1. Vai trò của canxi đối với sự phát triển của trẻ

Canxi giữ vai trò thiết yếu trong quá trình phát triển toàn diện của trẻ, nhất là ở giai đoạn tăng trưởng vượt bậc như tuổi dậy thì. Khoáng chất này không chỉ chiếm phần lớn trong cấu trúc xương và răng, mà còn tham gia vào nhiều hoạt động sống khác của cơ thể, cụ thể như sau: 

Xây dựng hệ xương và răng chắc khỏe

• Khoảng 99% lượng canxi trong cơ thể nằm ở xương và răng, góp phần quyết định đến quá trình tạo lập cũng như bảo vệ cấu trúc xương vững chắc;
• Hỗ trợ trẻ đạt được tầm vóc tối ưu, đồng thời ngăn ngừa tình trạng còi xương và phát triển chậm.

Thúc đẩy tăng trưởng vóc dáng trong giai đoạn dậy thì

Đây là thời kỳ trẻ có tốc độ phát triển cơ thể nhanh nhất. Nhu cầu canxi cao hơn bình thường để đáp ứng sự phát triển vượt bậc về chiều cao và cân nặng.

Canxi đóng vai trò quan trọng đối với quá trình phát triển chiều cao của trẻ 

Hỗ trợ hoạt động của hệ thần kinh và cơ bắp

• Canxi đóng vai trò quan trọng trong quá trình truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh;
• Giúp cơ bắp co giãn nhịp nhàng, ổn định hoạt động tim mạch;
• Trẻ thiếu canxi dễ mệt mỏi, hay cáu gắt, ngủ không ngon, thậm chí có thể co giật.

Tham gia quá trình đông máu và tăng cường miễn dịch

• Canxi đóng vai trò thiết yếu trong quá trình đông máu tự nhiên, hỗ trợ cơ thể hồi phục nhanh khi bị thương;
• Nâng cao hệ miễn dịch, giúp trẻ hạn chế mắc các bệnh lý và tình trạng viêm nhiễm phổ biến.

Ngăn ngừa nguy cơ bệnh lý về xương và răng

• Thiếu canxi lâu dài dẫn đến xương giòn, dễ gãy, biến dạng cột sống;
• Răng yếu, dễ sâu, ảnh hưởng đến ăn nhai và thẩm mỹ;
• Nguy cơ loãng xương sớm khi trưởng thành nếu thiếu hụt canxi kéo dài.

2. Gợi ý những cách bổ sung canxi cho trẻ dậy thì

Tuổi dậy thì là giai đoạn trẻ tăng trưởng vượt bậc về chiều cao, khối lượng cơ thể và sự phát triển toàn diện. Đây cũng là “cửa sổ vàng” để xây dựng nền tảng xương chắc khỏe cho tuổi trưởng thành. Vì vậy, cha mẹ không nên bỏ qua những cách bổ sung canxi cho trẻ dậy thì, cụ thể như sau: 

Xây dựng chế độ ăn giàu canxi

Cha mẹ nên cho trẻ ăn đa dạng thực phẩm giàu canxi như: sữa và các chế phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai), hải sản (tôm, cua, cá nhỏ ăn cả xương), trứng, đậu nành và các loại rau xanh đậm (rau bina, cải xoăn, súp lơ xanh). Việc kết hợp nhiều nhóm thực phẩm không chỉ cung cấp canxi mà còn bổ sung thêm protein, vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự phát triển.

Cha mẹ nên ưu tiên xây dựng chế độ ăn giàu canxi cho trẻ 

Tăng cường vitamin D để hấp thu canxi hiệu quả

Canxi chỉ được hấp thu tốt khi cơ thể có đủ vitamin D. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ vận động ngoài trời ít nhất 60 phút mỗi ngày để tận dụng ánh nắng mặt trời tổng hợp vitamin D tự nhiên. Ngoài ra, có thể bổ sung vitamin D qua thực phẩm như cá hồi, trứng, sữa tăng cường vi chất hoặc các chế phẩm bổ sung theo chỉ định của bác sĩ.

Thúc đẩy trẻ tham gia hoạt động thể chất đều đặn

Hoạt động thể chất không chỉ giúp xương chắc khỏe mà còn thúc đẩy quá trình khoáng hóa, giúp canxi gắn kết tốt hơn vào xương. Các môn thể thao phù hợp với trẻ dậy thì gồm: bơi lội, bóng rổ, cầu lông, chạy bộ, đạp xe… Việc vận động đều đặn giúp trẻ phát triển chiều cao tối đa.

Hạn chế các yếu tố cản trở hấp thu canxi

Trẻ nên hạn chế uống nước ngọt có gas, đồ ăn nhanh nhiều muối và chất béo bão hòa vì chúng làm giảm hấp thu canxi. Thay vào đó, nên duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh, cân bằng và giàu vi chất.

3. Những lưu ý khi bổ sung canxi cho trẻ dậy thì

Như đã trình bày ở trên, việc bổ sung canxi cho trẻ dậy thì đóng vai trò vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, bổ sung canxi không đúng cách có thể gây phản tác dụng. Cha mẹ cần lưu ý những điểm sau:

Không tự ý bổ sung liều cao

Nhiều phụ huynh lo con thiếu canxi nên vội vàng cho uống thuốc hoặc thực phẩm chức năng liều cao. Thực tế, thừa canxi có thể dẫn đến sỏi thận, táo bón, rối loạn nhịp tim, thậm chí cản trở hấp thu các khoáng chất khác như sắt, kẽm. Vì vậy, việc dùng thuốc bổ sung cần có chỉ định từ bác sĩ.

Việc bổ sung canxi cho trẻ cần được bác sĩ hướng dẫn chi tiết 

Ưu tiên nguồn canxi từ thực phẩm

Canxi trong sữa, hải sản, đậu nành, rau xanh đậm, trứng… dễ hấp thu và an toàn hơn so với bổ sung dạng thuốc. Cha mẹ nên đa dạng hóa thực đơn, đảm bảo trẻ có chế độ dinh dưỡng cân bằng, thay vì quá phụ thuộc vào thực phẩm chức năng.

Kết hợp vitamin D và arginin để tăng hấp thu

Canxi chỉ phát huy hiệu quả khi có đủ vitamin D. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ vận động ngoài trời 60 phút mỗi ngày hoặc bổ sung vitamin D qua thực phẩm như cá hồi, trứng, sữa. Arginin cũng cần được bổ sung vì có tác dụng tăng hormone tăng trưởng GH, cần thiết cho sự phát triển xương và cơ bắp.

Tránh thực phẩm và thói quen làm cản trở hấp thu canxi

• Hạn chế nước ngọt có gas, đồ ăn nhanh nhiều muối vì làm thất thoát canxi qua đường tiểu;
• Tránh lạm dụng caffeine (trà, cà phê, nước tăng lực);
• Không để trẻ ăn quá nhiều thực phẩm chứa phytate, oxalat mà không chế biến kỹ, vì chúng có thể kết hợp với canxi tạo thành muối khó hấp thu.

Duy trì lối sống lành mạnh

Tập luyện thể dục thể thao giúp xương chắc khỏe, thúc đẩy quá trình khoáng hóa. Đây cũng là cách giúp cơ thể sử dụng canxi hiệu quả hơn.

Hy vọng những thông tin trên đây đã mang đến cho các bậc phụ huynh các cách bổ sung canxi cho trẻ dậy thì một cách hiệu quả, giúp con vững vàng trong giai đoạn dậy thì và đạt được chiều cao, sức khỏe tối ưu. Nếu có thêm thắc mắc cần giải đáp hoặc nhu cầu thăm khám, kiểm tra tình trạng canxi của trẻ, cha mẹ có thể liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời.