1. Vai trò của hormone HCG với sự phát triển của thai

HCG là hormone được sản xuất bởi nhau thai nên có mặt rất sớm trong thai kỳ, chỉ sau khoảng 10 ngày kể từ khi trứng được thụ tinh. Thực tế có hai loại Alpha và Beta HCG, tuy nhiên chỉ nhận diện được Beta đặc hiệu nên đây cũng là chất chỉ điểm xác định nồng độ hormone HCG cho biết người phụ nữ có mang thai hay mang thai ở giai đoạn nào.

Nồng độ HCG thay đổi theo từng giai đoạn thai kỳ

Nhiều người chỉ biết rằng HCG được dùng để phát hiện sớm mang thai, thực tế hormone này có vai trò rất quan trọng trong việc nuôi dưỡng và bảo vệ thai. Cụ thể như sau:

1.1. HCG giúp duy trì hoàng thể

Hoàng thể duy trì là điều kiện đầu tiên để duy trì thai kỳ, tăng sản xuất hormone estrogen và progesteron, đặc biệt quan trọng trong 4 tháng đầu tiên của thai kỳ. Trong đó, hormone progesterone có vai trò duy trì niêm mạc tử cung để nuôi dưỡng phôi thai.

Vì thế nếu khi mang thai, nồng độ HCG quá thấp khiến hoàng thể bị suy, giảm hormone progesterone khiến niêm mạc tử cung bong ra. Phôi thai không được nuôi dưỡng dẫn đến nguy cơ sảy thai.

1.2. HCG kích thích sản sinh testosterone

Nhiều người cho rằng, testosterone là hormone sinh dục nam nên chỉ được sản xuất ở nam giới, thực tế cơ thể nữ giới cũng tồn tại với lượng nhỏ. Ở phụ nữ mang thai, testosterone được sản xuất giúp hình thành giới tính của thai.

HCG có vai trò quan trọng trong duy trì thai kỳ

1.3. HCG tăng cường sản xuất corticosteroid và ức chế đáp ứng tế bào lympho của mẹ

Ảnh hưởng này làm giảm đáp ứng miễn dịch của cơ thể mẹ, giúp giảm phản ứng cơ thể trong việc nuôi dưỡng thai. Đây là một trong những nguyên nhân khiến sức đề kháng cơ thể mẹ trong thai kỳ yếu hơn, song rất quan trọng trong việc bảo vệ thai.

Xét nghiệm beta HCG có thể thực hiện trong mẫu huyết thanh hoặc nước tiểu của phụ nữ mang thai. Sự tăng nồng độ HCG bắt đầu sau khoảng 10 ngày rụng trứng, cho biết người phụ nữ mang thai. Sau đó nồng độ hormone này tiếp tục thay đổi theo từng giai đoạn của thai kỳ.

2. Nồng độ beta HCG thay đổi theo tuổi thai như thế nào - bác sĩ giải thích chi tiết

Nồng độ HCG sẽ thay đổi liên tục trong thai kỳ. Vậy cụ thể nồng độ beta HCG thay đổi theo tuổi thai như thế nào? 

Sự thay đổi của nồng độ hormone HCG theo tuổi thai diễn ra như sau:

• Giai đoạn sớm: Đây là thời gian hormone HCG được sản sinh với nồng độ lớn, trung bình nồng độ hormone này sẽ tăng gấp đôi sau mỗi 48 - 72 giờ. 

• Giai đoạn đạt đỉnh: Nồng độ HCG trong máu đạt đỉnh vào khoảng 8 - 12 tuần thai.

• Giai đoạn duy trì: Sau thời gian đạt đỉnh này, nồng độ HCG có xu hướng ổn định và giảm dần, không tăng quá nhanh như những tuần đầu tiên.

Nồng độ HCG đạt đỉnh vào khoảng 8 - 11 tuần thai

Sự thay đổi hormone HCG theo tuổi thai này là một trong những nguyên nhân lý giải hiện tượng thai nghén. Khi HCG tăng cao, triệu chứng thai nghén cũng xuất hiện với tần suất lớn như: buồn nôn, chóng mặt, nhạy cảm,… Vì thế trong khoảng 8 - 12 tuần thai đầu tiên, triệu chứng thai nghén nặng hơn thời gian sau, ở mỗi thai phụ triệu chứng thai nghén ở mức độ khác nhau.

