1. Thế nào là cổ tử cung ngắn?

Cổ tử cung có vai trò quan trọng trong sự phát triển thai cũng như quá trình thai kỳ diễn ra bình thường. Ở giai đoạn chờ mang thai, cổ tử cung luôn mở rộng với dịch nhờn tạo điều kiện cho tinh trùng di chuyển đến thụ tinh với trứng. Khi trứng được thụ tinh thành công và làm tổ trong tử cung, cổ tử cung sẽ đóng kín và dài để đảm bảo môi trường an toàn cho thai nhi hình thành, phát triển. Đến giai đoạn chuyển dạ, cùng với cơn co cổ tử cung sẽ ngắn lại, mở rộng để em bé chui ra ngoài chào đời.

Cổ tử cung ngắn nguy hiểm ở phụ nữ mang thai

Với vai trò quan trọng, bất cứ bất thường cổ tử cung nào cũng có thể đe dọa đến sức khỏe thai nhi trong quá trình phát triển và sinh. Trong đó, cổ tử cung ngắn là một trong những tình trạng thường gặp. Thực tế, chiều dài của cổ tử cung là khác nhau tùy từng thời điểm trong thai kỳ, phụ thuộc vào trọng lượng của thai.

Thai nhi phát triển càng lớn, càng gần ngày sinh thì cổ tử cung càng ngắn lại để quá trình sinh nở diễn ra thuận lợi hơn. Sau khi sinh, cổ tử cung sẽ phục hồi dần về kích thước bình thường để chuẩn bị cho quá trình mang thai tiếp theo cũng như đảm bảo các chức năng sinh dục khác. 

Cổ tử cung sẽ ngắn dần đến cuối thai kỳ để chuẩn bị chuyển dạ

Tuy nhiên, khi cổ tử cung ngắn quá mức trước khi chuyển dạ sẽ dẫn đến nguy cơ sinh non, thai sinh ra khi chưa đủ thời gian phát triển trong bụng mẹ sẽ gặp nhiều vấn đề sức khỏe. Nếu sinh quá sớm, trẻ có thể tử vong sau sinh do sự phát triển của cơ thể không thể đáp ứng sống trong môi trường tự nhiên. Vì thế siêu âm kiểm tra độ dài cổ tử cung là một trong những mục khám quan trọng để phát hiện sớm ngăn ngừa sinh non.

Chẩn đoán cổ tử cung ngắn khi chiều dài cơ quan này ngắn dưới 25mm trong khi chiều dài bình thường từ 30 - 50mm. Phương pháp siêu âm qua đầu dò âm đạo giúp xác định chiều dài cổ tử cung cũng như tình trạng cổ tử cung ngắn dự đoán nguy cơ sinh non. 

2. Nguyên nhân gây ra tình trạng cổ tử cung ngắn

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng cổ tử cung ngắn, ở một số phụ nữ có thể không xác định được chính xác nguyên nhân. Vì thế kiểm tra chiều dài cổ tử cung là cần thiết với mỗi phụ nữ mang thai. Những nguyên nhân có thể dẫn đến cổ tử cung ngắn bao gồm:

2.1. Nguyên nhân bẩm sinh

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra cổ tử cung ngắn, phát triển chưa hoàn thiện hoặc bất thường trong quá trình phát triển cơ quan sinh sản khiến cho cổ tử cung bị dị dạng hoặc nhi hóa.

2.2. Biến chứng phẫu thuật

Những phụ nữ từng thực hiện phẫu thuật cắt chóp cổ tử cung hoặc phẫu thuật cắt đoạn cổ tử cung có nguy cơ cao bị cổ tử cung ngắn. Song biến chứng này không gặp phải ở tất cả phụ nữ từng thực hiện phẫu thuật.

Cổ tử cung ngắn có thể là biến chứng viêm âm đạo

2.3. Biến chứng bệnh lý

Các bệnh phụ khoa gặp phải trong thai kỳ có thể là nguyên nhân gây cổ tử cung ngắn như: viêm niêm mạc tử cung, nhiễm trùng âm đạo, tử cung yếu,…

2.4. Nguyên nhân khác

Một số trường hợp cổ tử cung ngắn được chẩn đoán nguyên nhân do yếu tố cơ địa hoặc không xác nhận được nguyên nhân.

3. Các phương pháp điều trị cổ tử cung ngắn hiệu quả

Tình trạng này gần như không ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, chức năng sinh lý hay thụ thai ở phụ nữ song lại nguy hiểm nếu mang thai. Vì thế những người bị sảy thai, sinh non có thể do nguyên nhân cổ tử cung này. Đa phần sẽ được đánh giá nguy cơ khi mang thai và điều trị nếu cần thiết, ngăn ngừa nguy cơ sinh non hoặc chuẩn bị trước để mẹ sinh non an toàn.

Dưới đây là các phương pháp thường áp dụng để điều trị cổ tử cung ngắn, tùy từng trường hợp bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp thích hợp.

3.1. Sử dụng thuốc Progesterone

Bổ sung hormone Progesterone ở phụ nữ mang thai bị cổ tử cung ngắn sẽ hạn chế sự xuất hiện sớm của các cơn co tử cung. Từ đó giảm được áp lực của tử cung gây ra do thai lớn lên cổ tử cung.

Bổ sung Progesterone giảm nguy cơ sinh non do cổ tử cung ngắn

Sử dụng thuốc Progesterone điều trị cổ tử cung ngắn nguy cơ gây sinh non có nhiều dạng như: viên đặt hậu môn, viên đặt âm đạo, dạng uống hoặc dạng tiêm trực tiếp. Tùy từng tình trạng sức khỏe, giai đoạn thai kỳ và cơ địa của mẹ mà bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc bổ sung Progesterone và liều lượng phù hợp.

3.2. Khâu vòng eo tử cung

Để khắc phục và ngăn ngừa sinh non do cổ tử cung ngắn, khâu vòng eo tử cung là phương pháp điều trị được áp dụng phổ biến. Mục đích của thủ thuật này là thu hẹp cổ tử cung, giảm áp lực thai lớn lên cổ tử cung.

Tuy nhiên không phải thai phụ nào cũng có thể thực hiện khâu vòng eo tử cung, bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe và đánh giá khả năng đáp ứng, rủi ro gặp phải nếu thực hiện thủ thuật trước khi có quyết định cuối cùng. Thông thường, khâu vòng eo tử cung được thực hiện từ tuần thai thứ 12 - 15  của thai kỳ.

Bên cạnh các phương pháp điều trị trên, thai phụ đã chẩn đoán cổ tử cung ngắn cần đặc biệt cẩn thận trong sinh hoạt hàng ngày, đặc biệt lưu ý:

• Không làm việc quá sức, tránh việc nặng nhọc, bê vác,…

• Hạn chế thể dục hoặc hoạt động mạnh, tránh các tư thế thay đổi động tác đột ngột.

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng thai kỳ, nhất là acid folic và omega-3.

• Khám sức khỏe định kỳ trong suốt thời gian thai kỳ, đặc biệt theo dõi chiều dài cổ tử cung và các dấu hiệu sinh non.

Nên khám thai định kỳ để kiểm tra tình trạng cổ tử cung ngắn

Khi thăm khám cụ thể, bác sĩ sẽ chọn ra phương pháp điều trị thích hợp trong các phương pháp điều trị cổ tử cung ngắn. Giữ tâm lý thoải mái và tuân thủ hướng dẫn điều trị, nghỉ ngơi của bác sĩ là điều quan trọng để ngăn ngừa biến chứng sảy thai, sinh non do cổ tử cung ngắn.