1. U nang nước buồng trứng là gì?

Buồng trứng là cơ quan quan trọng trong hệ sinh sản nữ, đảm nhận nhiệm vụ sản xuất trứng và điều hòa nội tiết tố. Trong quá trình hoạt động, đôi khi buồng trứng có thể xuất hiện những túi nhỏ chứa đầy dịch, được gọi là u nang buồng trứng. Trong số đó, u nang nước buồng trứng là dạng phổ biến nhất và dạng này thường không nguy hiểm.

U nang nước buồng trứng là dạng u nang phổ biến và dạng này thường không nguy hiểm

U nang nước buồng trứng có đặc điểm là vỏ mỏng, bên trong chứa dịch trong suốt như nước và thường không gây ra triệu chứng rõ rệt. Phần lớn các trường hợp đều là u nang cơ năng, tức là xuất hiện do rối loạn nội tiết tạm thời trong chu kỳ kinh nguyệt và có thể tự tiêu biến sau vài chu kỳ mà không cần điều trị. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp u nang nước phát triển lớn, hoặc gây biến chứng nguy hiểm.

Do vậy, dù khả năng gây nguy hiểm không cao, bạn vẫn nên chủ động theo dõi và thăm khám định kỳ để phân biệt với những dạng u khác cần can thiệp y tế. 

2. Nguyên nhân gây u nang nước buồng trứng

Phần lớn các u nang nước là u cơ năng, loại u lành tính xuất hiện trong quá trình rụng trứng. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng buồng trứng xuất hiện u nang nước:

• Nang noãn không rụng (nang bọc noãn): Thay vì vỡ ra để phóng thích trứng như bình thường, một số nang trứng lại không vỡ mà tiếp tục phát triển và tích tụ dịch, tạo thành u nang. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất.
• Nang hoàng thể không tiêu: Sau khi trứng rụng, phần còn lại của nang sẽ hình thành hoàng thể, có nhiệm vụ sản xuất hormone progesterone. Nếu hoàng thể không tiêu biến như bình thường mà giữ lại dịch, nó có thể trở thành một u nang hoàng thể. Dạng u này thường tự biến mất mà không cần can thiệp.
• Rối loạn nội tiết tố: Sự mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể, đặc biệt là estrogen và progesterone, có thể làm gián đoạn quá trình rụng trứng và làm tăng nguy cơ hình thành u nang cơ năng.

Sự mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể có thể dẫn đến hình thành u nang nước buồng trứng

• Sử dụng thuốc kích trứng: Các loại thuốc hỗ trợ rụng trứng trong điều trị hiếm muộn có thể khiến buồng trứng phản ứng mạnh hơn, dẫn đến sự xuất hiện của các u nang. Tuy nhiên, chúng thường nhỏ và biến mất sau khi ngừng thuốc.
• Mang thai: Ở giai đoạn đầu thai kỳ, đôi khi hoàng thể phát triển thành u nang để duy trì nội tiết, hỗ trợ bào thai trước khi nhau thai đảm nhận vai trò này. Loại u này thường vô hại và tự thoái lui sau tam cá nguyệt đầu tiên.

3. Phải làm gì khi phát hiện u nang nước buồng trứng?

U nang nước buồng trứng, hay còn gọi là u nang cơ năng, phần lớn là những khối u lành tính và thường có thể tự biến mất sau vài chu kỳ kinh nguyệt mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng vậy, có những trường hợp cần theo dõi chặt chẽ hoặc điều trị kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm như:

• Xoắn buồng trứng: Khi khối u phát triển lớn, buồng trứng có nguy cơ bị xoắn, làm gián đoạn lưu thông máu. Tình trạng này gây đau bụng dữ dội và nếu không được can thiệp kịp thời, có thể dẫn đến hoại tử buồng trứng.
• Vỡ u nang: Là một tình huống cần cấp cứu khẩn cấp vì gây xuất huyết trong ổ bụng, choáng váng, thậm chí đe dọa đến tính mạng nếu mất máu nhiều.
• Nguy cơ vô sinh: U tồn tại lâu ngày có thể làm tổn thương mô buồng trứng, cản trở quá trình rụng trứng hoặc thụ tinh, từ đó làm giảm khả năng mang thai tự nhiên.
• Ung thư hóa: Dù tỷ lệ thấp, nhưng nếu khối u có đặc điểm bất thường như vách dày, kích thước lớn, phát triển nhanh hoặc tái phát nhiều lần, nguy cơ tiến triển thành ung thư là có thể xảy ra.

Khi phát hiện có u nang nước buồng trứng, bạn nên thực hiện các bước sau để bảo vệ sức khỏe:

• Thăm khám chuyên khoa và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ: Đây là bước quan trọng nhất để xác định chính xác kích thước, tính chất u nang và các dấu hiệu kèm theo nhằm xây dựng phác đồ theo dõi hoặc điều trị phù hợp.

Bạn nên thăm khám chuyên khoa và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ khi có u nang nước buồng trứng

• Lựa chọn phương án xử lý dựa trên tình trạng cụ thể: Tùy vào tình trạng cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định theo dõi định kỳ nếu u nang của bạn nhỏ, không triệu chứng, vì nhiều trường hợp u nang nước có thể tự tiêu. Nếu cần can thiệp, bác sĩ có thể kê thuốc nội tiết để điều hòa chu kỳ, thuốc giảm đau nếu có triệu chứng nhẹ. Trong trường hợp u lớn, đau nhiều, nghi ngờ ác tính hoặc có biến chứng như xoắn, vỡ, phẫu thuật (nội soi hoặc mổ hở) sẽ được xem xét để xử lý triệt để.
• Chú ý điều chỉnh lối sống và chế độ dinh dưỡng: Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu rau xanh, omega-3 và hạn chế các thực phẩm nhiều chất béo không lành mạnh, thịt đỏ, đồ ngọt, cà phê, rượu bia, thuốc lá, thức ăn cay nóng sẽ hỗ trợ cân bằng nội tiết và sức khỏe tổng thể.
• Theo dõi kỹ các triệu chứng bất thường: Nếu xuất hiện đau bụng dữ dội, buồn nôn, sốt hoặc các biểu hiện khác, cần đến ngay cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.

Nếu bạn còn băn khoăn về u nang nước buồng trứng hoặc mong muốn nhận được tư vấn kỹ càng hơn, bạn có thể gọi ngay đến Hệ thống Y tế MEDLATEC qua số hotline 1900 56 56 56. Đội ngũ bác sĩ của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc của bạn.