1. Tổng quan về bệnh nhược cơ

Bệnh nhược cơ hay còn được gọi bằng thuật ngữ tiếng anh là Myasthenia Gravis, là một dạng bệnh thần kinh cơ thể mạn tính xuất phát từ tình trạng yếu cơ. Tùy vào đối tượng và tình trạng sức khỏe của mỗi bệnh nhân mà triệu chứng yếu cơ sẽ diễn ra liên tục hoặc theo từng đợt với nhiều mức độ khác nhau. Theo bác sĩ, yếu cơ có thể khởi phát ở bất kì nhóm cơ nào nhưng phần lớn các bệnh nhân thường bị ảnh hưởng ở các cơ như cơ vận nhãn, cơ nhai, cơ hô hấp, cơ mặt, cơ tứ chi. 

Giải đáp thắc mắc: Bệnh nhược cơ là gì?

Sự suy giảm sức cơ diễn ra như một quá trình mãn tính và thường trở nặng hơn vào buổi chiều, nhất là thời điểm cuối ngày. Theo một số nghiên cứu cho thấy, có khoảng 75% bệnh nhân mắc bệnh có liên quan đến các vấn đề sức khỏe của tuyến ức. Trong đó, có khoảng 15% bệnh nhân bị u tuyến ức, 10% bệnh nhân mắc các bệnh lý tự miễn như viêm loét đại tràng, viêm đa cơ, viêm khớp dạng thấp. 

Mặc dù, nhược cơ có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, độ tuổi nào nhưng đây không phải là bệnh lý thường gặp và tỷ lệ mắc bệnh chiếm khoảng 0,5/100.000 người. Đồng thời, nguy cơ mắc bệnh ở nữ giới thường cao gấp đôi so với nam giới. Trong đó, ở nam giới, độ tuổi dễ mắc bệnh nhất là từ 50 tuổi trở lên. Đối với nữ giới, bệnh lý này thường gặp ở những người lớn hơn 70 tuổi hoặc nhỏ hơn 40 tuổi. 

2. Các mức độ bệnh và giai đoạn của bệnh

Dựa trên các triệu chứng lâm sàng, bệnh nhược cơ được phân loại thành các mức độ sau (theo phân loại của Osserman):

Tình trạng nhược cơ được phân chia thành 5 nhóm

• Nhóm 1: tình trạng yếu cơ chỉ xuất hiện ở các cơ thể mắt, điển hình như cơ nâng mi. Nếu bệnh nhân phát hiện sớm, đáp ứng tốt với phương pháp điều trị thì các triệu chứng của bệnh có thể giảm đi rất nhanh trong thời gian ngắn.

• Nhóm 2a: tình trạng suy yếu cơ xuất hiện ở nhiều nhóm cơ, cụ thể như cơ thân mình, các cơ ở chi, cơ hô hấp (nhẹ). Đây là mức nhược cơ toàn thân thể nhẹ.

• Nhóm 2b: tình trạng suy yếu cơ xuất hiện ở mức độ trung bình trên nhiều nhóm cơ và biểu hiện rõ rệt ở cơ xương và hệ cơ thuộc hành não.

• Nhóm 3: tình trạng suy yếu cơ bùng nổ cấp tính và diễn tiến rất nhanh khiến cho các cơ toàn thân bị suy yếu nghiêm trọng, có thể kèm theo cơn suy hô hấp, nguy cơ tử vong cao.

• Nhóm 4: tình trạng suy yếu cơ diễn ra ở mức độ nặng nhưng quá trình chuyển biến của bệnh mạn tính, từ từ. Triệu chứng khá giống với nhóm 3. 

Tình trạng suy yếu cơ thường diễn ra theo trình tự 4 giai đoạn cơ bản như:

• Giai đoạn 1: sự suy yếu cơ thường chỉ gây ảnh hưởng đến một nhóm cơ nhất định và chủ yếu là các cơ vận nhãn. 

Ở giai đoạn đầu các cơ vận nhãn bị ảnh hưởng nhiều

• Giai đoạn 2a: sự suy yếu cơ gây ảnh hưởng hầu hết các nhóm cơ toàn thân, ngoại trừ vùng hầu họng và cơ hô hấp.

• Giai đoạn 2b: mức độ ảnh hưởng đến các nhóm cơ tương tự với giai đoạn 2a nhưng ở giai đoạn 2b, các nhóm cơ vùng hầu họng đã bị tác động.

• Giai đoạn 3: sự suy yếu cơ diễn ra ở tất cả các nhóm cơ với nhiều biểu hiện của sự rối loạn hô hấp và hầu họng.

3. Nguyên nhân hình thành bệnh

Trong y khoa, bệnh nhược cơ thường được đặc trưng bởi tình trạng suy giảm hoặc gián đoạn khả năng dẫn truyền của các xung động thần kinh khi di chuyển đến các cơ. Do đó, cơ thể bệnh nhân thường xuất hiện triệu chứng suy yếu và dẫn đến liệt cơ. Vậy bệnh lý này hình thành do đâu? Về cơ bản, đây là dạng bệnh tự miễn do ảnh hưởng tại khớp thần kinh - cơ. Có một số giả thuyết đã được xây dựng gồm:

• Các tự kháng thể sản sinh và kháng lại Enzyme Kinase gây cản trở quá trình hình thành cũng như sự biệt hóa thụ thể của chất dẫn truyền thần kinh Acetylcholin.

Tự kháng thể gây cản trở sự biệt hóa thụ thể Acetylcholin 

• Tự kháng thể xuất hiện và phá hủy các thụ cảm của chất dẫn truyền thần kinh Acetylcholin tồn tại trên màng tế bào cơ nằm ở màng sau của điểm tích hợp thần kinh Synap.

• Các vấn đề sức khỏe liên quan đến tuyến ức, chẳng hạn như tăng sản tuyến ức, u tuyến ức. Những bệnh lý này thường kích thích và tạo điều kiện thuận lợi để sản xuất các tự kháng thể.

4. Triệu chứng và biến chứng của bệnh nhược cơ

Hầu hết những người mắc bệnh nhược cơ đều cảm nhận được sự bất thường của cơ thể thông qua việc vận động cũng như sinh hoạt hằng ngày. Ngoài ra, khi bệnh nhân phát hiện bệnh trễ hoặc không tích cực điều trị bệnh cũng làm tăng nguy cơ dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng khác. Để giúp bạn đọc hiểu rõ hơn, sau đây là một số chia sẻ chi tiết nhất về các triệu chứng và biến chứng của bệnh. 

4.1. Về triệu chứng

Biểu hiện suy yếu của các cơ được thể hiện rõ rệt qua những triệu chứng như:

• Tính trạng cơ bị yếu ngày một tăng lên khi hoạt động quá sức hoặc khi nghỉ ngơi sau khi hoạt động nặng.

• Sụp mi: được xem là dấu hiệu ban đầu ở những người mắc bệnh, đặc biệt triệu chứng này thường nặng nề hơn vào thời điểm cuối ngày.

• Khó thở: sự suy yếu của cơ hô hấp khiến cho việc hít - thở cũng trở nên khó khăn.

Sụp mi là triệu chứng phổ biến ở người bệnh

• Ăn uống, nhai, nuốt khó khăn: sự suy yếu của cơ vùng hầu họng làm cho bệnh nhân gặp khó khăn trong việc đóng miệng, kèm theo tình trạng chảy nước dãi thường xuyên.

• Vận động khó khăn: đặc biệt khi di chuyển lên cầu thang hoặc bê/đẩy các vật nặng. Một số trường hợp nặng, bệnh nhân không thể nhấc nổi tay lên/chân lên được. 

• Nói chuyện khó khăn kèm theo giọng nói thay đổi.

• Các cơ vùng mặt trở nên yếu đi và dẫn đến tình trạng liệt cơ mặt.

• Bệnh nhân thường có xu hướng cúi gập hoặc rũ đầu xuống phía dưới.

• Mệt mỏi và suy nhược cơ thể.

• Có thể có biểu hiện suy hô hấp. 

4.2. Về biến chứng

Nếu việc điều trị không đáp ứng và cải thiện tình trạng sức khỏe thì bệnh nhân có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng khác. Trong đó, biến chứng nguy hiểm nhất là các cơ hô hấp bị suy yếu hoặc liệt. Tình trạng này nếu kéo dài có thể khiến cho các cơ hô hấp bị liệt hoàn toàn và gây nguy hiểm đến tính mạng hay kể cả dẫn đến tử vong.