Ngay sau khi bánh nhau được tạo ra, HCG sẽ được khuyến tán ngược vào máu mẹ và thải nguyên dại ra nước tiểu. Do đó, có qua mẫu máu hoặc nước tiểu của thai phụ, có thể định lượng và định tính nồng độ HCG. Que thử thai có chứa chất phản ứng với beta HCG là biện pháp nhận biết mang thai sớm. 

Độ nhạy của que thử thai không cao, đa phần độ nhạy rơi vào khoảng từ 20 - 25 mUI/ml. Vì thế, nếu dùng que thử thai quá sớm hoặc do chế độ ăn uống, sinh hoạt, sử dụng thuốc có thể làm ảnh hưởng đến kết quả của que thử thai.

Kiểm tra mang thai bằng que thử thai dựa vào sự có mặt của beta HCG

Cụ thể nồng độ HCG thay đổi theo từng tuần thai như sau:

• Ở phụ nữ không mang thai và nam giới: Nhỏ hơn 5 IU/l.

• Ở phụ nữ mang thai 3 tuần (sau 5 tuần kể từ kỳ kinh cuối cùng): từ vài chục đến vài trăm IU.

• Ở phụ nữ mang thai 4 tuần (sau 6 tuần kể từ kỳ kinh cuối cùng): 500 - <10.000UI. Trung bình: 2.000 - 5.000UI.

• Ở phụ nữ mang thai từ 5 - 8 tuần (sau 8 - 10 tuần kể từ kỳ kinh cuối cùng): 5.000 - > 100.000UI/L. Trung bình :10.000 - 80.000UI.

• Ở phụ nữ mang thai 12 tuần (sau 14 tuần kể từ kỳ kinh cuối cùng): 25.000 - 288.000UI.

• Ở phụ nữ mang thai từ 13 - 16 tuần (sau 15 - 18 tuần kể từ kỳ kinh cuối cùng): trung bình khoảng 200.000UI.

(Bảng này chỉ mang tính chất tham khảo, nồng độ HCG có thể thay đổi khác nhau tùy thai phụ).

3. Khi nào nên theo dõi nồng độ HCG trong máu?

Khi bị chậm kinh và nghi ngờ mang thai, mẹ có thể sử dụng que thử thai hoặc xét nghiệm máu beta-HCG để biết có thai hay không.

Khi khám thai lần đầu tiên, xét nghiệm HCG cũng được thực hiện để xác định chính xác tình trạng mang thai của thai phụ. Dựa trên nồng độ HCG trong máu, bác sĩ sẽ biết được tuổi thai cũng như tình trạng sức khỏe của thai. Trong trường hợp nồng độ HCG bất thường, sẽ cần kiểm tra các vấn đề như: thai ngoài tử cung, sảy thai, mang thai trứng,…

Nếu thai phụ có nhu cầu xét nghiệm beta HCG, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là cơ sở y tế uy tín được nhiều mẹ bầu lựa chọn. Ưu điểm của bệnh viện là:

• Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2012.

• Đội ngũ y bác sĩ, kỹ thuật viên trình độ chuyên môn cao.

• Có áp dụng bảo lãnh viện phí với đa dạng các thẻ bảo hiểm, tiết kiệm chi phí cho khách hàng.

• Có dịch vụ lấy mẫu và trả kết quả tại nhà chỉ với 10.000 đồng, giúp thai phụ không phải đi lại nhiều.

Xét nghiệm HCG cũng được thực hiện trong khám thai định kỳ

Nồng độ HCG ở một số phụ nữ mang thai có thể không đúng theo chỉ số chuẩn, chênh lệch thay đổi rất nhiều theo tuổi thai và sự phát triển của thai. Do đó ngoài xét nghiệm kiểm tra nồng độ HCG thay đổi theo tuổi thai như thế nào, cần thực hiện các kỹ thuật thăm khám khác như siêu âm,… Các kỹ thuật này sẽ được bác sĩ chỉ định tùy từng trường hợp cụ thể.