1. Nguyên do khiến trẻ sơ sinh bị nấc

Nấc cụt ở trẻ sơ sinh là hiện tượng thường gặp, xảy ra khi cơ hoành và cơ liên sườn co thắt không tự chủ, kết hợp với thanh môn đóng đột ngột, tạo ra âm thanh nấc đặc trưng. Tình trạng này thường liên quan đến sự chưa hoàn thiện của hệ hô hấp, tiêu hóa và thần kinh hoặc do các yếu tố kích thích từ bên ngoài. 

Bé bú sai cách có thể là nguyên nhân khiến bé bị nấc

Dưới đây là những nguyên nhân chính khiến trẻ sơ sinh bị nấc cha mẹ nên biết:

• Cho trẻ bú sai cách: Trẻ bú quá no, bú quá nhanh hoặc ngậm sai khớp vú khiến nhiều không khí đi vào dạ dày, làm dạ dày căng và chèn ép cơ hoành, gây nấc.
• Trào ngược dạ dày - thực quản: Axit trong dịch vị trào ngược kích thích cơ hoành và dây thần kinh phế vị, dẫn đến các cơn nấc, đặc biệt sau khi bú.
• Bệnh lý đường hô hấp (như hen suyễn): Viêm và hẹp đường thở làm hạn chế luồng khí vào phổi, gây thở khò khè, hụt hơi và kích thích phản xạ nấc.
• Dị ứng với protein trong sữa: Phản ứng dị ứng có thể gây kích thích thực quản và cơ hoành, từ đó khởi phát nấc cụt.
• Nhiệt độ môi trường thay đổi đột ngột: Trẻ bị nhiễm lạnh hoặc thay đổi nhiệt độ nhanh làm hệ hô hấp và cơ hoành bị kích thích, dễ xuất hiện nấc.
• Trẻ khóc nhiều hoặc bị kích động: Nhịp thở không đều khi khóc kéo dài tạo áp lực bất thường lên cơ hoành, gây ra các cơn nấc tạm thời.

2. Gợi ý cách chữa nấc cho trẻ sơ sinh đơn giản, hiệu quả

Nấc cụt không nguy hiểm nhưng kéo dài sẽ khiến bé cảm thấy khó chịu, quấy khóc không dứt. Vậy nên, để giúp bé thoải mái và dứt cơn nấc, cha mẹ có thể áp dụng một số cách chữa nấc cho trẻ sơ sinh sau:

2.1. Cho bé bú sữa 

Việc cho trẻ bú sữa đúng cách có thể giúp điều hòa lại hoạt động của cơ hoành thông qua phản xạ nuốt nhịp nhàng. Khi trẻ nuốt đều, nhịp co thắt bất thường của cơ hoành sẽ được “ngắt quãng”, từ đó cơn nấc có xu hướng giảm dần và chấm dứt. Với trẻ sơ sinh còn nhỏ, sữa mẹ hoặc sữa công thức vẫn là lựa chọn phù hợp nhất. 

Cho bé bú sữa là cách chữa nấc cho trẻ sơ sinh hiệu quả

2.2. Xoa và vỗ lưng cho bé

Xoa và vỗ lưng là biện pháp cơ học đơn giản nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt, đặc biệt khi trẻ bị nấc sau bú. Khi trẻ được bế ở tư thế thẳng đứng và được vỗ lưng nhẹ nhàng, lượng không khí tích tụ trong dạ dày sẽ được giải phóng thông qua ợ hơi. Điều này giúp giảm áp lực lên cơ hoành, giúp bé giảm nấc. 

Thao tác cần được thực hiện chậm rãi, đều tay, tránh vỗ mạnh hoặc rung lắc cơ thể trẻ, nhằm đảm bảo an toàn cho cột sống và hệ thần kinh còn non nớt.

2.3. Bịt hai cánh mũi hoặc lỗ tai của bé

Trong một số trường hợp, việc bịt nhẹ hai cánh mũi hoặc lỗ tai của trẻ trong thời gian rất ngắn có thể làm thay đổi nhịp hô hấp, từ đó giúp cơ thể tự điều chỉnh lại phản xạ co thắt của cơ hoành. Việc thao tác cần nhẹ nhàng, thời gian ngắn và tuyệt đối không gây cản trở hô hấp. Nếu trẻ có biểu hiện khó chịu, khó thở hoặc đang mắc bệnh lý đường hô hấp, không nên sử dụng cách này.

2.4. Cho bé ngậm ti giả

Ngậm ti giả giúp kích thích phản xạ mút - nuốt một cách nhịp nhàng và ổn định. Sự phối hợp đều đặn giữa động tác mút và nuốt có tác dụng làm dịu hệ thần kinh tự chủ, từ đó hỗ trợ điều hòa hoạt động của cơ hoành. Nhờ vậy, cơn nấc có thể giảm dần và kết thúc tự nhiên. 

