Bị mắc viêm gan B trong thai kỳ - Thai phụ nên làm gì?

Viêm gan B trong thai kỳ là tình trạng khiến không ít mẹ bầu cảm thấy lo lắng. Bởi vì căn bệnh này có thể lây truyền từ mẹ sang con và gây ra những biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé khi tiến triển sang giai đoạn mạn tính. Vậy làm thế nào để đối phó với căn bệnh này ở những mẹ bầu? Những thông tin trong bài viết sau sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc này.

1. Viêm gan B và những nguy cơ trong giai đoạn mang thai

Virus HBV (Hepatitis B virus) chính là “thủ phạm” gây ra bệnh viêm gan B ở người. Bệnh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và các chức năng gan. Khi bị nhiễm virus, bệnh nhân có thể sẽ xuất hiện những triệu chứng như chán ăn, sợ mỡ, nôn mửa, vàng mắt, vàng da, đau bụng ở hạ sườn phải, mệt mỏi,...

Ngoài ra, bệnh còn có thể lây truyền sang người khác và gây ra các biến chứng nguy hiểm như suy gan, xơ hóa và ung thư gan. HBV có khả năng lây qua đường máu, từ mẹ sang con, lây qua dịch tiết của cơ thể và quan hệ tình dục không an toàn.

3 thời điểm viêm gan B có thể lây truyền khi mang thai:

Trong thai kỳ:

Trong các nguy cơ thì tỷ lệ thai nhi bị nhiễm viêm gan B từ mẹ trong giai đoạn này thường khá thấp. Bởi vì bào thai không tiếp xúc với máu của mẹ nên virus không có khả năng gây bệnh.

Nhau thai được cấu tạo bởi 4 lớp đó là: mô liên kết, nội mô mao mạch máu, lá nuôi hợp vào và lá nuôi tế bào. Sau 4 tháng mang thai, lớp lá nuôi tế bào sẽ dần tiêu biến, trong khi đó lá nuôi hợp bào sẽ mỏng dần, số lượng mô liên kết cũng giảm thiểu đáng kể. Nhau thai vì thế mà trở nên mỏng manh hơn rất nhiều.

Nếu nhau thai gặp chấn động dù rất nhẹ cũng có thể bị tổn thương, tăng nguy cơ tiếp xúc giữa thai nhi và máu mẹ dẫn đến tình trạng lây nhiễm virus HBV sang bào thai.

Virus viêm gan B có khả năng lây truyền từ mẹ sang con

Khi chuyển dạ:

Nguy cơ trẻ bị lây nhiễm HBV từ mẹ trong thời điểm này là rất cao (lên đến 90%). Trong giai đoạn chuyển dạ, tử cung sẽ bị co thắt mạnh kéo theo sự co thắt ở các mạch máu nhau thai, điều này có thể khiến máu của người mẹ tiếp xúc với thai nhi. Mặt khác, khi thai nhi đi qua âm đạo cũng có thể hít hay nuốt phải dịch âm đạo dẫn đến nguy cơ lây viêm gan B từ người mẹ.

Khi cho con bú:

Hiếm khi có những trường hợp viêm gan B lây từ mẹ sang con khi cho trẻ bú sữa mẹ. Tuy rằng đã có nghiên cứu cho thấy DNA của HBV có hiện diện trong sữa non nhưng nồng độ virus trong sữa mẹ rất thấp nên tỷ lệ lây nhiễm là không cao.

Nếu tình trạng lây nhiễm xảy ra thì có thể là do đầu vú người mẹ đang bị tổn thương chảy máu hoặc miệng của trẻ cũng đang bị tổn thương, điều này khiến trẻ có nguy cơ bị lây nhiễm virus HBV từ mẹ.

2. Viêm gan B trong thai kỳ có những triệu chứng như thế nào?

Viêm gan B không tiến triển có thể không gây ra triệu chứng gì đặc biệt. Tuy nhiên, nếu tình trạng viêm gan B tiến triển trong thời kỳ mang thai có thể bộc lộ những biểu hiện như sau:

● Vàng da, vàng lòng trắng của mắt, nước tiểu đậm màu (màu cam hoặc màu nâu).

● Sốt không rõ nguyên nhân.

● Phân sáng màu.

● Đau bụng.

● Buồn nôn, nôn mửa hoặc chán ăn.

● Mệt mỏi lâu ngày, kéo dài hàng tuần hoặc hàng tháng.

3. Những ảnh hưởng của viêm gan B đối với sức khỏe của cả mẹ và bé

3.1. Đối với thai nhi

Như đã đề cập trước đó thì nguy cơ thai nhi bị lây nhiễm viêm gan B trong giai đoạn mang thai là khá ít. Đặc biệt ở những tháng đầu thai kỳ gần như virus sẽ không gây ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển của bào thai trong bụng mẹ (không giống như virus cúm, rubella, sởi,...).

Tuy rằng viêm gan B thường không gây dị tật bẩm sinh của trẻ nhưng căn bệnh này cũng là yếu tố khiến trẻ bị nhẹ cân khi sinh ra. Tuy nhiên nếu không áp dụng bất kỳ phương pháp phòng ngừa nào sau sinh thì nguy cơ trẻ bị nhiễm viêm gan B sau sinh là rất cao (tới 90%).

Cũng có những tình trạng hiếm gặp là trẻ sơ sinh bị nhiễm HBV thì khi bước sang giai đoạn trưởng thành, các trường hợp này có khả năng sẽ bị tử vong do biến chứng xơ gan, ung thư gan vì viêm gan B gây ra.

Người mẹ bị mắc viêm gan B trong thai kỳ có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ khi sinh ra

3.2. Đối với thai phụ

Có không ít trường hợp thai phụ bị nhiễm viêm gan B trước khi có thai qua nhiều con đường lây nhiễm khác nhau. Tuy nhiên việc mang trong mình virus HBV sẽ không gây ảnh hưởng đến chức năng tình dục cũng như không làm giảm khả năng mang thai của người phụ nữ.

Nếu bị viêm gan B trong thai kỳ, thai phụ có nguy cơ sẽ gặp phải những biến chứng như:

● Bất thường sản khoa: nhau bong non, rối loạn đông máu,...

● Sinh non: thường xảy ra ở những tháng cuối thai kỳ, thai phụ có thể sẽ bị sinh non do các cơn gò và co bóp tử cung quá mức.

● Sức đề kháng suy giảm, dễ mắc các bệnh lý khác ảnh hưởng tới sức khỏe thai kỳ.

● Suy gan, xơ gan.

4. Điều trị viêm gan B trong thai kỳ

Hiện nay Tổ chức Y tế thế giới WHO chưa công nhận loại thuốc kháng virus viêm gan B nào an toàn đối với mẹ bầu. Nếu đang phải điều trị viêm gan B nhưng phát hiện mang thai thì mẹ bầu cần thông báo ngay cho bác sĩ để được thăm khám, tư vấn cụ thể về việc dùng thuốc hay cần phải đình chỉ thai kỳ. Đa phần phụ nữ mang thai bị viêm gan B đều sẽ phải dừng uống thuốc, trừ những thai phụ có biến chứng xơ gan.

Mẹ bầu vẫn có thể tiếp tục điều trị nếu đang dùng các thuốc như Adefovir hay Entecavir nhưng thường sẽ được chuyển sang dùng tenofovir hoặc telbivudine,... Do đây là các thuốc được dùng cho mẹ bầu bị viêm gan B và ít nguy cơ gây biến chứng sinh quái thai. Tuy nhiên trong quá trình điều trị thì thai phụ vẫn cần có sự theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa để hạn chế tối đa rủi ro gây hại cho bé.

Một trong những cách giúp phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm viêm gan B trong thai kỳ đó là chẩn đoán, xét nghiệm để xác định tình trạng nhiễm virus viêm gan B cho thai phụ. Sau đó tiêm huyết thanh miễn dịch và vắc xin phòng viêm gan B trong vòng 12 giờ đầu cho trẻ sau sinh.

Như vậy, mắc bệnh viêm gan B trong thai kỳ có thể gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của cả người mẹ lẫn thai nhi. Nếu trẻ không được tiêm miễn dịch và vắc xin sau sinh thì tỷ lệ cao là sẽ bị nhiễm virus viêm gan B mạn tính. Trẻ có thể sẽ phải đối mặt với các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan, thậm chí là tử vong do viêm gan B gây ra đến khi trưởng thành.

Do đó, mỗi người chúng ta cần phải chủ động tiêm vắc xin phòng viêm gan B, đồng thời kết hợp với thăm khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện và điều trị căn bệnh này ngay từ sớm. Điều này sẽ giúp bảo vệ sức khỏe cho bản thân và thai nhi (nếu bạn có kế hoạch mang thai).

Từ khoá: viêm gan b trong thai kỳ