1. Như thế nào là suy tuyến thượng thận?

1.1. Phân loại suy tuyến thượng thận

Trước khi đi vào tìm hiểu chi tiết phác đồ điều trị suy tuyến thượng thận người bệnh cần hiểu về bệnh lý này.

Tuyến thượng thận nằm trên đỉnh của thận, có nhiệm vụ sản xuất các hormone quan trọng như cortisol, aldosterone, adrenaline,... Khi tuyến thượng thận không sản xuất đủ những hormone này, cơ thể sẽ khó duy trì các chức năng sinh lý bình thường.

Suy tuyến thượng thận chia thành các dạng chính:

- Suy tuyến thượng thận nguyên phát: Là tình trạng tuyến thượng thận bị tổn thương hoặc không hoạt động bình thường, gây thiếu hụt hormone tuyến thượng thận.

- Suy tuyến thượng thận thứ phát: Là tình trạng tuyến yên không sản xuất đủ hormone kích thích tuyến thượng thận gây thiếu hụt hormone tuyến thượng thận thứ phát.

- Suy thượng thận do thuốc

Đây là một trong những tình huống hay gặp nhất trên lâm sàng, do người bệnh uống quá nhiều các thuốc chứa corticoid để điều trị các bệnh lý khác, dư thừa corticoid ngoại sinh làm cho tuyến thượng thận bị suy.

Suy tuyến thượng thận làm giảm sản xuất hormone, ảnh hưởng đến các chức năng của cơ thể

1.2. Triệu chứng gặp phải ở bệnh nhân suy tuyến thượng thận

Khi mắc suy tuyến thượng thận, bệnh nhân có thể gặp phải các triệu chứng như:

- Mệt mỏi kéo dài.

- Giảm huyết áp.

- Buồn nôn và nôn.

- Đau cơ và khớp.

- Giảm cân không rõ nguyên nhân.

- Tăng sắc tố da (da trở nên tối màu hơn), gặp trong suy thượng thận nguyên phát.

2. Chi tiết phác đồ điều trị suy tuyến thượng thận

Phác đồ điều trị suy tuyến thượng thận được xây dựng dựa trên việc bổ sung các hormone thiếu hụt trong cơ thể. Nhờ vậy mà người bệnh sẽ duy trì chức năng sinh lý bình thường và dự phòng được nguy cơ biến chứng.

2.1. Mục tiêu của phác đồ điều trị

Mục tiêu trong phác đồ điều trị suy tuyến thượng thận nhằm thay thế các hormone bị thiếu, kiểm soát triệu chứng và phòng ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Việc điều trị phải được cá nhân hóa dựa trên tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân và nguyên nhân gây bệnh.

2.2. Phác đồ điều trị

2.2.1. Điều trị với Corticosteroid

Corticosteroid là nhóm thuốc chủ yếu được sử dụng trong điều trị suy tuyến thượng thận. Đây là thuốc thay thế hormone cortisol không được cơ thể sản xuất đủ. 

Các loại corticosteroid thường dùng để điều trị như: Hydrocortisone, Prednisone, Dexamethasone. Liều lượng thuốc sẽ được xác định dựa trên độ tuổi, mức độ suy giảm hormone và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. 

Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn sử dụng thuốc theo cách thay đổi liều lượng trong ngày, nhất là vào buổi sáng và buổi trưa để mô phỏng chu kỳ tự nhiên của cortisol trong cơ thể.

Sử dụng Corticosteroid là một phần trong phác đồ điều trị suy tuyến thượng thận

2.2.2. Điều trị với Aldosterone

Aldosterone giúp duy trì cân bằng muối và nước trong cơ thể. Trong trường hợp suy tuyến thượng thận, bệnh nhân có thể cần dùng thêm thuốc để thay thế hormone này. Thuốc Fludrocortisone là lựa chọn thường dùng để bổ sung aldosterone.

Phác đồ điều trị suy tuyến thượng thận với thuốc Fludrocortisone sẽ được điều chỉnh sao cho nồng độ natri trong máu của bệnh nhân được ổn định. Bệnh nhân cần theo dõi huyết áp, nồng độ kali và natri trong máu định kỳ.

