1. Phospho và vai trò đối với sức khỏe

Phospho là một trong những khoáng chất thiết yếu của cơ thể, phần lớn tập trung ở xương và răng, phần còn lại phân bố trong máu và các mô mềm. Là một khoáng chất quan trọng, phospho có nhiều chức năng như:

• Hình thành xương và răng: Phospho kết hợp với canxi tạo nên hydroxyapatite – thành phần chính cấu tạo nên độ cứng của xương và răng. Khoáng chất này giúp xương chắc khỏe, phòng ngừa loãng xương và các bệnh lý liên quan đến hệ cơ xương.

Phần lớn phospho tập trung ở xương và răng của cơ thể

• Hỗ trợ chuyển hóa năng lượng: Phospho là thành phần cấu tạo nên adenosine triphosphate (ATP), hợp chất chịu trách nhiệm cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống. ATP được coi là “đồng tiền năng lượng” của cơ thể, và phospho đóng vai trò không thể thiếu trong việc chuyển hóa năng lượng từ thực phẩm thành năng lượng sử dụng được.
• Duy trì cân bằng axit-bazơ: Phospho giúp ổn định độ pH trong máu và các mô, đảm bảo các phản ứng sinh hóa diễn ra bình thường.
• Hỗ trợ chức năng cơ và thần kinh: Phospho tham gia vào hoạt động co duỗi cơ và truyền thông tin trong hệ thần kinh, giúp cơ thể hoạt động nhịp nhàng.

Thiếu hụt hoặc dư thừa phospho có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như suy giảm mật độ xương, rối loạn chức năng nội tạng. Vì vậy, việc hiểu và kiểm soát chỉ số phospho là điều cần thiết để duy trì sức khỏe tối ưu.

2. Nồng độ Phospho được đo như thế nào?

Xét nghiệm phospho thường được đề xuất khi bệnh nhân có dấu hiệu mất cân bằng khoáng chất như yếu cơ, đau xương, hoặc triệu chứng liên quan đến bệnh thận và tuyến giáp.

Việc định lượng phospho thường được thực hiện qua xét nghiệm máu hoặc nước tiểu, phổ biến nhất là xét nghiệm máu. Các phương pháp đo lường này không chỉ đơn giản mà còn cho kết quả chính xác, giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán và phương pháp điều trị phù hợp.

• Xét nghiệm máu: Quá trình lấy mẫu máu diễn ra nhanh chóng, thông qua việc lấy máu từ tĩnh mạch. Sau đó, mẫu máu sẽ được phân tích để xác định nồng độ phospho trong máu.

Xét nghiệm máu là cách phổ biến nhất để đánh giá chỉ số phospho

• Xét nghiệm nước tiểu: Ngoài xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu trong vòng 24 giờ cũng được áp dụng để đo lượng phospho được thải ra khỏi cơ thể. Phương pháp này thường được chỉ định khi bác sĩ muốn đánh giá chức năng thận hoặc mức độ cân bằng khoáng chất trong cơ thể.

3. Cách đọc chỉ số phospho 

Mức phospho bình thường trong máu dao động từ 2.5 - 4.5 mg/dL hay 0.81-1.45 mmol/L đối với người trưởng thành. Đối với trẻ sơ sinh nồng độ này sẽ rơi vào khoảng 1,25-2,50 mmol/L hay 3,9-7,7 mg/dL. Đối với trẻ em nồng độ phospho sẽ cao hơn người trưởng thành khoảng 30% tùy theo độ tuổi.

Phospho thấp xảy ra khi mức phospho dưới ngưỡng bình thường. Hệ quả có thể gây ra suy nhược cơ bắp, đau xương, gãy xương, suy giảm chức năng miễn dịch, bệnh về não, suy tim

Phospho cao xảy ra khi mức phospho vượt ngưỡng bình thường. Hệ quả có thể gặp là lắng đọng canxi ở mắt, phổi, tim và mạch máu, gây đau nhức, và tăng nguy cơ bệnh lý tim mạch.

Lưu ý: Việc đọc kết quả cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa, kết hợp với các thông tin lâm sàng khác để đảm bảo chẩn đoán chính xác.

4. Lời khuyên để duy trì chỉ số phospho ổn định

Những thói quen đơn giản sẽ giúp duy trì chỉ số phospho ở mức ổn định và cải thiện sức khỏe tổng thể, mang lại chất lượng cuộc sống tốt hơn. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích để duy trì chỉ số phospho ổn định cho bạn:

Chế độ dinh dưỡng hợp lý:

• Đối với người tăng phospho: Hạn chế thực phẩm chứa nhiều phospho và áp dụng chế độ ăn uống do bác sĩ khuyến nghị để kiểm soát tình trạng.
• Đối với người thiếu phospho: Tăng cường thực phẩm giàu phospho tự nhiên kết hợp với các thực phẩm giàu canxi và vitamin D để cải thiện hấp thụ. Các thực phẩm giàu phospho tự nhiên như sữa, trứng, thịt gia cầm, cá, hải sản, các loại đậu, và ngũ cốc. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống có gas hoặc các sản phẩm chứa nhiều phụ gia phospho, vì chúng có thể làm tăng lượng phospho hấp thụ quá mức.

Duy trì lối sống lành mạnh:

• Thực hiện các bài tập thể dục đều đặn để hỗ trợ chuyển hóa năng lượng và giảm nguy cơ rối loạn chuyển hóa.
• Hạn chế các thói quen không lành mạnh như hút thuốc hoặc uống rượu quá mức, vì chúng có thể ảnh hưởng đến quá trình cân bằng khoáng chất.

Uống đủ nước:

Uống đủ nước mỗi ngày để hỗ trợ thận đào thải lượng phospho dư thừa một cách hiệu quả. Tuy nhiên, tránh uống nước quá nhiều trong thời gian ngắn để không gây áp lực cho thận.

Tuân thủ chỉ định y tế:

• Sử dụng thuốc hoặc thực phẩm bổ sung theo đúng liều lượng và chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là thuốc chứa canxi, vitamin D, hoặc thuốc hỗ trợ giảm phospho trong máu.
• Tham khảo lời khuyên từ bác sĩ về thành phần thuốc trước khi sử dụng để tránh các loại có thể gây ảnh hưởng đến mức phospho.

Sử dụng thuốc hoặc thực phẩm bổ sung theo đúng chỉ định của bác sĩ giúp duy trì chỉ số phospho ổn định

Thăm khám định kỳ:

• Khám sức khỏe thường xuyên, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao như bệnh nhân thận mạn tính, tiểu đường, hoặc người cao tuổi.
• Thực hiện xét nghiệm nồng độ phospho để kịp thời phát hiện và điều chỉnh các bất thường.

Chỉ số phospho đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe toàn diện và dự báo nguy cơ của nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Nếu bạn muốn kiểm tra nồng độ phospho trong máu, hãy liên hệ ngay với Hệ thống Y tế MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để đặt lịch xét nghiệm phospho tại cơ sở y tế hoặc có thể đặt lịch dịch vụ lấy máu xét nghiệm tại nhà để được bác sĩ tư vấn.