1. Định nghĩa suy thận cấp

Suy thận cấp là một trạng thái phức tạp, khi thận không thể duy trì chức năng lọc máu và cân bằng nước-chất điện giải trong cơ thể một cách hiệu quả. Điều này dẫn đến sự tích tụ chất độc hại và chất cặn chưa được lọc trong hệ thống máu, gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe. Nếu không được chăm sóc và điều trị kịp thời, suy thận cấp có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là đe dọa tính mạng.

Kết quả cuối cùng của suy thận cấp là suy giảm chức năng thận

Mức độ của suy thận cấp thường phụ thuộc vào nguyên nhân và thời gian diễn ra, từ vài ngày đến vài tuần. Dưới đây là 4 giai đoạn suy thận:

Giai đoạn khởi phát

Giai đoạn này thường không có triệu chứng rõ ràng. Thận bắt đầu trải qua những biến đổi nhỏ và khó nhận biết, nhưng chức năng lọc máu vẫn duy trì ổn định. Đây là giai đoạn quan trọng để phát hiện và can thiệp kịp thời.

Giai đoạn thiểu niệu, vô niệu

Khi bước vào giai đoạn này, người bệnh có thể trải qua các triệu chứng như thay đổi màu sắc của nước tiểu, tăng sự tiểu tiện, mức độ chất cặn trong nước tiểu tăng cao. Điều trị tại giai đoạn này có thể ngăn chặn sự tiến triển của bệnh.

Giai đoạn tiểu được trở lại

Trong giai đoạn này, có thể xuất hiện dấu hiệu tích cực, với sự cải thiện của chức năng thận và giảm các triệu chứng như tiểu tiện tăng và mệt mỏi. Tuy nhiên, sự chăm sóc và theo dõi tiếp tục là quan trọng để đảm bảo ổn định.

Giai đoạn phục hồi chức năng

Giai đoạn cuối cùng này có thể xuất hiện sau một đợt điều trị hiệu quả hoặc tự nhiên. Chức năng thận bắt đầu khôi phục và triệu chứng giảm đi đáng kể. Tuy nhiên, theo dõi và chăm sóc liên tục vẫn là cần thiết để đảm bảo sự ổn định và ngăn chặn tái phát bệnh.

2. Nguyên nhân gây suy thận cấp

Có nhiều nguyên nhân gây suy thận cấp, bao gồm:

Yếu tố độc hại

Yếu tố độc hại đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và gia tăng của suy thận cấp.

• Một số loại thuốc, đặc biệt là NSAIDs, được sử dụng phổ biến để giảm đau và chống viêm, nhưng chúng có thể gây tổn thương cho cấu trúc thận. Mặc dù chúng có tác dụng hỗ trợ trong điều trị nhiều bệnh, sự lạm dụng hoặc sử dụng lâu dài có thể gây hại.
• Tiếp xúc với các chất độc hại như thuốc trừ sâu, hóa chất công nghiệp, và kim loại nặng như chì và thủy ngân có thể dẫn đến suy thận cấp. Các nguồn độc tố này khiến cho cấu trúc thận bị tổn thương và mất khả năng lọc máu.

Bệnh lý nền gây suy thận cấp

Bệnh lý nền làm tăng nguy cơ suy thận cấp, các bệnh lý này có thể bao gồm:

• Tiểu đường, là một trong những nguyên nhân hàng đầu của suy thận cấp, tiểu đường gây tổn thương cho mạch máu thận và cấu trúc của chúng.
• Huyết áp cao, áp lực máu cao làm tổn thương mạch máu thận và ảnh hưởng đến khả năng lọc của thận, dẫn đến việc mất chức năng dần dần của thận.
• Bệnh lý cơ bản như thận đa nang, sỏi thận và các bệnh lý cấu trúc khác có thể gây suy thận cấp dựa trên các biến đổi cấu trúc tự nhiên của thận.

Nguyên nhân phổ biến ở người lớn và trẻ em

Đối với người lớn: Các yếu tố như tuổi tác, lão hóa tự nhiên của cơ thể, lối sống không lành mạnh như hút thuốc lá và tiêu thụ nhiều chất béo có thể làm tăng nguy cơ suy thận cấp.

Trẻ em: Nhiễm trùng, nhiễm vi khuẩn, dị tật thận từ khi còn nhỏ và các vấn đề về gen có thể là nguyên nhân suy thận cấp ở trẻ em. Đặc biệt, trẻ em thường xuyên đối mặt với các vấn đề do nhiễm trùng đường tiểu. Điều này càng làm tăng rủi ro suy thận cấp ở trẻ.

3. Triệu chứng và biến chứng của suy thận cấp

Triệu chứng của suy thận cấp thường xuất hiện khi tình trạng này đã phát triển đến mức độ nghiêm trọng. Để nhận biết sớm, dưới đây là những dấu hiệu cũng như những biến chứng có thể xuất hiện.

Triệu chứng của suy thận cấp

• Sưng và đau ở vùng thận là một trong những triệu chứng rõ ràng nhất của suy thận cấp. Bạn có thể cảm nhận đau nhức, căng trước hoặc ở phía sau thận.
• Người bị suy thận cấp thường trải qua sự giảm cân đột ngột hoặc tăng cân không lý.
• Nước tiểu có thể chứa máu hoặc protein, là một biểu hiện của sự tổn thương cấu trúc thận.
• Do mất nước, người bị suy thận cấp thường mệt mỏi.

Nhận biết sớm suy thận cấp qua những dấu hiệu bệnh

Biến chứng của suy thận cấp

• Chức năng lọc máu giảm xuống dưới mức an toàn.
• Suy thận cấp có thể làm tăng nguy cơ huyết áp cao, gây áp lực lên thành mạch máu và làm tổn thương thêm thận.
• Mức kali tăng cao có thể xảy ra khi thận không thể loại bỏ khoáng chất này khỏi cơ thể.
• Chức năng thận kém có thể dẫn đến sự tích tụ nước trong cơ thể, gây áp lực lên tim và dẫn đến suy tim.

4. Các phương pháp điều trị suy thận cấp

Điều trị suy thận cấp tập trung vào việc kiểm soát các triệu chứng, ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và duy trì chất lượng cuộc sống. Dưới đây là những phương pháp điều trị chính:

Điều trị bệnh nền 

Đối với những trường hợp suy thận cấp do các loại bệnh lý nêu trên, việc điều trị nguyên nhân chính gây ra là quan trọng. 

Thuốc điều trị

• Sử dụng các loại thuốc giảm huyết áp như ACE inhibitors và ARBs để kiểm soát huyết áp và giảm áp lực lên thận.
• Đối với những người có mức kali cao, việc sử dụng thuốc giảm kali có thể được bác sĩ kê đơn.
• Các loại thuốc như diuretics có thể giúp kiểm soát sự tích tụ nước và chất điện giải trong cơ thể.

Lựa chọn phương pháp điều trị bệnh phù hợp với bệnh nhân

Điều trị thay thế thận

Trong những trường hợp nghiêm trọng, khi chức năng thận giảm đến mức không thể duy trì cuộc sống, việc cần thiết có thể là phương pháp thay thế thận.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống đóng vai trò lớn trong việc kiểm soát suy thận cấp. Những điều chỉnh cụ thể trong chế độ ăn có thể gồm:

• Giảm lượng nước và kali trong chế độ ăn để giảm áp lực lên thận. Đặc biệt đối với những người có vấn đề về chức năng thận.
• Giảm lượng protein trong chế độ ăn giúp vì protein dư thừa có thể tăng cường sự tích tụ chất cặn và chất cặn thận, gây áp lực lớn hơn lên cơ quan này.
• Hạn chế lượng natri trong chế độ ăn có thể giúp kiểm soát huyết áp và giảm áp lực lên thận. Sử dụng các thực phẩm giàu kali như trái cây và rau củ sẽ giúp thay thế natri trong chế độ ăn.
• Caffeine và các chất kích thích có thể huyết áp và áp lực lên thận. Việc giảm tiêu thụ các thức uống và thực phẩm chứa caffeine có thể giúp kiểm soát áp lực này.

Bên cạnh đó cần duy trì một chế độ ăn cân đối và đa dạng giúp cung cấp đủ dưỡng chất mà không tăng cường quá mức áp lực lên thận.

Cung cấp đủ loại thực phẩm từ tất cả các nhóm thực phẩm

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên nhân gốc, mức độ nghiêm trọng, và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Điều này thường đòi hỏi sự tư vấn của đội ngũ y tế chuyên nghiệp.

Nếu bạn nhận thấy các yếu tố nguy cơ nêu trên dẫn đến tình trạng suy thận cấp, hãy đến tại Chuyên khoa Tiết niệu tại Bệnh viện, Phòng khám thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC gần nhất, để được thăm khám, thực hiện các xét nghiệm liên quan và tư vấn phương pháp điều trị hiệu quả. Ngoài ra, bạn có thể gọi đến số tổng đài sau của MEDLATEC: 1900 56 56 56 để được các chuyên viên tư vấn và hướng dẫn đặt lịch.