Liệt cơ hô hấp có thể dẫn đến tử vong

Tình trạng ho khạc kém hoặc nuốt sặc có thể dẫn đến biến chứng viêm phổi hoặc sặc phổi, làm cho tình trạng suy hô hấp trở nên nghiêm trọng hơn. Bên cạnh đó, những tác động của bệnh nhược cơ cũng khiến chất lượng đời sống của người bệnh bị ảnh hưởng rất nhiều. Chẳng hạn như bệnh nhân luôn cảm thấy suy kiệt, mệt mỏi, kém tập trung hoặc ăn uống không ngon,...

5. Các giải pháp phòng ngừa bệnh

Nhược cơ được đánh giá là một dạng bệnh lý tự miễn và chưa tìm được giải pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả. Tuy nhiên, việc duy trì sức khỏe tốt cũng giúp mọi người giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Để giúp bạn đọc dễ dàng bảo vệ và giữ gìn sức khỏe của mình, dưới đây là một số chia sẻ hữu ích từ các chuyên gia, bác sĩ. Cụ thể như:

• Cung cấp cho cơ thể đầy đủ các loại dưỡng chất, đặc biệt nên ăn nhiều hoa quả và rau xanh. Theo một số nghiên cứu cho thấy, chuối và đu đủ là hai loại hoa quả giàu Kali giúp các cơ hoạt động tốt và giảm thiểu khả năng bị bệnh. 

Ăn nhiều chuối để bổ sung Kali cho cơ thể

• Xây dựng và duy trì thói quen tập luyện thể dục - thể thao để rèn luyện thể chất, phát triển sức khỏe của các cơ cũng như các bộ phận khác trong cơ thể. 

• Xây dựng và duy trì lối sống lành mạnh, đồng thời ngủ đủ giấc, dành thời gian để nghỉ ngơi, thư giãn.

• Khi nhận thấy cơ thể có những biểu hiện bất thường, mọi người nên chủ động đi khám bác sĩ để theo dõi tình trạng sức khỏe và kiểm soát các bệnh lý của mình.

Những đối tượng được chẩn đoán mắc bệnh nhược cơ, ngoài việc tuân thủ điều trị theo phác đồ của bác sĩ cũng cần kết hợp với một biện pháp khác để giữ gìn sức khỏe, đẩy lùi bệnh tật. Những biện pháp bệnh nhân có thể áp dụng gồm có:

• Chủ động thực hiện các giải pháp giúp phòng tránh những bệnh lý gây nhiễm trùng trong quá trình chữa trị. Đồng thời hạn chế sử dụng các loại thuốc, dược phẩm làm hệ thống miễn dịch bị suy giảm.

• Tăng cường bổ sung Kali cho cơ thể bằng các loại thực phẩm như chuối, đu đủ. Bởi vì sự thiếu hụt Kali sẽ khiến cho tình trạng yếu, liệt cơ trở nên nặng nề hơn.

• Tuyệt đối không được tự ý bỏ dùng các loại thuốc theo phác đồ điều trị do bác sĩ chỉ định. Đồng thời, không được tự ý dùng thêm những loại thuốc hoặc dược phẩm khác mà không có sự đồng ý của bác sĩ.

• Tập luyện một số bộ môn thể thao để duy trì và phát triển sức khỏe các cơ. Bên cạnh đó, việc rèn luyện thể chất cũng giúp bệnh nhân duy trì cảm xúc, tâm trạng vui vẻ, tích cực, lạc quan và phòng tránh một vài bệnh tật khác. 

• Dành thời gian để nghỉ ngơi và giữ tinh thần thoải mái nhằm hạn chế đối diện với căng thẳng, lo âu kéo dài khiến cho sức khỏe thể chất bị ảnh hưởng. 

• Khi tình trạng nhược cơ chuyển biến nặng hơn, bệnh nhân cần phải chủ động đi thăm khám bác sĩ để kiểm soát tình trạng bệnh. 

Với những chia sẻ của bài viết, hy vọng bạn đọc đã hình dung được mức độ nguy hiểm của bệnh nhược cơ. Đối với những đối tượng đã hoặc đang mắc bệnh cần phải chủ động tích cực điều trị để giảm thiểu nguy cơ dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng về sau.