1. Thiếu men G6PD ở trẻ là bệnh gì?

Bệnh Thiếu men G6PD hay tình trạng thiếu hụt glucose-6-phosphate dehydrogenase ở trẻ là một loại bệnh rối loạn gen di truyền. Cụ thể, men G6PD có nhiệm vụ bảo vệ các tế bào hồng cầu tránh khỏi những hậu quả gây hại từ quá trình oxy hóa. 

Nếu thiếu hụt loại men này, những tế bào hồng cầu sẽ rất yếu và dễ bị vỡ, cuối cùng làm tăng nguy cơ thiếu máu tán huyết, nhất là khi người bệnh tiếp xúc với các yếu tố gây oxy hóa như một số loại thuốc, thực phẩm hoặc hóa chất không phù hợp. Trẻ bị Thiếu men G6PD có thể xuất hiện vàng da, mệt mỏi hoặc thiếu máu trong các đợt tan máu cấp. Phần lớn trẻ thiếu men G6PD vẫn phát triển bình thường và hoàn toàn khỏe mạnh nếu tránh được các yếu tố kích thích gây tan máu.

Mẹ nên cẩn trọng khi dùng bất cứ loại thuốc nào cho trẻ bị thiếu men G6PD

Khi sử dụng bất cứ loại thuốc nào cho trẻ bị thiếu men G6PD, cha mẹ cũng cần cẩn trọng. Nguyên nhân vì một số loại thuốc có thể kích thích quá trình hủy tế bào hồng cầu và khiến bệnh của trẻ càng nghiêm trọng. Trẻ không những có nguy cơ thiếu máu mà trong những trường hợp tan máu cấp nặng hiếm gặp, trẻ có thể gặp các biến chứng nguy hiểm như sốc, suy thận cấp hoặc rối loạn chức năng gan. Việc cho trẻ thiếu men G6PD dùng thuốc cần thực hiện đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ và và trẻ cần được theo dõi chặt chẽ trong quá trình sử dụng thuốc để tránh những hậu quả đáng tiếc.

2. Cách dùng thuốc hạ sốt cho trẻ bị thiếu men G6PD

Bình thường, nhiệt độ cơ thể của trẻ sẽ ở mức từ 36,5 đến 37,5 độ C. Khi thân nhiệt của trẻ cao hơn mức nhiệt độ này được gọi là sốt. Cách nhận biết sốt chính xác nhất là đo nhiệt độ cơ thể cho trẻ. Bên cạnh đó, cha mẹ cũng có thể nhận thấy những thay đổi bất thường ở trẻ như da nóng hơn bình thường, trẻ bị đỏ bừng mặt, chán ăn, cáu kỉnh hoặc li bì. 

Đo thân nhiệt cho trẻ là cách giúp nhận biết chính xác trẻ có đang bị sốt không

Sử dụng thuốc hạ sốt là phương pháp phổ biến. Tuy nhiên, đối với trẻ nhỏ, cha mẹ cần cẩn trọng hơn khi dùng thuốc, đặc biệt là đối với trẻ bị thiếu G6PD. Một trong những loại thuốc hạ sốt thường được dùng cho trẻ, bao gồm cả những trẻ bị thiếu men G6PD đó là thuốc hạ sốt Paracetamol. 

Tác dụng của thuốc là giúp cơ thể hạ nhiệt và được xem là an toàn cho trẻ thiếu men G6PD khi sử dụng đúng liều khuyến cáo, do thuốc không làm tăng nguy cơ tan máu ở hồng cầu. Vì vậy, paracetamol là lựa chọn hạ sốt được ưu tiên trong nhóm trẻ này. 

Tuy nhiên, thuốc vẫn có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng nếu cha mẹ không cho con dùng thuốc đúng cách. Liều lượng thuốc được dùng cho trẻ là khoảng 10 - 15 mg/kg cân nặng và sử dụng sau mỗi 4 - 6 giờ. Tuy nhiên, lượng thuốc tối đa được sử dụng trong một ngày là 60 mg/kg. Nếu cho trẻ dùng quá liều, trẻ có thể gặp phải những vấn đề nghiêm trọng về gan, thậm chí có thể tử vong. 

