan khi người lành bị nhiễm virus Varicella-zoster từ người bệnh. Nhất là những người chưa từng bị thủy đậu, chưa tiêm chủng phòng ngừa thì việc tiếp xúc gần với bệnh nhân Zona rất dễ bị lây virus. 

Kể cả người đã từng bị thủy đậu cũng có thể bị Zona thần kinh, thậm chí là trẻ em hoặc người cao tuổi. Việc virus Varicella-zoster do lây nhiễm gây bệnh thủy đậu hay Zona còn tùy vào sức đề kháng và kháng thể có ở người bệnh.

 Zona có thể lây qua tiếp xúc dịch từ bọng nước chứa virus

Con đường lây truyền virus Varicella-zoster từ bệnh nhân Zona thần kinh sang người bình thường như sau:

- Virus Varicella-zoster cư trú trong các vết bọng nước ở bệnh nhân Zona.

- Vết bọng nước từ trong trở nên đục dần, sau đó vỡ ra.

- Nếu tiếp xúc với dịch bọng nước này, người bình thường có thể bị nhiễm virus Varicella-zoster.

- Tùy theo sức đề kháng, kháng thể có sẵn trong cơ thể mà người bệnh có thể bị thủy đậu, zona hoặc không.

Như vậy, virus Varicella-zoster chỉ lây nhiễm khi tiếp xúc với dịch bọng nước, không lây khi mụn nước khô thành vảy hoặc mụn nước được che chắn tốt. Dịch tiết nước mũi hoặc nước bọt của bệnh nhân đều không chứa virus gây bệnh nên không thể lây nhiễm. 

3. Làm gì để ngăn ngừa lây nhiễm Zona thần kinh?

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, một người bị Zona thần kinh ít gây lây nhiễm hơn là người mắc bệnh thủy đậu mặc dù cùng do virus Varicella-zoster gây ra. Tuy nhiên vẫn cần cẩn thận tránh lây nhiễm virus này, nhất là với trẻ nhỏ, người cao tuổi hoặc người có sức đề kháng kém bằng một số biện pháp như:

- Tránh tiếp xúc với người bệnh khi cơ thể họ vẫn còn mụn nước chưa khô và đóng vảy.

Tiếp xúc với bệnh nhân zona khi vẫn còn mụn nước có nguy cơ lây nhiễm cao

- Nếu bạn mắc bệnh zona thần kinh, cần lưu ý che vết phát ban, mụn nước, tránh chạm hoặc gãi khiến dịch mủ vỡ dính vào tay, gây lây nhiễm cho người tiếp xúc. Rửa tay thường xuyên và không tiếp xúc với những người có nguy cơ ảnh hưởng cao như: Phụ nữ mang thai, trẻ sinh non, trẻ sức đề kháng yếu, người bệnh đang điều trị, người suy giảm miễn dịch,…

- Với vùng da bị zona thần kinh, cần lưu ý giữ vùng da luôn sạch sẽ, sát khuẩn bằng nước muối loãng hoặc thuốc rửa chuyên biệt thường xuyên. Việc sử dụng thuốc điều trị cũng cần có chỉ định của bác sĩ.

- tiêm chủng phòng ngừa thủy đậu cũng giúp bạn tránh mắc bệnh. Đây là biện pháp hiệu quả nhất được các chuyên gia y tế khuyến cáo thực hiện.

Những người được tiêm chủng hoặc từng bị thủy đậu trong cơ thể sẽ có kháng thể nên khả năng mắc lại rất thấp. Các chuyên gia khuyên trẻ nhỏ nên được tiêm phòng thủy đậu với đầy đủ 2 liều (1 liều lúc 12 tháng tuổi và 1 liều lúc 4 - 6 tuổi).

Những đối tượng không nên tiêm vacxin thủy đậu để phòng ngừa zona gồm: Phụ nữ mang thai, người đang cho con bú, người đang bị thủy đậu hoặc zona, người sức khỏe yếu do mắc bệnh nặng đang điều trị.

Tiêm phòng vaccine thủy đậu cho trẻ nhỏ và đối tượng nguy cơ cao nhiễm bệnh

Bên cạnh việc tiêm chủng phòng ngừa, việc tăng cường sức khỏe bằng việc thực hiện chế độ dinh dưỡng lành mạnh, ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên cũng giúp bạn ngăn ngừa bệnh. Nếu bị chẩn đoán mắc bệnh, cần tuân thủ nghiêm ngặt chế độ điều trị, cách ly ngừa lây nhiễm.

Zona thần kinh tuy không phải là bệnh lý nguy hiểm song nó gây không ít ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt của người bệnh. Khi mắc bệnh, bạn không nên quá lo lắng, cần sớm tới cơ sở y tế khám và kiên trì điều trị để bệnh mau khỏi. 

Để đăng ký khám và điều trị zona thần kinh tại chuyên khoa da liễu Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, hãy liên hệ với hệ thống MEDLATEC toàn quốc hoặc đăng ký qua hotline 1900 56 56 56.