1. Bong võng mạc là gì?

Bong võng mạc là tình trạng lớp võng mạc ở đáy mắt bị tách khỏi lớp mô nâng đỡ bên dưới, làm gián đoạn quá trình tiếp nhận ánh sáng và truyền hình ảnh lên não. Khi võng mạc không còn được nuôi dưỡng đầy đủ, thị lực sẽ suy giảm nhanh, gây khó khăn trong việc nhìn rõ các chi tiết hoặc nhận diện vật thể. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng như mất thị lực vĩnh viễn, co kéo võng mạc, xuất huyết dịch kính hoặc hình thành màng sợi trên bề mặt võng mạc.

Tình trạng này thường xảy đến nhiều ở người lớn tuổi, người bị cận thị nặng, bệnh nhân tiểu đường, tăng huyết áp, người từng phẫu thuật mắt hoặc đã gặp chấn thương vùng mắt trước đó. Do vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường đóng vai trò rất quan trọng, giúp người bệnh kịp thời thăm khám và điều trị, giảm nguy cơ tổn thương thị lực vĩnh viễn.

2. Nguyên nhân gây Bong võng mạc

Tình trạng tách võng mạc có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, trong đó phổ biến nhất gồm:

• Lão hóa tự nhiên của mắt: Khi tuổi tác tăng lên, dịch kính trong mắt có xu hướng co rút và tách khỏi võng mạc, dễ khiến võng mạc bị rách hoặc bong. Đây là nguyên nhân thường gặp nhất ở người trung niên và lớn tuổi.
• cận thị nặng: Người có độ cận cao thường có nhãn cầu dài hơn bình thường, khiến võng mạc mỏng và yếu. Điều này làm tăng nguy cơ rách hoặc tách võng mạc ngay cả khi không có chấn thương.
• Chấn thương mắt: Va đập mạnh do tai nạn, chơi thể thao hoặc tác động đột ngột lên vùng mắt có thể khiến võng mạc bị tổn thương, dẫn đến bong tách.
• Bệnh lý nền: Một số bệnh như tiểu đường, tăng huyết áp, tăng nhãn áp, viêm màng bồ đào… có thể gây tổn thương mạch máu và làm giảm độ ổn định của võng mạc, từ đó làm tăng nguy cơ xảy ra biến chứng.
• Tiền sử phẫu thuật mắt: Những người từng phẫu thuật đục thủy tinh thể hoặc can thiệp vào dịch kính - võng mạc có tỷ lệ gặp tình trạng tách võng mạc cao hơn so với bình thường.
• Yếu tố bẩm sinh hoặc di truyền: Một số người có cấu trúc mắt yếu, võng mạc mỏng bẩm sinh, hoặc trong gia đình có người từng bị bong võng mạc nên nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Chấn thương vùng mắt là một trong những nguyên nhân điển hình gây bong võng mạc

3. Triệu chứng nhận biết bong võng mạc

Dấu hiệu của tình trạng tách võng mạc thường xuất hiện khá rõ rệt. Việc chú ý sớm những thay đổi bất thường trong tầm nhìn đóng vai trò quan trọng để can thiệp kịp thời. Một số triệu chứng thường gặp gồm:

• Thấy chớp sáng (photopsia): Người bệnh thường nhìn thấy những tia sáng lóe lên, đặc biệt khi nhìn sang hai bên hoặc trong môi trường tối. Đây là dấu hiệu võng mạc đang bị kéo căng hoặc rách.
• Xuất hiện nhiều đốm đen trôi nổi (ruồi bay): Các chấm đen, sợi nhỏ hoặc mảng mờ xuất hiện nhiều và đột ngột trong tầm nhìn, báo hiệu có thể có xuất huyết nhỏ hoặc rách võng mạc.
• Màn che hoặc vùng tối trong tầm nhìn: Người bệnh có cảm giác như có một tấm màn, bóng tối hoặc dải đen che phủ một phần thị trường. 
• Thị lực giảm nhanh: Tầm nhìn trở nên mờ, khó tập trung vào chi tiết hoặc vật thể. Một số người chỉ nhìn rõ ở trung tâm nhưng mờ dần ở vùng ngoại vi.
• Méo hình hoặc biến dạng hình ảnh: Hình ảnh có thể bị cong, lệch hoặc không còn đúng hình dạng bình thường.

Những triệu chứng này có thể xuất hiện đột ngột hoặc tiến triển trong vài giờ đến vài ngày. Khi gặp bất kỳ dấu hiệu nào, người bệnh cần đến cơ sở chuyên khoa mắt ngay lập tức để được thăm khám và xử trí kịp thời, tránh nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn.

Người gặp tình trạng tách võng mạc thường có thị lực suy giảm nhanh

4. Cách phòng ngừa bong võng mạc hiệu quả

Để phòng ngừa tình trạng tách võng mạc và giảm nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng về thị lực, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:

• Khám mắt định kỳ: Bạn nên khám mắt định kỳ 6 - 12 tháng/lần, giúp phát hiện sớm các bất thường ở võng mạc, đặc biệt quan trọng với người cận nặng, người lớn tuổi và bệnh nhân tiểu đường.
• Bảo vệ mắt khỏi chấn thương: Khi chơi thể thao, lao động nặng hoặc tham gia hoạt động có nguy cơ va chạm, hãy đeo kính bảo hộ để hạn chế tác động mạnh lên mắt.
• Kiểm soát tốt bệnh lý nền: Giữ đường huyết ổn định, kiểm soát huyết áp và điều trị các bệnh lý viêm nhiễm mắt kịp thời giúp giảm nguy cơ tổn thương võng mạc.
• Lối sống lành mạnh cho mắt: Hạn chế dụi mắt mạnh, tránh cúi đầu quá sâu hoặc nâng vật nặng đột ngột, đồng thời dành thời gian cho mắt nghỉ ngơi khi làm việc với màn hình.
• Nhận biết và theo dõi dấu hiệu bất thường: Nếu xuất hiện chớp sáng, ruồi bay nhiều hơn bình thường hoặc thấy vùng tối che khuất tầm nhìn, bạn cần đi khám ngay để được xử trí sớm.

5. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Người bệnh nên đến khám chuyên khoa mắt càng sớm càng tốt nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến thị lực. Một số trường hợp cần được thăm khám ngay bao gồm:

• Nhìn thấy chớp sáng hoặc tia lóe trong mắt: Đây có thể là dấu hiệu võng mạc đang bị kéo căng hoặc có nguy cơ rách.
• Xuất hiện nhiều đốm đen trôi nổi đột ngột: Sự tăng lên bất thường của “ruồi bay” có thể liên quan đến xuất huyết dịch kính hoặc rách võng mạc.
• Thấy màn che hoặc vùng tối trong tầm nhìn: Cảm giác như có tấm rèm che ngang mắt thường là biểu hiện bong võng mạc đã tiến triển và cần xử trí khẩn cấp.
• Thị lực giảm nhanh, mờ đột ngột: Khả năng nhìn yếu đi trong thời gian ngắn là dấu hiệu nguy hiểm, không nên chủ quan.
• Sau chấn thương vùng mắt: Ngay cả khi không đau hoặc không có triệu chứng rõ ràng, người bị va đập mạnh vào mắt vẫn nên được kiểm tra để loại trừ nguy cơ tổn thương võng mạc.

Bạn nên đến thăm khám bác sĩ nếu thấy màn che hoặc vùng tối trong tầm nhìn 

Bong võng mạc là một tình trạng nguy hiểm, có thể dẫn đến mất thị lực nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết triệu chứng và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đôi mắt. Khám mắt định kỳ và chủ động theo dõi các dấu hiệu bất thường sẽ giúp phát hiện sớm tình trạng tách võng mạc, từ đó điều trị kịp thời và giảm thiểu nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, hoặc nhu cầu thăm khám định kỳ mắt, hãy liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.