Cha mẹ không nên tự ý cho trẻ dùng aspirin. Đối với các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, thuốc này không phải là chống chỉ định tuyệt đối ở trẻ thiếu men G6PD, tuy nhiên không được ưu tiên sử dụng nếu chưa có chỉ định cụ thể của bác sĩ. 

Để đảm bảo an toàn cho trẻ, cha mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất cứ loại thuốc hạ sốt cũng như các loại thuốc khác cho con. Các bác sĩ sẽ tư vấn và lựa chọn loại thuốc phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe hiện tại của trẻ. Hơn nữa bác sĩ cũng có thể đưa ra những lời khuyên về cách xử trí hiệu quả tình trạng sốt của trẻ hoặc đề xuất một số phương pháp thay thế cho thuốc hạ sốt để đảm bảo an toàn cho trẻ. 

3. Lưu ý

Khi dùng thuốc hạ sốt cho trẻ, các bậc phụ huynh cần lưu ý một số vấn đề sau: 

- Những trẻ dưới 3 tháng tuổi bị sốt cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và xử trí. 

- Đối với những trường hợp được chỉ định dùng thuốc hạ sốt, mẹ cần cho trẻ uống thuốc đúng cách, cần kiểm tra hạn sử dụng thuốc và đọc kỹ hướng dẫn trước khi dùng thuốc cho trẻ. 

- Không tự ý tăng liều thuốc bác sĩ đã kê và không cùng lúc kết hợp nhiều loại thuốc hạ sốt cho trẻ.

- Thuốc hạ sốt nên được sử dụng khi trẻ sốt trên 38,5 độ C hoặc khi trẻ sốt gây khó chịu, quấy khóc, mệt nhiều, không chỉ dựa vào con số đo nhiệt độ. 

Trẻ thiếu men G6PD bị sốt cần được theo dõi chặt chẽ. Ngoài việc dùng thuốc hạ sốt theo chỉ dẫn của bác sĩ, mẹ cũng có thể áp dụng một số phương pháp giúp con hạ sốt nhanh hơn, chẳng hạn như lau người cho trẻ bằng khăn ấm, cho trẻ mặc quần áo rộng rãi, để trẻ nghỉ ngơi trong phòng thoáng, cho trẻ uống đủ nước. Nếu trẻ có biểu hiện bất thường như vàng da nhanh, nước tiểu sẫm màu, mệt lả, thở nhanh hoặc sốt không đáp ứng điều trị, cần đưa trẻ đi khám ngay.

Mẹ cũng cần lưu ý đặc biệt đến chế độ dinh dưỡng dành cho trẻ để giúp con tăng cường hệ miễn dịch và nhanh chóng hồi phục sức khỏe. Trẻ thiếu men G6PD không cần chế độ ăn đặc biệt. Cha mẹ nên bổ sung các loại thực phẩm có chứa nhiều dưỡng chất, đặc biệt là các loại thực phẩm chứa vitamin và các chất chống oxy hóa. Không nên cho trẻ ăn hạt đậu tằm và dùng một số loại thuốc hay tiếp xúc với những hóa chất gây kích thích để tránh gây ra những hậu quả sức khỏe đáng tiếc. 

Phụ huynh nên đưa trẻ đi khám nếu con có biểu hiện bất thường

Trẻ bị thiếu men G6PD cũng cần được thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe tổng thể cũng như sự phát triển của trẻ, từ đó, can thiệp sớm nếu trẻ có bất thường. 

Trên đây là những lưu ý khi dùng thuốc hạ sốt cho trẻ thiếu G6PD. Nếu vẫn còn thắc mắc hoặc có nhu cầu đặt lịch khám cho trẻ, các bậc phụ huynh có thể liên hệ đến Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được các tổng đài viên tư vấn cụ thể và hướng dẫn chi tiết.