1. Thế nào được gọi là dị ứng thức ăn?

dị ứng thức ăn thực chất là một phản ứng dị ứng của cơ thể xảy ra khi cơ thể tiếp nhận những protein đặc biệt thông qua đường ăn uống. Đây là một loại phản ứng của hệ miễn dịch khi các protein đặc biệt này gây nên các phản ứng dị ứng của cơ thể. Tình trạng dị ứng với thành phần protein trong thức ăn có thể là cấp tính (xảy ra một cách đột ngột) hoặc mạn tính (xảy ra trong một thời gian dài).

Một số protein đặc biệt trong thức ăn có thể gây hiện tượng dị ứng

Cơ chế gây nên hiện tượng dị ứng:

Các thức ăn chứa nhiều histamin hoặc quá trình chuyển hóa sản sinh ra nhiều histamin và những chất trung gian gây dị ứng khác thường có khả năng dẫn đến tình trạng dị ứng thức ăn. Các chất này tác dụng chủ yếu lên hệ thống mạch máu, gây giãn thành mạch, tăng tính thấm thành mạch. Điều này dẫn đến sự thoát huyết tương và các thành phần trong máu ra khoảng gian bào. Hậu quả là gây ứ đọng, phù nề cục bộ hoặc toàn thân, xung huyết, tiết dịch, tăng co thắt cơ trơn,…

Theo một số nghiên cứu cho thấy, các protein gây dị ứng có tính chất bền với nhiệt, không bị phân hủy bởi enzyme tiêu hóa và axit dạ dày. Vì thế, khi được chế biến và đi qua dạ dày thì chúng vẫn giữ nguyên được cấu trúc không gian, hấp thu vào máu và gây các phản ứng dị ứng cho hệ miễn dịch.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ gây dị ứng thức ăn:

• Tuổi tác: Trẻ em thường dễ bị dị ứng với thức ăn hơn so với người lớn, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi. Có ý kiến cho rằng nguyên nhân là do hệ miễn dịch của trẻ phát triển chưa hoàn thiện và dễ phản ứng với các yếu tố lạ trong thực phẩm.

Trẻ nhỏ thường dễ gặp phải tình trạng này hơn người lớn

• Di truyền: Một số trường hợp dị ứng thức ăn là do di truyền, con cái có nguy cơ cao bị dị ứng với một loại thức ăn nào đó nếu bố mẹ chúng cũng dị ứng.

• Thói quen: Thói quen ăn uống không khoa học thường dễ dẫn đến tình trạng dị ứng thực phẩm. Một số thực phẩm dễ gây dị ứng như: hải sản, các loại hạt, sữa, trứng,…

• Ngoài ra, các yếu tố môi trường như không khí, nguồn nước cũng có thể gây ảnh hưởng đến tình trạng dị ứng thực phẩm ở người.

2. Triệu chứng

Phản ứng dị ứng với thức ăn có thể xảy ra ở nhiều mức độ khác nhau. Phần lớn các triệu chứng của dị ứng thực phẩm thường gây khó chịu cho người bệnh nhưng thường không quá nghiêm trọng. Ở một số người, tình trạng này xảy ra nặng với những triệu chứng đáng sợ, thậm chí có thể nguy hại đến sức khỏe.

Một số triệu chứng thường gặp của tình trạng dị ứng thực phẩm:

• Nổi mề đay, ngứa, phát ban có thể xuất hiện tại một hoặc nhiều vị trí trên cơ thể, thậm chí là toàn bộ cơ thể.

• Ngứa ran trong miệng, lưỡi, cổ họng.

• Buồn nôn, nôn mửa.

• Đau bụng, tiêu chảy.

• Phù nề mặt mũi, môi, lưỡi, cổ họng và một số bộ phận khác.

• Chóng mặt, ngất xỉu, toát mồ hôi, da nhợt nhạt, tím tái.

• Thở gấp, khó thở, nghẹt mũi.

• Sốc phản vệ, bao gồm co thắt khí quản, phế quản, tụt huyết áp, bất tỉnh, sưng họng quá mức gây nghẹn cổ,… Đây là những dấu hiệu nghiêm trọng có thể đe dọa đến tính mạng.

Người bị dị ứng thực phẩm thường bị nổi mề đay, ngứa

Thông thường, các triệu chứng của dị ứng thực phẩm sẽ xuất hiện trong vòng 2 giờ sau khi ăn các thực phẩm gây dị ứng. Khi có các dấu hiệu nghi ngờ bị dị ứng với thức ăn, cần liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và xử lý kịp thời. Đặc biệt khi bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng của sốc phản vệ thì cần được cấp cứu càng sớm càng tốt. Bởi vì tình trạng sốc phản vệ có thể gây hôn mê cùng nhiều dấu hiệu nguy hiểm khác, có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

3. Cần làm gì khi bị dị ứng thức ăn?

Vẫn có nhiều câu hỏi đặt ra xoay quanh vấn đề dị ứng thức ăn, chẳng hạn như “ Dị ứng thực phẩm điều trị như thế nào?”, “Uống thuốc gì khi bị dị ứng thực phẩm?”,… Tuy nhiên cho đến nay, y học vẫn chưa tìm ra một phương pháp cố định nào để điều trị dị ứng thực phẩm. Một số điều mà bạn có thể tham khảo trong điều trị dị ứng thực phẩm là:

• Trong trường hợp dị ứng nhẹ, cần ngừng ngay thức ăn gây dị ứng, có thể sử dụng thuốc kháng histamin để giảm bớt các phản ứng dị ứng, giảm nổi mề đay, phát ban, ngứa, phù nề,…

• Trong trường hợp dị ứng nghiêm trọng, ngừng ngay thức ăn gây dị ứng và cấp cứu kịp thời. Có thể sử dụng epinephrine tiêm tĩnh mạch. Sau đó sử dụng một trong 2 phương pháp: liệu pháp miễn dịch đường uống và Anti - IgE.

4. Phòng ngừa dị ứng thức ăn

Để phòng ngừa tình trạng dị ứng với thức ăn, bạn có thể tham khảo một số lời khuyên sau đây:

• Tránh các thực phẩm có tiền sử gây dị ứng cho cơ thể hoặc các thực phẩm có nguy cơ gây dị ứng.

• Xem kỹ thành phần in trên bao bì thức ăn để loại trừ những sản phẩm có thể gây dị ứng cho cơ thể.

• Nếu sử dụng thức ăn chế biến sẵn không có nhãn mác, cần cẩn trọng và hỏi đầu bếp về thành phần có trong thức ăn.

• Không sử dụng thực phẩm hết hạn, ôi thiu, ẩm mốc,…

• Tập thói quen ăn uống tại nhà, hạn chế ăn uống lề đường. Nếu trong trường hợp đi xa, có thể mang theo thức ăn đã chế biến, cẩn trọng với những thức ăn không rõ nguồn gốc.

• Đối với trẻ nhỏ, nên cho bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu để hạn chế tình trạng dị ứng thức ăn.

• Báo cho giáo viên, bảo mẫu, người chăm sóc trẻ nếu con bạn có tiền sử dị ứng với một loại thức ăn nào đó.

• Tìm hiểu thông tin, kiến thức về dị ứng thực phẩm để có thể xử lý trong tình huống khẩn cấp.

Cần lưu ý đến các thực phẩm có thể gây dị ứng, đặc biệt là ở trẻ nhỏ

Dị ứng thức ăn là một tình trạng khá phổ biến, đặc biệt là ở trẻ em. Trong nhiều trường hợp, phản ứng dị ứng có thể rất đáng sợ và gây nhiều nguy hiểm. Vì thế cần có những hiểu biết về biện pháp phòng ngừa và xử lý khi gặp phải trường hợp dị ứng thực phẩm. Nếu có những thắc mắc về vấn đề dị ứng với thức ăn, bạn có thể đặt câu hỏi cho những chuyên gia của MEDLATEC thông qua hotline 1900 56 56 56.