Cha mẹ có thể cho bé ngậm ti giả để chữa nấc

Một điều cha mẹ nên lưu ý là ti giả cần được vệ sinh và tiệt trùng đúng cách trước khi sử dụng để phòng ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn. Ngoài ra, cha mẹ không nên ép trẻ ngậm ti nếu trẻ tỏ ra không hợp tác hoặc khó chịu.

2.5. Chơi đùa để bé xao nhãng

Yếu tố cảm xúc cũng đóng vai trò nhất định trong việc khởi phát và duy trì cơn nấc ở trẻ sơ sinh. Khi trẻ khóc nhiều, bị kích động hoặc căng thẳng, nhịp thở dễ trở nên không đều, làm tăng nguy cơ co thắt cơ hoành. Việc nhẹ nhàng trò chuyện, hát ru, ôm ấp hoặc tiếp xúc da kề da có thể giúp trẻ thư giãn, ổn định lại nhịp thở và gián tiếp làm giảm phản xạ nấc. 

3. Cha mẹ nên làm gì để tránh nguy cơ bé bị nấc?

Bên cạnh các cách chữa nấc cho trẻ sơ sinh, cha mẹ cũng có thể hạn chế tình trạng này ở bé bằng những cách sau:

3.1. Cho bé bú đúng cách

Cho trẻ bú đúng tư thế là yếu tố nền tảng giúp hạn chế nấc cụt. Khi bú, đầu và thân trên của trẻ nên được nâng cao hơn so với phần bụng nhằm giúp sữa xuống dạ dày thuận lợi và hạn chế việc nuốt không khí. Trẻ cần ngậm đúng khớp vú hoặc núm ti để tránh lọt khí vào đường tiêu hóa. Việc duy trì tư thế bú đúng không chỉ giúp giảm nguy cơ nấc mà còn hỗ trợ tiêu hóa và phòng ngừa trào ngược.

Mẹ giữ tư thế cho bé bú đúng cách

3.2. Cho bé nghỉ và ợ hơi khi bú xong

Sau mỗi cữ bú, trẻ cần được bế thẳng đứng và vỗ lưng nhẹ nhàng để ợ hơi. Thao tác này giúp loại bỏ lượng không khí tích tụ trong dạ dày, từ đó giảm áp lực lên cơ hoành. Trong một số trường hợp, trẻ bú nhiều lần trong ngày, cha mẹ có thể cho trẻ tạm nghỉ và ợ hơi giữa cữ bú để phòng ngừa nấc hiệu quả hơn.

3.3. Cho bé bú lượng vừa đủ

Việc cho trẻ bú quá no có thể làm dạ dày bị căng giãn, dẫn đến chèn ép cơ hoành và kích hoạt phản xạ nấc. Do đó, cha mẹ nên theo dõi nhu cầu bú thực tế của trẻ, cho bú lượng vừa đủ theo độ tuổi và cân nặng. Việc nhận biết được tín hiệu no của trẻ, như quay đầu hoặc ngừng mút, sẽ giúp giảm nguy cơ nấc cũng như các rối loạn tiêu hóa khác.

3.4. Duy trì nhiệt độ ổn định

Nhiệt độ môi trường có ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp và phản xạ thần kinh của trẻ sơ sinh. Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, đặc biệt là nhiễm lạnh, có thể kích thích cơ hoành và gây nấc. Cha mẹ nên duy trì nhiệt độ phòng ổn định, tránh gió lùa và đảm bảo trẻ được giữ ấm phù hợp, nhất là sau khi tắm hoặc khi thời tiết chuyển lạnh.

Mẹ cho bé bú trong không gian yên tĩnh, nhiệt độ ổn định

3.5. Điều tiết thói quen bú ở bé

Thiết lập thói quen bú đều đặn, không để trẻ quá đói rồi bú dồn dập giúp hạn chế tình trạng bú vội và nuốt nhiều không khí. Ngoài ra, cha mẹ cần tạo không gian yên tĩnh khi cho trẻ bú, tránh các yếu tố kích thích như tiếng ồn lớn hoặc ánh sáng mạnh. Một nhịp bú ổn định và thư giãn sẽ giúp hệ tiêu hóa và hô hấp của trẻ hoạt động hài hòa hơn, từ đó giảm nguy cơ nấc cụt.

Áp dụng đúng cách chữa nấc cho trẻ sơ sinh giúp ổn định nhịp thở, giảm khó chịu và phòng ngừa nấc tái diễn. Nếu nấc kéo dài hoặc kèm dấu hiệu bất thường, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để được tư vấn y tế kịp thời. Một địa chỉ y tế uy tín ba mẹ có thể lựa chọn là chuyên khoa Nhi thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC. Để đặt lịch khám trước nhanh chóng, Quý khách có thể liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 của MEDLATEC để được hỗ trợ.