1. Nguyên nhân gây sốc nhiệt?

Sốc nhiệt (còn gọi là say nắng) là tình trạng thân nhiệt cơ thể tăng quá cao, thường vượt quá 40°C, nếu không được can thiệp kịp thời, sốc nhiệt có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến não, tim, thận và các cơ quan nội tạng khác thậm chí đe dọa tính mạng chỉ trong vòng vài giờ.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới sốc nhiệt, bao gồm: 

• Tiếp xúc với nhiệt độ cao trong thời gian dài: Đặc biệt khi hoạt động thể chất gắng sức dưới trời nắng nóng hoặc trong môi trường kín, nóng bức và thiếu thông thoáng;
• Độ ẩm cao: Khi độ ẩm không khí cao, mồ hôi khó bay hơi, làm giảm hiệu quả làm mát tự nhiên của cơ thể;
• Mất nước: Không uống đủ nước khiến cơ thể không có đủ lượng chất lỏng để đổ mồ hôi và duy trì nhiệt độ ổn định;
• Mặc quần áo quá dày hoặc tối màu: Hạn chế sự thoát nhiệt của cơ thể;
• Một số tình trạng sức khỏe: Người cao tuổi, trẻ em, người mắc các bệnh tim mạch, huyết áp, béo phì, tiểu đường, bệnh thận, hoặc đang sử dụng một số loại thuốc (ví dụ: thuốc lợi tiểu, thuốc an thần, thuốc điều trị Parkinson) có nguy cơ bị sốc nhiệt cao hơn.
• Uống rượu bia: Rượu bia làm tăng quá trình mất nước và ảnh hưởng đến khả năng điều nhiệt của cơ thể;
• Thay đổi môi trường đột ngột: Di chuyển từ môi trường mát mẻ ra nơi nắng nóng gay gắt mà cơ thể chưa kịp thích nghi.

Khi bị sốc nhiệt, người bệnh có thể gặp một số các biểu hiện như:

• Nhiệt độ cơ thể tăng cao đột ngột (trên 40°C/104°F);
• Rối loạn ý thức: Lú lẫn, mê sảng, co giật hoặc hôn mê;
• Da nóng, đỏ, khô hoặc ẩm ướt;
• Nhịp tim nhanh và mạnh;

Khi cơ thể bị sốc nhiệt có thể xuất hiện tình trạng tim đập nhanh 

• Thở nhanh và nông;
• Đau đầu dữ dội;
• Buồn nôn và nôn;
• Chóng mặt, choáng váng;
• Yếu cơ hoặc chuột rút.

2. Bị sốc nhiệt phải làm sao?

Vậy khi bị sốc nhiệt phải làm sao? Khi phát hiện người có những triệu chứng sốc nhiệt, cần bình tĩnh xử lý và nhanh chóng thực hiện các bước sau đây:

Gọi cấp cứu ngay lập tức

Sốc nhiệt là cấp cứu y tế khẩn cấp. Hãy gọi 115 hoặc đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất. 

Cần gọi cấp cứu kịp thời khi có trường hợp sốc nhiệt 

Đưa người bệnh ra khỏi môi trường nóng

• Di chuyển người bệnh đến nơi râm mát, thoáng gió hoặc có điều hòa;
• Nới lỏng hoặc cởi bỏ bớt quần áo để tăng khả năng thoát nhiệt.

Hạ nhiệt cơ thể càng sớm càng tốt

• Chườm mát: Đặt khăn mát hoặc túi đá vào các vị trí có mạch máu lớn gần bề mặt da như nách, bẹn, cổ;
• Làm ướt da: Phun nước mát lên người nạn nhân hoặc dùng khăn ướt lau khắp cơ thể. Sau đó, dùng quạt để tăng cường quá trình làm mát bằng bay hơi;
• Ngâm mình trong nước mát (nếu có thể): Nếu có bồn tắm hoặc vòi sen, hãy cho nạn nhân ngâm mình trong nước mát (không quá lạnh để tránh gây co mạch).

Theo dõi tình trạng bệnh nhân

• Nếu nạn nhân tỉnh táo và có thể uống được, hãy cho họ uống nước mát hoặc dung dịch điện giải;
• Nếu nạn nhân chưa tỉnh táo tiếp tục làm mát cơ thể trong khi chờ xe cấp cứu. Nếu nạn nhân bất tỉnh, không có dấu hiệu tuần hoàn (thở, ho hoặc cử động) thì thực hiện hô hấp nhân tạo

3. Cách phòng tránh sốc nhiệt 

Sốc nhiệt là một tình trạng nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được bằng cách duy trì thói quen sinh hoạt hợp lý và chú ý đến các biện pháp bảo vệ cơ thể trong những ngày nắng nóng:

• Duy trì thói quen uống nước đều đặn, khoảng 2- 2.5 lít mỗi ngày;

Cung cấp đủ nước cho cơ thể mỗi ngày 

• Trong những ngày nắng nóng hoặc khi vận động nhiều, cần bổ sung thêm nước có chứa điện giải. Tránh các thức uống có cồn hoặc caffeine vì chúng gây lợi tiểu và làm mất nước;
• Chọn quần áo nhẹ, rộng rãi, sáng màu và làm từ chất liệu thấm hút tốt. Đội mũ rộng vành, đeo kính râm, thoa kem chống nắng để giảm tác động của tia UV;
• Hạn chế ra ngoài từ 10h sáng đến 4h chiều – thời điểm tia UV và nhiệt độ cao nhất. Nếu bắt buộc phải làm việc, hãy chia nhỏ thời gian, nghỉ giải lao trong bóng râm thường xuyên;
• Đảm bảo không gian sống thông thoáng. Sử dụng quạt, máy điều hòa hoặc mở cửa sổ để lưu thông không khí. Tránh để trẻ nhỏ hoặc người già ở trong không gian kín, thiếu thông gió, đặc biệt là trong xe ô tô;
• Làm quen với thời tiết nóng trong vài tuần trước khi hoạt động lâu dài;
• Ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa. Ưu tiên các bữa phụ với trái cây tươi, rau củ hoặc salad không chỉ giúp cung cấp năng lượng mà còn có tính mát;
• Tăng cường tập luyện thể dục thể thao giúp cơ thể dẻo dai, khỏe khoắn, tăng cường sức đề kháng, tăng khả năng thích nghi với các điều kiện thời tiết khắc nghiệt.

Như vậy, khi thời tiết nắng nóng gay gắt hoặc sau khi vận động mạnh ngoài trời, nguy cơ bị sốc nhiệt là rất cao, đặc biệt với trẻ nhỏ, người già và những người có bệnh nền. Vì vậy, việc trang bị kiến thức để biết bị sốc nhiệt phải làm sao là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe kịp thời và hiệu quả. 

Hệ thống Y tế MEDLATEC với hệ thống cơ sở hiện đại, đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và dịch vụ cấp cứu – khám nhanh chóng, chính là địa chỉ đáng tin cậy để bạn lựa chọn khi cần hỗ trợ y tế trong các tình huống khẩn cấp như sốc nhiệt. Mọi nhu cầu tư vấn và chăm sóc sức khỏe, bạn đọc hãy liên hệ tới MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.