2.2.3. Điều trị triệu chứng cơ bản

Bên cạnh việc bổ sung các hormone, phác đồ điều trị suy tuyến thượng thận còn bao gồm việc xử lý các triệu chứng như mệt mỏi, huyết áp thấp và buồn nôn. Quá trình này thường gồm:

- Bổ sung muối trong chế độ ăn uống giúp duy trì huyết áp ổn định.

- Bổ sung dịch đối với bệnh nhân bị mất nước hoặc huyết áp thấp.

2.2.4. Điều trị trong trường hợp cấp tính

Cơn suy tuyến thượng thận cấp tính là tình trạng khẩn cấp cần nhập viện và điều trị ngay lập tức để tránh các biến chứng nguy hiểm như sốc hoặc tử vong. Trong trường hợp bệnh nhân gặp phải suy tuyến thượng thận cấp tính, phác đồ điều trị bao gồm truyền corticosteroid và bù dịch. 

Người bệnh cần được tiêm Hydrocortison tĩnh mạch và truyền dịch nhanh chóng để hồi phục tình trạng mất nước và ổn định huyết áp. Quá trình điều trị của bệnh nhân sẽ được bác sĩ giám sát chặt chẽ để điều chỉnh liều thuốc phù hợp. 

Người bệnh sẽ được xét nghiệm máu định kỳ để xác định nồng độ các hormone và các chỉ số sức khỏe khác. Điều này giúp bác sĩ có căn cứ lên phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Liều lượng thuốc corticosteroid và fludrocortisone sẽ được điều chỉnh dựa trên kết quả xét nghiệm và phản ứng của cơ thể bệnh nhân. Một số bệnh nhân cần phải tăng liều khi bị nhiễm trùng.

Bệnh nhân cần tái khám để đánh giá hiệu quả từ quá trình điều trị suy tuyến thượng thận

3. Phòng ngừa biến chứng do suy tuyến thượng thận

Bên cạnh việc thực hiện đúng phác đồ điều trị suy tuyến thượng thận, người bệnh cũng cần được dự phòng biến chứng thông qua các biện pháp:

- Cân bằng chế độ ăn

Thực hành chế độ ăn uống cân bằng, đủ lượng muối cần thiết, tránh đồ ăn nhiều đường hoặc chất béo bão hòa để không gây thêm gánh nặng cho sức khỏe.

- Tránh căng thẳng

Căng thẳng làm tăng nguy cơ suy tuyến thượng thận cấp tính. Vì thế người bệnh nên kiểm soát căng thẳng bằng cách tìm đến các hoạt động yêu thích, thực hiện bài tập hít thở sâu, tập yoga,... và ngủ đủ giấc, dành thời gian để nghỉ ngơi hợp lý.

- Theo dõi sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe định kỳ để đảm bảo phác đồ điều trị suy tuyến thượng thận đang mang lại hiệu quả. Trong quá trình thăm khám, bệnh nhân cần thực hiện các xét nghiệm chức năng tuyến thượng thận và theo dõi các chỉ số điện giải, huyết áp và nồng độ glucose trong máu. Quá trình này sẽ giúp người bệnh phát hiện sớm các biến chứng như mất cân bằng điện giải, huyết áp thấp hoặc tăng sắc tố da. 

Phác đồ điều trị suy tuyến thượng thận muốn đem lại hiệu quả tối đa cần thời gian và sự kiên trì hợp tác cùng bác sĩ từ phía bệnh nhân. Khi bổ sung hormone và thực hiện các biện pháp hỗ trợ được diễn ra đúng quy trình, người bệnh có thể khôi phục dần sức khỏe, sống khỏe mạnh và tránh được biến chứng nguy hiểm do suy tuyến thượng thận.

Quý khách hàng có nhu cầu thăm khám sức khỏe, kiểm tra các vấn đề liên quan đến tuyến thượng thận, hãy liên hệ Hotline 1900 56 56 56 để được hướng dẫn thao tác đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC.